صدابیزاری بسیار رایجتر از تصور پیشین است
بیشتر ما با شنیدن صدای کشیدهشدن ناخن روی تختهسیاه، احساس بسیار بد و منزجرکنندهای را تجربه میکنیم؛ اما برخی از افراد، با شنیدن صداهای معمولی نیز دچار حس انزجار میشوند. این حساسیت به صدا، میسوفونیا یا صدابیزاری (misophonia) نام دارد و بهگزارش ساینسآلرت، براساس نظرسنجی اخیر در بریتانیا، تعداد افرادی که از این حساسیت رنج میبرند بسیار بیشتر از چیزی است که تاکنون تصور میشد.
جویدن غذا یا آدامس، خرخرکردن، صدای تنفس و خروپفکردن، ازجمله صداهای محرکهایی هستند که سبب تحریک افراد مبتلا به صدابیزاری میشوند. واکنش افراد به این محرکها، میتواند بین تحریک خفیف تا عصبانیت یا ناراحتی شدید متغیر باشد. بهگفتهی جِین گریگوری، روانشناس بالینی دانشگاه آکسفورد و یکی از نویسندگان مطالعهی جدید، نظرسنجیهای انجامشده توسط آنها پیچیدگیهای این وضعیت را بهخوبی روشن میکند.
گریگوری دراینباره میگوید: «صدابیزاری، چیزی فراتر از آزار ناشی از برخی صداهای خاص است. این اختلال، بهمعنای احساس گیرافتادن یا درماندگی در هنگامی است که نمیتوانید از این صداهای آزاردهنده دور شوید و بههمین دلیل نیز چیزهایی را ازدست میدهید.»
سیلینا ویتوراتو، روانسنج کالج کینگ لندن، همراه با گریگوری و همکارانش، از الگوریتمی برای توزیع داوطلبان حاضر در پژوهش براساس جنسیت (شامل افراد دارای جنسیت غیردوگانه)، سن و قومیت استفاده کردند. این الگوریتم بهگونهای بود که دادههای سرشماری بریتانیا را برای بهدستآوردن نمونهای از افراد بالای ۱۸ سال منعکس میکرد.
۷۷۲ داوطلب شرکتکننده در این پژوهش، پرسشنامهای را درمورد صداهای محرک بالقوه و واکنش خود نسبت به این صداها تکمیل کردند. این پرسشنامه، ۵ جنبه از صدابیزاری را موردبررسی قرار میداد: احساس تهدید عاطفی، ارزیابیهای درونی و بیرونی، طغیان و تاثیر. محققان با ۲۶ نفر که خود را مبتلا به اختلال صدابیزاری میدانستند و ۲۹ نفر که چنین عقیدهای دربارهی خود نداشتند نیز مصاحبه کردند.
پژوهشگران در پایان تحقیقات خود دریافتند که میزان شیوع صدابیزاری در بریتانیا ۱۸٫۴ درصد است؛ البته تیم پژوهشی این نکته را خاطرنشان میکند که نتایج بهدستآمده تنها متعلق به بریتانیا است و این آمار در کشورهای دیگر جهان احتمالاً متفاوت خواهد بود. بسیاری از صداهایی که میتوانند باعث ایجاد صدابیزاری در افراد شوند، چندان موردعلاقهی مردم نیستند. جویدن با صدای بلند، بیشترین انزجار را در میان شرکتکنندگان ایجاد کرد؛ درحالیکه بسیاری از صداهای دیگر، باعث رنجش گستردهی افراد شد.
مطالعهی اخیر نشان داد که دو تفاوت کلیدی بین افراد مبتلا به صدابیزاری و افراد معمولی وجود دارد. تفاوت اول این است که مبتلایان به صدابیزاری درمقابل صداهایی که از آنها بیزار هستند، احساس خشم و وحشت را تجربه میکنند. بهنقل از خود افراد، آنها در مقابل صداهای آزاردهنده احساس میکنند که در دام افتاده و درمانده شدهاند و نمیتوانند از این صداها فرار کنند.
گریگوری بر این باور است که در چنین مواقعی، افراد احساس میکنند که مشکلی در نحوهی واکنش آنها به صداها وجود دارد؛ اما بااینوجود نمیتوانند کاری در این مورد انجام دهند. بهعقیدهی او، این موضوع ممکن است به احساس گناه، شرم، اضطراب و حتی انزوای اجتماعی این افراد منجر شود.
دومین تفاوت مهمی که بین افراد مبتلا به صدابیزاری و بقیهی افراد جامعه وجود دارد این است که صداهایی مانند تنفس طبیعی و بلع، میتوانند مبتلایان به این اختلال را بهشدت آزار دهند. این درحالی است که چنین صداهایی هیچ واکنشی را در افراد عادی بهدنبال ندارند.
ویتوراتو میگوید مطالعهی آنها ثابت میکند که از هر ۵ نفر در بریتانیا، یک نفر واکنشهای ناشی از صدابیزاری را تجربه میکند؛ درحالیکه فقط تعداد اندکی از مردم، با این اختلال آشنا هستند. او میافزاید: «این بدان معنا است که افراد مبتلا به صدابیزاری، نامی برای توصیف آنچه تجربه میکنند ندارند.»
قبل از انجام این نظرسنجی، تنها ۱۴ درصد از اعضای جامعهی نمونه با اختلال صدابیزاری آشنایی داشتند. همانطور که گریگوری میگوید، فهمیدن این موضوع که شما تنها نیستید و افراد دیگری هم وجود دارند که چنین واکنشهایی نسبت به صداهای مختلف دارند، ممکن است باعث آرامشخاطرتان شود؛ علاوه بر این، به شما کمک میکند تا بفهمید که کلمهای نیز برای توصیف احساسی که تجربه میکنید وجود دارد.
نظرسنجی جدید محققان ممکن است ابزار مفیدی برای کمک به پزشکان باشد تا بتوانند افرادی را که از این بیماری رنج میبرند، شناسایی کنند. محققان در پایان گزارش خود اینطور نتیجهگیری میکنند که صدابیزاری، وضعیت بسیار شایعی بهشمار میرود. بهگفتهی آنها، تحقیقات بیشتری لازم است تا بتوان نتیجه گرفت که در چه نقطهای از نظر پریشانی و تأثیر منفی، این اختلال نیاز به درمان دارد.
این مطالعه در ژورنال پلوس وان منتشر شده است.