چرا رژیم غذایی تک‌وعده‌ای برای بیشتر افراد مناسب نیست؟
سلبریتی‌ها در طول سال‌ها انواع رژیم‌های غذایی عجیب‌و‌غریب را رواج داده‌اند. یکی از روندهای تازه در میان افراد مشهور رژیم تک‌وعده‌ای یا OMAD است.
رژیم تک‌وعده‌ای عملاً نسخه افراطی‌تری از انواع دیگر رژیم‌های غذایی فستینگ مانند روزه‌داری متناوب و غذاخوردن با زمان محدود است. تفاوت اصلی این است افرادی که رژیم تک‌وعده‌ای را دنبال می‌کنند، به‌جای روزه‌داری در روزهای خاص یا صرف وعده‌های غذایی در بازه‌ی زمانی خاص، کل کالری روزانه‌ی خود را در قالب یک وعدهی غذایی بزرگ مصرف می‌کنند.
درحالی‌که طرفداران رژیم تک‌وعده‌ای می‌گویند پیروی از این رژیم غذایی بسیاری از جنبه‌های سلامتی را بهبود می‌دهد، اطلاعات اندکی درباره‌ی تأثیر این نوع رژیم غذایی بر بدن و ایمنی آن موجود است.
روزه‌داری و سلامتی
شواهد حمایت‌کننده از رژیم تک‌وعده‌ای محدود است. مطالعات بسیار کمی روی این رژیم غذایی و همان مطالعات انگشت‌شمار هم بیشتر روی حیوانات انجام شده است. بدین‌ترتیب، بیشتر ادعاها درباره‌ی کارایی رژیم غذایی تک‌وعده‌ای اثبات‌نشده یا بر این فرض استوار است که اگر سایر اَشکال روزه‌داری می‌تواند برای سلامتی مفید باشد، رژیم تک‌وعده‌ای نیز مفید است.
به‌نوشته‌ی وب‌سایت The Conversation، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد یکی از اَشکال روزه‌داری متناوب که به رژیم ۵:۲ معروف است، احتما دارد بهتر به مدیریت وزن کمک کند؛ اگرچه این روش بهتر از سایر رویکردهای رژیمی نیست. ناگفته نماند که در رژیم ۵:۲ فرد پنج روز هفته به‌طور‌عادی غذا می‌خورد و سپس دو روز در هفته ۸۰۰ کالری یا کمتر مصرف می‌کند.
همچنین، پژوهش‌ها نشان داده است غذاخوردن با زمان محدود که در آن کل کالری روزانه خود را در بازه‌ی زمانی خاصی مصرف می‌کنید، بهتر می‌تواند به مدیریت وزن کمک کند. طبق شواهد موجود، این رژیم فواید سلامتی دیگری نظیر کاهش فشار‌خون نیز دارد.
نتایج مطالعه‌ای مروری نیز حاکی از آن است که بسیاری از اَشکال روزه‌داری ازجمله روزه‌داری متناوب و روزه‌داری یک‌روز‌در‌میان می‌تواند چندین جنبه از متابولیسم را بهبود دهد. برخی از این جنبه‌ها عبارت‌اند از: کاهش سطح قند خون، کاهش کلسترول خون، کاهش سطح التهاب و کمک به تنظیم اشتها. این امر به‌نوبه‌ی‌خود ممکن است به کاهش خطر چاقی و دیابت نوع دو و بیماری قلبی‌عروقی کمک کند.
فقط یک وعدهی غذایی
تاکنون، فقط یک مطالعه به اثرهای رژیم تک‌وعده‌ای در انسان پرداخته است. در این مطالعه، به شرکت‌کنندگان در طول مدت مطالعه هر‌روز کالری یکسانی مصرف می‌کردند. در نیمی از مطالعه، شرکت‌کنندگان کل کالری روزانه‌ی خود را در قالب یک وعدهی غذایی مصرف می‌کردند و در‌ادامه‌ی مطالعه، کالری روزانه خود را در قالب سه وعدهی غذایی در روز دریافت می‌کردند. هر الگوی غذایی فقط برای ۱۱ روز دنبال شد که طولانی نبود. رژیم یک‌وعده‌ای در ساعات ۵ تا ۷ بعدازظهر مصرف می‌شد. گفتنی است که فقط ۱۱ شرکت‌کننده مطالعه را کامل کردند.
وقتی شرکت‌کنندگان فقط یک وعده در روز می‌خوردند، کاهش بیشتری در وزن و توده چربی نشان دادند. اگرچه با صرف یک وعدهی غذایی در روز، کاهش در تراکم استخوان و توده بدون چربی بدن نیز مشاهده شد. براین‌اساس، اگر این رژیم غذایی مدت طولانی‌تری دنبال می‌شد، می‌توانست به کاهش عملکرد عضلات و افزایش خطر شکستگی استخوان منجر شود.
- روزه‌داری متناوب یا رژیم فستینگ چه تأثیری بر کاهش وزن دارد؟13 شهریور 01مطالعه '7
- انواع روزه داری متناوب در رژیم غذایی23 بهمن 97مطالعه '2
- آیا لزوماً باید روزانه سه وعده غذا خورد؟7 اردیبهشت 01مطالعه '8
مطالعات حیوانی که به بررسی اثرهای رژیم تک‌وعده‌ای انجام شده، نتایج متناقضی حاصل کرده است. پژوهشی نشان می‌دهد موش‌هایی که یک وعدهی غذایی بزرگ در روز می‌خوردند، درمقایسه‌با موش‌هایی که در طول روز چند وعدهی غذایی می‌خوردند، وزن بیشتری به‌دست آوردند.
درحالی‌که نتایج ممکن است نشان دهد رژیم تک‌وعده‌ای برای برخی از جنبه‌های سلامتی می‌تواند مفید باشد، نادانسته‌های زیادی درباره‌ی آن وجود دارد. مهم است که در مطالعات آینده اثرهای این رژیم در تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان و نیز در سایر گروه‌ها مطالعه شود. مطالعه‌ی مذکور فقط شامل افراد جوان و لاغر بود.
همچنین، مهم است که پژوهشگران اثرهای رژیم تک‌وعده‌ای را در دوره‌ی زمانی طولانی‌تر بررسی و این آزمایش‌ها را در شرایط واقعی زندگی اجرا کنند. همچنین، دانستن این موضوع جالب خواهد بود که آیا زمان صرف وعدهی غذایی می‌تواند نتایج را بهبود دهد و مشخصات تغذیه‌ای وعدهی غذایی موجب تفاوت می‌شود یا خیر.
سایر ضعف‌ها
اگر کسی فقط یک وعدهی غذایی در روز بخورد، دریافت موادمغذی موردنیاز او خصوصاً انرژی، پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و موادمعدنی مهم بسیار دشوار می‌شود. دریافت‌نکردن مقدار کافی از موادمغذی مهم می‌تواند به از‌دست‌دادن توده‌ی عضلانی و یبوست و ضعیف‌شدن سلامت روده منجر شود.
فردی که رژیم تک‌وعده‌ای را دنبال می‌کند، باید مطمئن شود که مقدار کافی پروتئین و مقدار زیادی سبزیجات و مغزهای گیاهی و مقداری میوه و غلات کامل را در طول وعدهی غذایی واحد خود دریافت می‌کند تا نیازهای تغذیه‌ای او برآورده شود. همچنین، آن‌ها باید به‌اندازه‌ی کافی لبنیات مصرف کنند تا مطمئن شوند که نیازهای کلسیم و یُد بدن خود را برآورده یا اگر رژیم گیاهی را دنبال می‌کنند، مکمل یا جایگزین کافی را مصرف کنند.
بنا به توصیه‌ی کارشناسان کودکان، افراد باردار یا کسانی که قصد دارند باردار شوند یا افرادی که به کودک خود شیر می‌دهند یا افرادی که ممکن است درمعرض خطر اختلالات خوردن باشند، نباید رژیم غذایی تک‌وعده‌ای را دنبال کنند.
همچنین، باید توجه کنید درحالی‌که رژیم غذایی OMAD ممکن است برای افراد مشهور کارآمد باشد، آن‌ها به متخصصان تغذیه و رژیم‌های غذایی باکیفیت و در‌صورت نیاز به مکمل‌ها دسترسی دارند. برای بسیاری از ما این نوع رژیم غذایی می‌تواند نامناسب و در درازمدت مضر باشد.
نظرات