دانشمندان سرانجام علت خاکستری‌شدن موها را کشف کردند

دانشمندانی که فولیکول‌های مو را در موش‌ها مطالعه می‌کنند، ممکن است درنهایت مکانیسم چگونگی و علت خاکستری‌شدن موها را کشف کرده باشند. این یافته‌ها احتمالاً روزی ‌به ابداع روش‌های جدیدی برای متوقف یا معکوس کردن روند خاکستری‌شدن موها منجر خواهد شد.

دانشمندان از قبل می‌دانستند وقتی کمبود سلول‌های خاصی به نام ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکننده رنگدانه) وجود داشته باشد، موها خاکستری می‌شوند؛ اما هنوز به‌طور‌کامل نمی‌دانیم چرا یا چگونه این اتفاق رخ می‌دهد و آیا راهی برای جلوگیری از آن وجود دارد.

به‌گزارش ساینس آلرت، مطالعه‌ی جدید جزئیات بیشتری درباره‌ی پدیده‌ی خاکستری‌شدن موها ارائه می‌کند و درعین‌حال ایده‌های گذشته درباره‌ی نحوه‌ی توسعه ملانوسیت‌ها را رد می‌کند. ملانوسیت‌ها از سلول‌های بنیادی ملانوسیت (McSCs) در مولکول‌های مو مشتق می‌شوند. مطالعه‌ی جدید روی همین سلول‌های بنیادی تمرکز کرده است.

به‌نظر می‌رسد با افزایش سن، این پیش‌سازهای سلول‌های تولیدکننده‌ی رنگ‌دانه در ناحیه‌ای به نام «برآمدگی فولیکول» گیر می‌افتند. در این شرایط، تعداد کافی از آن‌ها به ملانوسیت تبدیل نمی‌شود تا تار موی در حال رشد را با رنگ پر کنند.

در آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام شد، پس از فرایند پیری اجباری، تعداد فولیکول‌های موی دارای سلول‌های بنیادی ملانوسیت به‌دام‌افتاده در برآمدگی فولیکول از ۱۵ درصد به حدود نصف افزایش یافت. این سلول‌ها دیگر بازسازی نمی‌شدند یا به سلول‌های بالغ تبدیل نمی‌شدند تا بتوانند رنگ‌دانه بسازند و به‌شکل سلول‌های بنیادی ملانوسیت باقی می‌ماندند. چی سان، متخصص پوست و مو از دانشگاه نیویورک می‌گوید:

مطالعه‌ی ما به درک اولیه‌ی دانشمندان از نحوه‌ی عملکرد سلول‌های بنیادی ملانوسیت برای رنگ‌کردن موها اضافه می‌کند. مکانیسم‌هایی که به‌تازگی کشف شده است، این احتمال را ایجاد می‌کند که همین فرایند گیرکردن سلول‌های بنیادی ملانوسیت ممکن است در انسان هم وجود داشته باشد. در این صورت، یافته‌های ما می‌تواند نشانگر مسیر بالقوه‌ای برای معکوس یا جلوگیری کردن از خاکستری‌شدن موها ازطریق تحریک سلول‌های گیرافتاده برای حرکت دوباره و انتقال به فضاهای فولیکول‌های موی در حال رشد باشد.

پژوهشگران دریافتند که سلول‌های بنیادی ملانوسیت برخلاف سایر انواع سلول‌های بنیادی می‌توانند بین حالت سلول بنیادی محض و حالت تکثیرشونده موقتی (TA) تغییر کنند. حالت تکثیرشونده موقتی حالت حد وسط بین سلول بنیادی و سلول ملانوسیت کامل است.

به‌نظر می‌رسد حالت TA برای سلامتی سلول‌های بنیادی ملانوسیت و تداوم تولید رنگ مو بسیار مهم باشد؛ اما پژوهشگران دریافتند توانایی انتقال به حالت TA به دریافت سیگنال‌هایی از مکان‌های خاص بستگی دارد. وقتی سلول‌ها در برآمدگی فولیکول گیر می‌افتند، سیگنال‌های مذکور را دریافت نمی‌کنند.

گفتنی است موارد توصیف‌شده باید در فولیکول‌های موی انسان مشاهده شود؛ اما ممکن است مکانیسم‌های مشابهی در موهای ما نیز وجود داشته باشد. درنهایت، این پژوهش حتی می‌تواند راهی برای توسعه‌ی درمان‌هایی ارائه ‌دهد که مانع از این می‌شوند که موهای ما رنگ خود را از دست بدهند.

پژوهشگران در مجله‌ی نیچر می‌نویسند: «نتایج مدل جدیدی را مشخص می‌کند که طبق آن، روند برگشت از تمایز جزء جدانشدنی حفظ تعادل زیستی سلول‌های بنیادی است و تنظیم تحرک سلول‌های بنیادی ملانوسیت ممکن است نشانگر رویکرد جدیدی برای پیشگیری از سفید‌شدن موها باشد.»

سلول‌های بنیادی ملانوسیت به‌منظور تغییر حالت جابه‌جا می‌شوند. سایر سلول‌های بنیادی این کار را انجام نمی‌دهند و به‌نظر می‌رسد این تحرک و انعطاف‌پذیری برای تولید مداوم ملانین به‌وسیله‌ی ملانوسیت‌ها ضروری باشد.

سلول‌های بنیادی فولیکول مو برای انتقال به حالت سلول‌های فولیکول به جابه‌جایی نیازی ندارند؛ بنابراین، درحالی‌که تولید ملانوسیت‌ها متوقف می‌شود، خود فولیکول می‌تواند به رشد موهای جدید ادامه دهد. این امر تا حدودی توضیح می‌دهد که چرا موها حتی زمانی‌که رنگ خود را از دست می‌دهند، می‌توانند به رشد خود ادامه دهند.

دراین‌میان، مکانیسم‌های دیگری نیز وجود دارد و همه‌چیز به سلول‌های بنیادی سلول‌های بنیادی بستگی ندارد؛ زیرا ژنتیک و سطح استرس نیز در خاکستری‌شدن موها همگام با افزایش سن مؤثرند. مایومی ایتو، متخصص پوست و مو از دانشگاه نیویورک می‌گوید: «این یافته‌ها نشان می‌دهند تحرک سلول‌های بنیادی ملانوسیت و تمایز بازگشت‌پذیر آن‌ها کلید حفظ سلامتی و رنگ مو است.»