کلیه‌های خوک پیوندی به انسان برای اولین‌بار عملکرد حیات‌بخش ارائه دادند

بیش از یک قرن است که دانشمندان در تلاش هستند تا کلیه‌ی حیوانات را به انسان پیوند بزنند؛ اما هنوز نتوانستند آن اندام‌ها را به‌کار بیندازند. اکنون محققان دانشگاه آلاباما در بیرمنگام برای نخستین‌بار ادعای مهمی را در این زمینه مطرح کرده‌اند.

به‌نقل از ساینس‌آلرت، محققان با کسب اجازه از خانواده‌ی بیمار مرگ مغزی، کلیه‌های اصلاح‌شده‌ی ژنتیکی خوک را به بدن وی پیوند زدند. دانشمندان پیش‌از‌این نیز عمل مشابهی را با موفقیت انجام داده‌ بودند؛ اما چیزی که این عمل را متمایز می‌کند، این است که کلیه‌های اصلاح‌شده‌ی فعلی به‌سرعت ادرار می‌سازند و با این‌ کار بدن بیمار را از کراتینین پاک می‌کنند.

کراتینین بخشی از مواد زائدی است که سلول‌های ماهیچه‌ها تولید می‌کنند و تنها راه خروج آن از بدن از‌طریق ادرار تولیدشده‌ی کلیه‌ها است؛ بنابراین، می‌توان گفت که تولید ادرار و خارج‌شدن کراتینین از بدن، معیارهای حیاتی عملکرد کلیه به‌شمار می‌روند که برای زندگی ضروری هستند. پیش‌ازاین، هیچ‌کس موفق نشده بود اندازه‌گیری‌های مطمئنی برای این معیارها ارائه دهد.

ازنظر تاریخی، جراحی پیوند اعضای یک گونه به گونه‌ی دیگر که اصطلاحاً «بیگانه‌پیوندی» نامیده می‌شود، همواره شکست خورده است؛ چراکه سیستم ایمنی بدن انسان حتی با مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی به بافت خارجی حمله می‌کند؛ اما از‌نظر تئوری اگر اندام حیوانی ازنظر ژنتیکی اصلاح شود تا بتواند سیستم ایمنی انسان را فریب دهد، دانشمندان می‌توانند از پس‌زده‌شدن اندام پیوندی مانع شوند.

اکنون دانشمندان درستی تئوری خود را اثبات کرده‌اند و به‌گفته‌ی توبی کوتس، دانشمند بالینی دانشگاه آدلاید، بیگانه‌پیوندی اخیر با کمک پیشرفتی مهم در اصلاح ژنتیکی، موفقیت‌آمیز بوده است. کوتس می‌گوید حذف چهار ژن خوک و افزودن ۶ ژن انسان، به انسانی‌شدن کلیه‌‌ی خوک و جلوگیری از انعقاد خون در آن کمک کرده است.

کلیه‌های انسان‌مانند خوک به‌مدت یک هفته در بدن بیمار کار کردند. محققان اکنون باید بررسی کنند که آیا این کلیه‌ها راه‌حلی موقت برای مبتلایان به مرحله‌ی نهایی بیماری کلیوی هستند یا می‌توان از این روش برای درمان قطعی آن‌ها استفاده کرد. باتوجه‌به آمار فراوان فوت بیمارانی که در صف انتظار دریافت کلیه قرار دارند، هر دو سناریو بسیار خوشایند و امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد.

متاسفانه فقط جراحی بیگانه‌پیوندی موفق نمی‌تواند برای نتیجه‌گیری درباره‌ی ایمن‌ یا مؤثر بودن راه‌حل جدید دانشمندان کافی باشد. چند سال پیش، برخی از همین دانشمندان دو کلیه‌ی خوک را با ۱۰ تغییر ژنتیکی به بیمار مرگ مغزی پیوند زدند. در این پیوند با اینکه بدن بیمار کلیه‌ها را پس نزد، موفقیت‌آمیز نبود؛ زیرا کراتینین دفع‌شده‌ی کلیه‌ها به‌قدری نبود که بتوان کاهش سطح آن در بدن را در خون یا ادرار بیمار تشخیص داد.

تعدادی از دانشمندان هنوزهم درباره‌ی انجام جراحی بیگانه‌پیوندی روی بیماران زنده مردد هستند؛ اما شکی در این نیست که انجام چنین کاری بسیار بحث‌برانگیز است. اگر دانشمندان انجام این جراحی روی بیماران زنده را آغاز کنند، عمل پیوند کلیه ایمن‌ترین گزینه خواهد بود؛ چراکه درصورت پس‌زده‌شدن اندام به‌واسطه‌ی سیستم ایمنی، آن‌ها می‌توانند کلیه را بدون خطر مرگ بیمار از بدن او خارج کنند.

حامیان بیگانه‌پیوندی ضمن تأکید روی احتیاط‌کردن در این زمینه، معتقدند که اقدامات فعلی و آتی دانشمندان گام‌های بالقوه‌ و نجات‌دهنده‌ای هستند که ارزش برداشتن را دارند.

این مطالعه در ژورنال JAMA Surgery منتشر شده است.