آیا گونه جدید و بسیار جهش‌یافته ویروس کرونا خطرناک است؟

پژوهشگران در تلاش برای تعیین این موضوع هستند که آیا گونه بسیار جهش‌‌یافته ویروس کرونا که در سه قاره ظاهر شده، برای کل جهان نگران‌کننده است یا خیلی زود از بین خواهد رفت.

به گزارش نیچر، گونه جدید ویروس کرونا که BA.2.86 نامگذاری شده، در چندین کشور شناسایی شده است. اگرچه به‌نظر می‌رسد این گونه بسیار نادر باشد، از گونه‌های در گردش بسیار متفاوت است و دارای چندین جهش در ناحیه پروتئین اسپایک خود است. پروتئین اسپایک کلید حمله سیستم ایمنی بدن به ویروس SARS-CoV-2 به‌شمار می‌رود.

از دیدگاه بسیاری از دانشمندان، ظهور BA.2.86 یادآور پیدایش گونه اومیکرون در اواخر سال ۲۰۲۱ است. در آن زمان، دانشمندان در آفریقای جنوبی متوجه تبار عجیبی از ویروس کرونا شدند که به سرعت در کل جهان منتشر شد.

به دلیل عرضه گسترده واکسن تقویت‌کننده در بیشتر مناطق جهان، کارشناسان براین‌باورند که ایمنی دربرابر ویروس کرونا بالا است و اکثر دانشمندان انتظار ندارند BA.2.86 روند اومیکرون را در پیش بگیرد.

تا ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، گونه جدید با شش مورد ابتلا در چهار کشور مرتبط بوده است: سه مورد در دانمارک، یک مورد در اسرائیل، یک مورد در بریتانیا و یک مورد در ایالات متحده. سازمان بهداشت جهانی گونه جدید را به‌عنوان گونه تحت نظارت تعیین کرده است.

به‌نظر می‌رسد تبار BA.2.86 از یکی از زیرگونه‌های اومیکرون معروف به BA.2 منشأ گرفته است که در اوایل ۲۰۲۲ باعث جهش بزرگی در موارد ابتلا شد. اگرچه، پروتئین اسپایک BA.2.86 (مولکولی که ویروس کرونا از آن استفاده می‌کند تا به سلول‌ها نفوذ کند) درمقایسه‌با BA.2 دارای ۳۴ تغییر است.

تعداد بالای جهش‌های اسپایک در افراد مبتلا به عفونت‌های طولانی‌مدت SARS-CoV-2 مشاهده شده است و این احتمال وجود دارد که BA.2.86 از چنین عفونت‌های مزمنی منشأ گرفته باشد.

بسیاری از تغییراتی که در BA.2.86 مشاهده می‌شود، در مناطقی از پروتئین اسپایک قرار دارند که توسط آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده بدن مورد هدف قرار می‌گیرند. بنابراین، ممکن است این گونه بتواند از برخی از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده که ناشی از واکسن‌ها و عفونت‌های گذشته‌اند، فرار کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های BA.2.86 که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده، توزیع جغرافیایی آن است. به‌نظر می‌رسد مواردی که تاکنون شناسایی شده، ازجمله عفونت‌های دانمارک که در مناطق مختلف کشور شناسایی شده‌اند، ارتباطی با هم نداشته باشند.

آزمایش‌های سرتاسر جهان درحال بررسی نمونه‌های بیماران و همچنین فاضلاب هستند تا درکی از میزان شیوع BA.2.86 به دست آورند. اگر موارد فراوانی از گونه جدید شناسایی شود، نشان می‌دهد این گونه توانایی رقابت با سایر گونه‌های ویروس کرونا ازجمله تبار رایجی به نام EG.5 را دارد و می‌تواند موجب افزایش عفونت‌ها در سراسر جهان شود.

آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی در دانمارک و بریتانیا در تلاش هستند تا گونه BA.2.86 را از نمونه‌های بیماران جداسازی کنند. چنین مطالعاتی به همراه مدل‌های بی‌خطر ویروس کرونا که با استفاده از شبه‌ویروس‌ها ایجاد شده‌اند، به پژوهشگران کمک می‌کنند تا توانایی این گونه برای فرار از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده حاصل از واکسن‌ها و عفونت‌های گذشته را ارزیابی کنند.

واکسن‌های تقویت‌کننده جدید کووید ۱۹ مبتنی‌بر آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ناشی از عفونت گونه XBB.1.5 هستند و اگر گونه جدید بتواند از این ‌آنتی‌بادی‌ها فرار کند، ممکن است نیاز باشد واکسن‌ها به‌روزرسانی شوند.

به‌گفته‌ی کارشناسان، محتمل‌ترین سناریو این است که گونه جدید ویروس کرونا از بین می‌رود. حتی اگر XBB.1.5 گسترش بیشتری یابد و بتواند از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده فرار کند، سایر اشکال ایمنی احتمالاً از افراد آلوده دربرابر بیماری شدید محافظت خواهد کرد.