میکروپلاستیکها با نفوذ به مغز ما رفتارمان را تغییر می‌دهند
براساس مطالعه‌ی جدید، میکروپلاستیکها می‌توانند در مغز پستانداران انباشته شوند و حتی تغییر رفتار آن‌ها را نیز به‌دنبال داشته باشند. یافته‌ی اخیر، علاوه‌بر افزودن به شواهد فزاینده‌ی موجود درمورد آسیب‌هایی که میکروپلاستیکها به محیط‌زیست وارد می‌کنند، بینش جدیدی نیز از تأثیر این مواد روی بدن ما ارائه می‌دهد.
آلودگی پلاستیک، نگرانی محیط‌زیستی بزرگی است. تکه‌های بسیار کوچک میکروپلاستیکها در همه‌جا، از اقیانوس‌ها گرفته تا جو زمین و حتی داخل بافت‌های بدن انسان مانند قلب و ریه وجود دارند؛ اما آسیب‌هایی که این ذرات می‌توانند به بدن ما وارد کنند هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست و مطالعه‌ای جدید، نتایج نگران‌کننده‌ای را در این زمینه ارائه کرده است.
به‌گزارش آی‌اِف‌اِل ساینس، اخیراً تیمی از محققان به سرپرستی جیمی راس، پروفسوری از دانشگاه رود آیلند پژوهشی را برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد چگونگی تجمع میکروپلاستیکها در مغز پستاندران، التهاب ناشی از این ذرات و تأثیرات بالقوه‌ی آن روی رفتار این موجودات انجام دادند.
پژوهشگران به‌‌مدت سه هفته، آب آشامیدنی آلوده به غلظت‌های مختلف میکروپلاستیکها را به موش‌های آزمایشگاهی دادند. آن‌ها در این مطالعه از موش‌هایی با سنین مختلف استفاده کردند تا ببینند که آیا تأثیرات میکروپلاستیکها روی حیوانات مسن با حیوانات جوان تفاوتی دارد یا خیر.
محققان علاوه‌بر مشاهده‌ی نشانه‌های التهاب در موش‌ها که با تغییر سطوح نشانگر‌های ایمنی مشخص می‌شود، تغییراتی را نیز در رفتار این حیوانات (به‌ویژه در موش‌های مسن‌تر) مشاهده کردند. این تغییرات رفتاری شامل علائمی بودند که در رفتار بیماران مبتلا به زوال عقل می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد.
پروفسو راس در بیانیه‌ی خود می‌گوید: «نتایج به‌دست‌آمده برای ما قابل‌توجه بودند. دوزهای بالایی از میکروپلاستیک در آب مورداستفاده‌ی موش‌ها وجود نداشت؛ اما باوجوداین تنها در مدت کوتاهی شاهد بروز این تغییرات رفتاری بودیم.»
راس ضمن اشاره به این موضوع که یافته‌های اخیر آن‌ها نگران‌کننده بوده است، روی این موضوع تأکید می‌کند که هنوز سؤالات بسیاری درمورد چگونگی بروز چنین تغییراتی توسط این میکروپلاستیکها وجود دارد؛ به‌عنوان مثال آیا با افزایش سن، بیشتر مستعد ابتلا به التهاب نظام‌مند ناشی از میکروپلاستیکها هستیم؟ آیا بدن انسان به‌راحتی می‌تواند از شر این میکروپلاستیکها خلاص شود؟ آیا سلول‌های انسان به این سموم واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند؟
- چگونه میکروپلاستیکها به غذایی که می‌خوریم، نفوذ می‌کنند16 دی 01مطالعه '9
- کشف میکروپلاستیکها در اعضای بدن انسان4 شهریور 99مطالعه '3
- بحران میکروپلاستیکها به‌طور تصاعدی در حال تشدید است26 تیر 02مطالعه '3
تجزیه‌وتحلیل‌های بیشتر محققان نشان داد که حتی با وجود کوتاه‌بودن دوره‌ی قرارگرفتن موش‌ها در معرض میکروپلاستیکها، این ذرات شروع به تجمع در اندام‌های اصلی این جوندگان کردند. این یافته، بسیار قابل تأمل است؛ به‌خصوص با توجه به این موضوع که تحقیقات انجام‌شده در اوایل سال جاری میلادی نشان داد که هریک از ما در طول هفته، به اندازه‌ی یک کارت اعتباری میکروپلاستیک استنشاق می‌کنیم.
پروفسور راس می‌گوید: «باتوجه به اینکه میکروپلاستیکها در مطالعه‌ی اخیر به‌صورت خوراکی وارد بدن موش‌ها شدند، تشخیص آن‌ها در بافت‌هایی مانند لوله‌ی گوارش که بخش عمده‌ای از دستگاه گوارش را تشکیل می‌دهد و کبد و کلیه‌ها محتمل بود.»
میکروپلاستیکها می‌توانند به عمق بافت مغز هم نفوذ کنند
با وجود پیشبینی‌پذیربودن مشاهده‌ی میکروپلاستیک در اندام‌های مختلف، مغز توسط مرز تقریباً نفوذناپذیری به‌نام «سد خونی‌مغزی» محافظت می‌شود که دسترسی به آن را دشوار می‌کند؛ اما بااین‌حال تیم تحقیقاتی در بررسی‌های خود متوجه شد که میکروپلاستیکها به عمق بافت مغز هم نفوذ کرده‌اند. این موضوع برخلاف تحقیقات اوایل سال جاری نشان می‌دهد که میکروپلاستیکها در کمتر از دو ساعت می‌توانند از سد خونی‌مغزی عبور کنند.
به‌گفته‌ی راس، میکروپلاستیکها به‌محض ورود به مغز باعث کاهش سطح نوعی پروتئین مغزی به‌نام GFAP (پروتئین اسیدی فیبریلا گلیال) می‌شوند. او می‌افزاید: «کاهش GFAP با مراحل اولیه برخی بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و افسردگی در موش‌ها مرتبط است. ما از مشاهده‌ی توانایی میکروپلاستیکها در تغییر سیگنال‌دهی GFAP بسیار متعجب شدیم.»
یافته‌های مطالعه‌ی جدید در کارهای آینده محققان بیشتر بررسی خواهد شد. اکنون که حتی دورافتاده‌ترین نقاط سیاره‌ی ما نیز از آلودگی با میکروپلاستیکها در امان نیستند، انجام تحقیقات بیشتر برای درک عواقب عادات پلاستیکی بشر اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌کند.
نتایج مطالعه‌ی اخیر در ژورنال بین‌المللی علوم مولکولی منتشر شده است.