یک فنجان قهوه بیشتر در روز شاید به جلوگیری از افزایش وزن کمک کند

قهوه‌ به‌عنوان نوشیدنی تاثیر‌گذار روی سلامت طولانی‌مدت افراد شناخته شده است. نوشیدن سه یا چهار فنجان قهوه‌ی فوری در روز، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها ازجمله بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و برخی از سرطان‌ها را کاهش می‌دهد. اکثر افراد با افزایش تدریجی سن، هر سال کمی وزن اضافه می‌کنند؛ اما آیا قهوه می‌تواند به جلوگیری از افزایش تدریجی وزن کمک کند؟

گروهی از محققان به بررسی این موضوع پرداختند که آیا نوشیدن یک فنجان قهوه‌ی اضافی در روز یا افزودن شکر، خامه یا جایگزینی غیرلبنی، در مقایسه با گروهی که میزان مصرف خود را تنظیم نکرده‌اند، تاثیری روی افزایش یا کاهش وزن افراد دارد یا خیر. تحقیقات آن‌ها موفق به کشف رابطه‌ای متوسط بین قهوه و افزایش وزن کمتر از حدانتظار شد.

نتایج مطالعه‌ی اخیر نشان داد افرادی که یک فنجان قهوه‌ی اضافی در روز می‌نوشند، درطول چهار سال ۰٫۱۲ کیلوگرم کمتر از حدانتظار اضافه‌وزن پیدا کردند. افزودن شکر به قهوه نیز باعث شد شرکت‌کنندگان درطول مدت آزمایش ۰٫۰۹ کیلوگرم کمتر از حد انتظار اضافه‌وزن داشته باشند.

محققان در پژوهش خود داده‌های مربوط به سه مطالعه‌ی بزرگ از ایالات متحده را با یکدیگر ترکیب کردند: دو مطالعه در حوزه‌ی سلامت پرستاران در سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۰ و ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۵ و یک مطالعه در حوزه‌ی پیگیری حرفه‌ای سلامت که بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۴ انجام شده بود.

شرکت‌کنندگان در هر سه مطالعه، یک پرسش‌نامه‌ی پایه و یک پرسش‌نامه‌ی دیگر را هر ۴ سال یک‌بار و برای ارزیابی میزان مصرف غذا و نوشیدنی خود تکمیل کردند. محققان با استفاده از مجموعه داده‌های ترکیبی، تغییرات در مصرف قهوه و وزن شرکت‌کنندگان را در فواصل چهار ساله مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند.

میانگین افزایش وزن چهارساله برای پرستاران ۱٫۲ و ۱٫۷ کیلوگرم بود؛ درحالی‌که شرکت‌کنندگان در مطالعه‌ی متخصصان بهداشت به‌طور متوسط ۰٫۸ کیلوگرم وزن اضافه کرده بودند. محققان دریافتند که افزایش مصرف قهوه‌ی بدون کافئین یا بدون کافئین شیرین‌نشده به میزان یک فنجان در روز با افزایش وزنی معادل ۰٫۱۲ کیلوگرم کمتر از حدانتظار درطول چهار سال مرتبط است.

افزودن خامه، شیر یا جایگزینی غیرلبنی به قهوه، تاثیر قابل‌توجهی روی تغییر وزن شرکت‌کنندگان نداشت؛ اگرچه افزودن یک قاشق چای‌خوری شکر به قهوه، با افزایش ۰٫۰۹ کیلوگرم بیشتر از حدانتظار درطول چهار سال همراه بود. این ارتباطات درمیان جوانانی که در ابتدای مطالعات شاخص توده‌ی بدنی بالاتری داشتند، قوی‌تر از سایرین بود.

مطالعه‌ی اخیر از دو جهت منحصربه‌فرد است: حجم نمونه‌ی بسیار بالایی داشت و شرکت‌کنندگان را برای سال‌های متمادی مورد بررسی قرار داد؛ به‌همین دلیل این اطمینان را ایجاد می‌کند که ارتباطات به‌دست‌آمده واقعی هستند و احتمالا می‌توانند برای گروه‌های دیگر هم اعمال شوند.

دلیل دوم این است که یافته‌های مربوط به وزن در پژوهش اخیر بسیار کم بودند. میانگین افزایش وزن ۴ ساله براساس یک فنجان قهوه ۰٫۱۲ کیلوگرم بود که حدود ۳۰ گرم در سال است. این مقدار احتمالا برای بیشتر افرادی که به‌دنبال مدیریت وزن خود هستند، تغییر معناداری نباشد.

دلیل آخر این است که تجزیه‌وتحلیل اخیر تغییر در میزان کافئین را درنظر نگرفته و فقط یک مقدار استاندارد کافئین را مدنظر قرار داده است؛ درحالی‌که می‌دانیم این تغییر ممکن است عدد قابل‌توجهی باشد.

کافئین محرکی طبیعی است که ثابت شده به‌طور موقت اشتها را کاهش و هوشیاری را افزایش می‌دهد. این عملکرد می‌تواند به کاهش احساس گرسنگی در کوتاه‌مدت کمک کند و به‌طور بالقوه منجر به کاهش مصرف انرژی شود.

برخی از افراد قهوه را قبل از ورزش و به‌عنوان محرکی برای بهبود عملکرد تمرینی خود مصرف می‌کنند. در این شرایط اگر تمرین موثرتر باشد ممکن است انرژی بیشتری مصرف شود. بااین‌حال تا حد زیادی تصور بر این است که چنین مزیتی نه بلندمدت، بلکه کوتاه‌مدت است. کافئین در عین حال سرعت سوخت‌وساز بدن ما را هم بیشتر می‌کند و باعث می‌شود تا انرژی بیشتری در هنگام استراحت بسوزانیم؛ البته این تاثیر نیز نسبتا کم است و جایگزین مناسبی برای فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی سالم به‌شمار نمی‌رود.

درنهایت قهوه دارای تاثیر ادرارآور خفیفی است که می‌تواند به کاهش موقت وزن آب در بدن منجر شود. چنین کاهش وزنی درحقیقت ازدست‌دادن آب بدن است، نه چربی و با هیدراته‌کردن بدن، وزن ما به حالت قبل بازمی‌گردد.

کاهش وزن تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ بنابراین در زمینه‌ی رابطه‌ی قهوه با کاهش وزن که در مطالعه‌ی اخیر برجسته شده است، خیلی مشتاق نباشید و میزان مصرف قهوه‌ی خود را به‌طور غیرمنطقی افزایش ندهید. بیشتر بزرگسالان می‌توانند با خیال راحت ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین درطول روز مصرف کنند؛ این مقدار معادل دو شات اسپرسو یا چهار فنجان قهوه فوری یا ۸ فنجان چای است.

اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید، حتما پیش‌از افزایش میزان مصرف کافئین با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا کافئین می‌تواند به بدن کودک درحال‌رشد شما منتقل شود. درصورت نیاز به گرفتن راهنمایی درخصوص مدیریت وزن خود نیز حتما به پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید.