دمل چیست و چگونه درمان می‌شود؟

کورک پوستی یا دمل (Boil) نوعی عفونت پوستی مسری است که در فولیکول‌های مو یا غده چربی شروع می‌شود. در ابتدا پوست ناحیه عفونت قرمز می‌شود و توده حساسی ایجاد می‌شود. پس از ۴ تا ۷ روز، توده سفیدرنگ می‌شود، زیرا چرک زیر پوست جمع می‌شود.

در وب‌سایت وب ام‌دی آمده است، دمل می‌تواند در هر ناحیه از بدن به‌خصوص جاهایی که اصطکاک وجود دارد یا جایی که پوست عرق می‌کند، ظاهر شود. اغلب، دمل‌ها توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند براثر انواع دیگری از باکتری‌ها یا قارچ‌ها نیز ایجاد شوند.

دمل کشاله ران: دمل می‌تواند چین‌های پوستی کشاله ران و ناحیه شرمگاهی را تحت‌تاثیر قرار دهد. این ناحیه دارای تعداد زیادی فولیکول مو است و خصوصا اگر لباس‌های تنگ بپوشید، می‌تواند مستعد ساییدگی پوست شود. همچنین پس از اصلاح موهای این ناحیه، ممکن است دمل ایجاد شود.

دمل باسن: دمل به دلیل فولیکول‌های مو، عرق کردن و اصطکاک در این ناحیه باسن را تحت‌تاثیر قرار دهد. لباس‌های زیر کثیف می‌توانند احتمال بروز دمل در ناحیه باسن را افزایش دهند.

دمل صورت: دمل روی صورت با کیست و جوش‌ها متفاوت است. اگرچه ممکن است شبیه هم به‌نظر برسند، کیست‌ها با مایع پر می‌شوند، درحالی‌که جوش نتیجه‌ی مسدود شدن منافذ است. کیست‌ها و جوش‌ها مانند دمل مسری نیستند.

دمل پلک: اگر روی پلک دمل ایجاد شود، گل‌مژه نامیده می‌شود و می‌تواند دردناک باشد. دمل‌های روی پلک را می‌توانید به همان روشی درمان کنید که دمل نواحی دیگر بدن را درمان می‌کنید. اگر آن‌ها به‌خودی‌خود از بین نروند، متخصص پوست می‌تواند پماد آنتی‌بیوتیک یا قطره چشم تجویز کند.

نواحی دیگری که اغلب در آن‌ها دمل ظاهر می‌شود، عبارتند از:

• سینه‌ها
• زیر بغل
• شانه‌ها
• پاها

مراقب چندین دمل که به شکل گروهی ظاهر می‌شوند، باشید. این شکل از دمل نوعی جدی‌تر از عفونت به نام کفگیرک یا کربونکل است.

بیشتر دمل‌ها توسط باکتری استاف ایجاد می‌شوند. این میکروب ازطریق بریدگی‌ها و زخم‌های کوچک پوست وارد بدن می‌شود یا می‌تواند ازطریق مو به فولیکول برسد.

موارد زیر احتمال دچار شدن به دمل و سایر عفونت‌های پوستی را افزایش می‌دهد:

• دیابت که مبارزه با عفونت را برای بدن دشوارتر می‌کند
• سیستم ایمنی ضعیف
• مشکلات پوستی دیگری که سد محافظ پوست را ضعیف می‌کنند
• تماس با دیگران خصوصا اگر فردی که با او زندگی می‌کنید، دمل داشته باشد
• بهداشت ضعیف
• تغذیه ضعیف
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی قوی که پوست را تحریک می‌کنند

دمل به شکل توده سفت، قرمز و دردناکی به اندازه یک نخود شروع می‌شود. در طی چند روز بعد، توده نرم‌تر، بزرگ‌تر و دردناک‌تر می‌شود. خیلی زود محفظه‌ای از چرک بالای دمل تشکیل می‌شود.

علائم عفونت جدی عبارتند از:

• تب
• تورم غدد لنفاوی
• پوست عفونی، قرمز، دردناک و گرم اطراف دمل
• دمل‌های بیشتر

تفاوت دمل با جوش: جوش به دلیل بسته شدن منافذ ایجاد می‌شود، اما دمل از عفونت ریشه می‌گیرد. به همین دلیل است که ممکن است برخلاف جوش‌ها، متوجه بروز دمل‌ها در اطراف خراش‌ها یا بریدگی‌ها شوید. جوش‌ها مسری نیستند، اما دمل می‌تواند مسری باشد. دمل نسبت‌به جوش با سرعت بالاتری رشد می‌کند و درد بیشتری دارد. وقتی از درمان‌های جوش استفاده می‌کنید، دمل بهتر نمی‌شود.

تفاوت دمل با کیست: کیست ناشی از عفونت نیست، درد ندارد و معمولا خطری ندارد. کیست‌ها معمولا کندتر از دمل‌ها رشد می‌کنند. اگر کیست را فشار دهید، ممکن است از آن مایع خارج شود، اما زرد مایل به سفید نیست که نشانه عفونت است. کیست‌ها مسری نیستند، اما امکان سرایت دمل به دیگران وجود دارد.

دمل معمولا به توجه پزشکی نیاز ندارد. اما اگر از سلامتی ضعیف هستند و همراه با دمل تب بالا و لرز را تجربه کنید، به پزشک مراجعه کنید. اگر دمل پس از دو هفته برطرف نشد یا دچار مشکلات زیر بودید، به پزشک مراجعه کنید:

• تب
• تورم غدد لنفاوی
• رگه‌های قرمز در اطراف دمل
• درد شدید
• دمل‌های متعدد و مکرر
• مشکلات بینایی
• بیماری‌های دیگر مانند سوفل قلب، دیابت، مشکل سیستم ایمنی یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند کورتیکواستروئیدها یا شیمی‌درمانی

ممکن است بتوانید دمل را در خانه درمان کنید. اما آن را دستکاری نکنید و سعی نکنید خودتان آن را تخلیه کنید. البته، دمل ممکن است به‌خودی‌خود تخلیه شود که در روند بهبودی مهم است.

برخی از راه‌های درمان دمل عبارتند از:

از کمپرس گرم استفاده کنید. حوله‌ای را در آب گرم خیس کنید و سپس به آرامی به‌مدت ۱۰ دقیقه آن را روی دمل فشار دهید. می‌توانید این کار را چند بار در طول روز تکرار کنید. وقتی چرک را در مرکز دمل مشاهده کردید، احتمالا به زودی می‌ترکد و تخلیه می‌شود. این اتفاق معمولا ظرف ۱۰ روز پس از دیدن سر دمل رخ می‌دهد.

از پد حرارتی استفاده کنید. پد حرارتی می‌تواند به تخلیه دمل کمک کند. پد حرارتی را روی حوله مرطوب قرار دهید و آن را روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. ممکن است تا یک هفته طول بکشد تا دمل شروع به باز شدن و تخلیه کند. تا سه روز پس از باز شدن دمل استفاده از پد حرارتی یا کمپرس را ادامه دهید.

محل دمل را تمیز نگه دارید. مانند هر عفونت دیگری باید ناحیه دمل را تمیز نگه دارید. از صابون و آب گرم برای شستن دمل دو بار در روز استفاده کنید و سپس به آرامی آن محل را پاک کنید. حوله‌ها و دستمال‌هایی را که با دمل در تماس هستند، جدا از حوله‌های دیگر نگهداری کنید.

از پوشش یا بانداژ استفاده کنید. برای کمک به بهبود سریع‌تر روی آن را بپوشانید. پس از شستن دمل و اطراف آن از پانسمان تمیز روی آن قرار دهید تا از آن محافظت کنید.

بهداشت را رعایت کنید. پس از دست زدن به دمل و ناحیه اطراف آن دست‌های خود را به‌طور کامل بشویید تا از انتقال عفونت به قسمت‌های دیگر بدن خود یا به دیگران جلوگیری کنید. برای تمیز نگه داشتن پوست خود و جلوگیری از انتشار عفونت به دیگران هر روز به حمام بروید. تا وقتی که دمل برطرف نشده است، به استخرها و سالن‌های ورزش عمومی نروید.

ملحفه‌های خود را بشویید. برای کاهش خطر عفونت بیشتر، ملحفه‌ها، لباس‌ها و حوله‌های خود را حداقل یک بار در هفته در دمای بالا بشویید تا باکتری‌ها از بین بروند. زمانی که دمل دارید، حوله‌های خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.

مسکن مصرف کنید. اگر دمل با درد همراه است، از مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید. در صورتی که دمل موجب تب شده باشد، این داروها می‌توانند تب را کاهش دهند.

اگر نگران عفونت هستید، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون اضافه‌ای انجام دهد. اگر عفونت جدی باشد، ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. اگر پزشک دمل را تخلیه کند، ممکن است نمونه‌ای نیز از آن را بگیرد تا نوع باکتری‌هایی که موجب عفونت شده است، مشخص شود و ارزیابی کند که آیا آنتی‌بیوتیک مناسب را دریافت کرده‌اید.

دمل در خانه تخلیه شود یا توسط پزشک، باید ناحیه عفونی را دو تا سه بار در روز تمیز کنید تا زمانی که زخم بهبود پیدا کند. پس از شستشو از پماد آنتی‌بیوتیک استفاده کنید و سپس آن را با بانداژ بپوشانید. اگر ناحیه قرمز شد یا به‌نظر می‌رسد دوباره عفونی شده است، به پزشک مراجعه کنید.

برای جلوگیری از ایجاد دمل موارد زیر را رعایت کنید:

• لباس‌ها، ملحفه‌ها و حوله‌ها را به دقت بشویید.
• وسایل شخصی مانند حوله را که با پوست شما در تماس قرار می‌گیرند، با دیگران به اشتراک نگذارید.
• زخم‌های جزئی پوست را تمیز و درمان کنید.
• بهداشت شخصی ازجمله شستن مرتب دست‌ها را رعایت کنید.