دانشمندان سرانجام دریافتند که هنگام غش‌کردن چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد
وقتی بیهوش می‌شویم چه اتفاقی می‌افتد؟ تا همین اواخر پاسخ علمی چنین سؤالی این بود: ما کاملا مطمئن نیستیم که هنگام بیهوش‌شدن چه اتفاقی می‌افتد. مطالعه‌ای جدید برای اولین‌بار با شناسایی مسیر ژنتیکی بین مغز و قلب که مسئول غش‌کردن محسوب می‌شود، پاسخ این معما را روشن کرده است.
غش‌کردن یا اصطلاح علمی آن سنکوپ، اتفاق بسیار رایجی است و حدود ۴۰ درصد از ما حداقل یک‌بار آن را در زندگی خود تجربه می‌کنیم. این اتفاق ممکن است پاسخی به موقعیت‌های مختلفی مانند گرمای بیش‌ازحد، مشاهده‌ی خون و سوزن یا حتی دفع دشوار مدفوع باشد.
دیدگاه معمول در میان دانشمندان علوم اعصاب این بوده است که درطول یک دوره غش‌کردن، مغز سیگنال‌هایی را به قلب ارسال می‌کند و قلب براساس این سیگنال‌ها واکنش نشان می‌دهد. وجه تمایز مطالعه‌ی اخیر این است که محققان قلب را به‌عنوان اندام حسی خود درنظر گرفتند و فرض کردند که این ارتباط می‌تواند به هر دوصورت اتفاق بیفتد.
وینیت آگوستین، نویسنده‌ی ارشد مطالعه و استادیار دانشکده‌ی علوم زیستی دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو می‌گوید: «چیزی که ما دریافتیم این است که قلب هم سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کند که می‌توانند عملکرد مغز را تغییر دهند.»
تیم تحقیقاتی برای هدایت پژوهش‌های خود به علم بسیار قدیمی روی آورد. برای اولین بار در سال ۱۸۶۷ رفلکس بزولد-جاریش (BJR) که تصور می‌شد با غش‌کردن مرتبط است توسط محققان توصیف شد. این بیماری با سه علامت کلاسیک همراه است که هر کسی که قبلا غش کرده باشد احتمالا آن‌ها را تشخیص می‌دهد: کاهش ضربان قلب، تعداد تنفس و فشار خون. باوجود اینکه دانشمندان بیش‌از ۱۵۰ سال است که از BJR اطلاع دارند، هنوز هم چیزهای زیادی برای یادگیری در مورد مسیرهای عصبی زیربنایی آن وجود داشت.
تحقیق اخیر روی نوع خاصی از سلول‌های عصبی به‌نام نورون‌های حسی واگ (VSNs) در قلب انجام شد. VSNها بخشی از خوشه‌هایی به‌نام «گره گانگلیون» هستند که خود آن‌ها هم بخشی از عصب واگ به‌شمار می‌روند.
آزمایش‌های انجام‌شده روی موش‌ها نشان داد که زیرمجموعه‌ای از VSNها که پروتئینی به‌نام گیرنده‌ی Y2 نوروپپتید Y را بیان می‌کنند، نقشی کلیدی در پاسخ غش‌کردن برعهده دارند. هنگامی که دانشمندان خود VSNها را با استفاده از اپتوژنتیک دستکاری کردند، موش‌هایی که با خوشحالی در قفس درحال پرسه‌زدن بودند، ناگهان از حال رفتند.
موش‌ها هم هنگام غش‌کردن علائم BJR را تجربه کردند
چشمان موش‌هایی که از هوش می‌رفتند درست مانند چشمان انسان‌ها به پشت سرشان می‌چرخید و مردمک‌هایشان گشاد می‌شد. همه‌ی علائم BJR در این موش‌ها وجود داشت؛ کاهش ضربان قلب، کندشدن تنفس و پایین‌آمدن فشارخون. نوارهای گرفته‌شده از درون هزاران نورون در مغز موش‌ها نشان داد که چگونه جریان خون و فعالیت مغز به‌شدت کاهش می‌یابد.
- هنگام غش کردن، در بدن و مغز چه اتفاقی می‌افتد؟3 تیر 98مطالعه '5
جاناتان دبلیو لاولیس و آگوستین در خلاصه‌ای از کار خود می‌گویند: «وقتی دیدیم که چگونه چشم‌های موش‌ها هم‌زمان با کاهش سریع فعالیت مغز به عقب برمی‌گردند شگفت‌زده شدیم؛ سپس بعد از چند ثانیه، فعالیت و حرکت مغز به حالت طبیعی خود برگشت. این لحظه، زمان آشکار‌شدن معما برای ما بود و نشان داد که ممکن است نورون‌های عامل غش‌کردن را سرانجام پیدا کرده باشیم.
شک محققان زمانی تایید شد که حذف VSNهای خاص، پاسخ غش را ازبین برد. محققان امیدوار هستند که این پیشرفت به تحقیقات عمیق‌تر و درمان‌های هدفمند برای شرایطی منجر شود که باعث غش می‌شوند. دانشمندان علوم اعصاب مدت‌هاست که فکر می‌کردند مغز عامل غش‌کردن است؛ اما اکنون آن‌ها این نقش جدید و مهم را برای قلب نیز کشف کرده‌اند. واضح است که برای کشف راز غش‌کردن متخصصان قلب و مغز باید با هم همکاری کنند.
نتایج مطالعه در ژورنال نیچر منتشر شده است.