علت سفید شدن مو در جوانی چیست؟

رنگدانه‌ای به نام ملانین رنگ موها را تعیین می‌کند. اگرچه با افزایش سن، بدن ملانین کمتری تولید می‌کند و این امر به خاکستری‌شدن موها منجر می‌شود. خاکستری‌شدن موها نباید موجب خجالت‌زدگی شود، چرا که اغلب بخش طبیعی از روند پیری است. با‌این‌حال، ممکن است کنجکاو باشید که چرا موهای برخی افراد در جوانی سفید می‌شود؟

همه افراد در طول زندگی خود دارای مقداری موی خاکستری هستند، اما این تعادل در دهه پنجم یا ششم زندگی دگرگون می‌شود. سن خاکستری شدن موها در درجه اول توسط ژنتیک تعیین می‌شود، بنابراین اگر موهای والدین شما در سنین پایین خاکستری شده باشد، احتمال اینکه موهای شما نیز در سنین پایین‌تر خاکستری شود، بیشتر خواهد بود. سیگار کشیدن نیز می‌تواند تغییر رنگ مو را تسریع کند و خاکستری شدن زودهنگام مو می‌تواند نشانه‌ای از بیماری خودایمنی، تیروئید یا بیماری قلبی باشد.

وقتی ملانوسیت‌های پایه هر فولیکول مو براثر بیماری، مواجهه‌های محیطی یا سن آسیب می‌بینند، موها خاکستری می‌شوند. برخی از عوامل موثر نظیر استرس یا برخی بیماری‌ها می‌توانند موجب سفید شدن زودهنگام موها شوند. ژنتیک از مهم‌ترین عواملی است که موجب سفیدی زودرس موها می‌شود.

ممکن است بین استرس و سفید شدن زودهنگام مو ارتباط وجود داشته باشد. در مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۱ در مجله‌ی eLife منتشر شد، پژوهشگران متوجه شدند، افرادی که موهای خاکستری داشتند، بیشتر از دیگران رویدادهای استرس‌زا را گزارش می‌کردند.

پژوهش‌های انجام‌شده روی حیوانات نیز نشان داده است بین استرس و سفیدی زودرس موها ارتباط وجود دارد. برای مثال، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله‌ی Nature منتشر شد، نشان داد استرس موجب می‌شود موش‌ها سلول‌های بنیادی را از دست بدهند که ملانوسیت‌های جدید را تولید می‌کنند. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که ملانین تولید می‌کنند. با افزایش سن، بدن به‌طور طبیعی آن سلول‌های بنیادی را از دست می‌دهد.

پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا بدانیم آیا ارتباط بین استرس و خاکستری شدن زودرس موها در انسان‌ها هم همین‌طور است یا خیر. به‌منظور کاهش احتمال سفید شدن موها در دهه سوم زندگی، فعالیت‌های کاهش‌دهنده استرس مانند موارد زیر را امتحان کنید:

• ورزش کنید
• افکار منفی را با افکار مثبت جایگزین کنید
• فعالیت‌های مورد علاقه خود مانند مطالعه، گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم را انجام دهید
• تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا یا تای‌چی را انجام دهید
• با خانواده و دوستان معاشرت کنید
• رژیم غذایی سالم از سبزیجات و میوه‌های تازه، غلات کامل، لبنیات کم‌چربی یا بدون چربی و پروتئین بدون چربی را دنبال کنید

بیماری‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است، احتمال سفیدی زودرس موها را افزایش می‌دهند:

ویتیلایگو: پیسی یا ویتیلایگو بخش‌های تولیدکننده رنگ فولیکول‌های مو را تخریب می‌کند، بنابراین فرد دچار ویتیلایگو ممکن است خاکستری شدن زودرس موها ا تجربه کند.

بیماری تیروئید: هر نوع اختلال عملکرد تیروئید (هیپوتیروئیدی یا هیپرتیروئیدیسم) می‌تواند اثر ناسالمی روی مو داشته باشد و در خاکستری شدن زودرس موها نقش داشته باشد.

آلوپسی آره آتا: طاسی منطقه‌ای یا آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری خودایمنی است که می‌تواند موجب ریزش ناگهانی تکه‌های مو شود. وقتی مو دوباره شد می‌کند، ممکن است به‌طور موقت یا دائم خاکستری شود.

سطوح پایین ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است موجب خاکستری شدن زودرس موها شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فقدان برخی از مواد مغذی می‌تواند موجب خاکستری شدن زودرس موها در جوانی شود.

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی مانند موارد زیر می‌تواند به خاکستری شدن زودرس موها منجر شود:

ویتامین B12: این ویتامین به حفظ سلامت خون کمک می‌کند و می‌تواند از کم‌خونی جلوگیری کند. کمبود ویتامین B12 با خاکستری شدن زودرس موها نیز ارتباط دارد.

روی و مس: مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد خاکستری شدن زودرس موها ممکن است با سطوح ناکافی روی و مس و همچنین سلنیوم مرتبط باشد.

اسید فولیک (ویتامین B9): یکی دیگر از کمبودهای احتمالی مواد مغذی که می‌تواند موجب خاکستری شدن زودرس موها شود، اسید فولیک است. کمبود فولات معمولا در افرادی دیده می‌شود که رژیم غذایی ضعیفی دارند و اغلب همراه با کمبود ویتامین B12 به کم‌خونی منجر می‌شود.

ویتامین D: مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد سطح ویتامین D در دانش‌آموزان دبیرستانی با موهای سفید زودرس پایین است.

پروتئین: کمبود پروتئین نیز ممکن است موجب شود موهای شما رنگدانه خود را از دست بدهند. مروری از مطالعات سال ۲۰۱۸ نشان داد کمبود پروتئین همراه با فقدان سایر مواد مغذی می‌تواند موجب کاهش رنگدانه پوستی یا تکه‌های کم‌رنگ روی پوست می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده است رژیم گیاهخواری ممکن است خطر خاکستری‌شدن زودرس موها را افزایش دهد. بنابراین، اطمینان از دریافت مقدار کافی پروتئین مهم است.

ژنتیک احتمالا بزرگ‌ترین علت خاکستری شدن زودرس موها است. شواهد نشان می‌دهند برخی از ژن‌ها و صفات مسئول خاکستری شدن زودرس موها هستند. اگر در خانواده شما خاکستری شدن زودرس موها دیده شود، به احتمال زیاد فرزند شما نیز همین‌طور خواهد بود. ژنتیک از علت‌های معمول خاکستری شدن موها در دانش‌آموزان دبیرستانی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند اگر والدین قبل از ۳۰ سالگی موهایشان خاکستری شده باشد، فرزندان آن‌ها سه تا پنج برابر بیشتر درمعرض خاکستری شدن زودرس موها قرار دارند.

برخی افراد بیشتر از دیگران در دهه سوم زندگی شاهد خاکستری شدن موهای خود هستند. برای مثال، ساختار مو براساس نژاد و قومیت متفاوت است. همچنین خاکستری شدن زودرس مو زنان و مردان را تقریبا به اندازه تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه، در زنان معمولا ابتدا موهای نزدیک پیشانی سفید می‌شود. اما در مردان در ابتدا موهای دو طرف سر سفید می‌شود.

برخی از عوامل به‌طور مستقیم موجب خاکستری شدن زودرس موها نمی‌شوند، اما ممکن است با آسیب زدن به فولیکول‌های مو این روند را تسریع کنند.

سیگار کشیدن: ارتباط بین سیگار کشیدن و آغاز خاکستری شدن موها قبل از ۳۰ سالگی نشان داده شده است. سیگار کشیدن ممکن است موجب تجمع نیکوتین در فولیکول‌های مو ‌شود و این امر بر تولید رنگدانه‌های مو تاثیر می‌گذارد. مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۱ در مجله‌ی Skin Appendage Disorders منتشر شد، نشان داد خاکستری شدن زودرس موها در میان افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر از دیگران است.

قرار گرفتن درمعرض پرتو فرابنفش: اشعه UV خورشید یکی از علت‌های رایج استرس اکسیداتیو، عدم تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها است. رادیکال‌های آزاد مواد مضری هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند. قرار گرفتن درمعرض پرتو فرابنفش ممکن است به فولیکول‌های مو آسیب بزند. ملانین رادیکال‌های آزاد را جذب می‌کند و رنگدانه‌های مو را کاهش می‌دهد.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و حرارت: آسیب ناشی از مواد شیمیایی و گرما می‌تواند احتمال خاکستری شدن زودرس مو را افزایش می‌دهد. به‌عنوان مثال، مواد شیمیایی موجود در رنگ مو یا حتی شامپوهای قوی می‌تواند به ساختار موهای شما آسیب بزند. گرمای ناشی از ابزارهای مو مانند سشوار و اتو مو نیز موجب آسیب می‌شود.

مواجهه‌های زیست‌محیطی: استرس محیطی می‌تواند باعث سفیدی زودرس شود. قرار گرفتن درمعرض آلودگی و اشعه UV می‌تواند موجب بی‌رنگ شدن مو شود. بدترین عامل ممکن است دود سیگار باشد که می‌تواند روی مو اثری مشابه پیری داشته باشد.

با افزایش سن، بدن ملانین کمتری تولید می‌کند و این امر موجب خاکستری شدن مو می‌شود. اگرچه، برخی افراد در دهه سوم زندگی متوجه موهای خاکستری می‌شوند. ژنتیک نقش مهمی در شروع خاکستری شدن موها شود. استرس برخی بیماری‌ها و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز ممکن است خطر این امر را افزایش دهد.