اگر فکر می‌کنید آپاندیس بی‌فایده است، بهتر است تجدیدنظر کنید
معمولاً فکر می‌کنیم آپاندیس چیزی است که بدون آن مشکلی نداریم، اما اخیراً علم دیدگاه مطلوب‌تری نسبت به این اندام کوچک بی‌ادعا به دست آورده است.
ازآنجاکه آپاندیس در چندین تبار تکاملی وجود دارد، آیا می‌توان گفت هدف مفیدی دارد؟ مطالعه جدیدی پیوند جالبی را با بیماری پیدا کرده است که یکی از بزرگ‌ترین قاتلان کودکان در سراسر جهان به شمار می‌رود.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، اسهال سالانه عامل بیش از ۵۰۰ هزار مرگ‌ومیر در کودکان زیر ۵ سال و بنابراین دومین عامل مرگ‌ومیر در این گروه سنی است.
اکثر موارد ناشی از عفونت با باکتری‌ها، ویروس یا انگل‌ها مانند ای‌کولای و روتاویروس ایجاد می‌شود و اغلب ازطریق غذا و آب آلوده پخش می‌شود. مشاهده شده است بیمارانی که آپاندیس آن‌ها برداشته می‌شود، درمعرض افزایش خطر ابتلا به اشکال خاصی از اسهال عفونی هستند یا احتمال بروز علائم شدید در آن‌ها بیشتر است. اگرچه، دلایل پشت‌صحنه این امر مشخص نیست.
گروهی از پژوهشگران مؤسسه ملی تحقیقات بهداشتی و پزشکی اینسرم فرانسه برخی از نزدیک‌ترین حیوانات خویشاوند ما را بررسی کردند که آن‌ها نیز به‌طرز نامتناسبی تحت‌تأثیر اسهال عفونی قرار دارند. به‌گزارش آی‌اف‌ال ساینس، آن‌ها سوابق دامپزشکی ۱۲۵۱ نخستی‌سان را بررسی کردند که در پارک جانورشناسی فرانسه نگهداری می‌شدند.
حیوانات مورد مطالعه از ۴۵ گونه مختلف بودند که از میان آن‌ها، ۱۳ گونه ازجمله شامپانزه‌ها، لمورهای دم‌حلقه‌ای و گوریل‌های غربی به‌طور طبیعی آپاندیس دارند و ۳۲ گونه مانند ماندریل، تامارین شیری طلایی و میمون‌های پشمالوی معمولی فاقد آپاندیس هستند.
تیم قادر به جمع‌آوری اطلاعاتی درمورد فراوانی و شدت دوره‌های اسهال در حیوانات بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۸ بود. در طول دوره ۲۰ ساله تقریباً ۳ هزار مورد اسهال ثبت شد که ۱۳ درصد از موارد به‌عنوان موارد شدید ثبت شده بودند.
اگرچه حدود نیمی از حیوانات در مدت مورد مطالعه حداقل یک بار اسهال را تجربه کردند، شیوع و شدت اسهال بین گونه‌های مختلف یکی نبود. نویسندگان در مقاله خود نوشتند: «خطر پایین‌تر اسهال شدید را در گونه‌های نخستی‌سان دارای آپاندیس خصوصاً در مراحل اولیه زندگی که خطر دچار شدن به اسهال حداکثر است، شناسایی کردیم. علاوه‌براین، شاهد شروع تأخیردار اسهال در گونه‌های دارای آپاندیس بودیم.»
یافته‌های فوق را با این مشاهده همراه کنید که انسان‌های بدون آپاندیس بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های اسهالی هستند. به‌این‌ترتیب، به‌نظر می‌رسد ارگانی که زمانی «اندام بازمانده ژنتیکی» درنظر گرفته می‌شد، ممکن است درواقع نقش مفیدی داشته باشد. به‌نظر می‌رسد این اثر محافظتی در اوایل زندگی قوی‌تر است که به‌گفته‌ی پژوهشگران آسیب‌پذیرترین دوره دربرابر اسهال شدید و بهترین زمان ازنظر افزایش ظرفیت تولیدمثلی است.
- اگر انسان آپاندیس نداشت، چه می‌شد؟9 فروردین 00مطالعه '4
- چرا برخی از قسمت‌های بدن انسان غیرمنطقی به‌نظر می‌آیند؟29 آذر 01مطالعه '7
هیچ‌یک از نخستی‌سان‌های دارای آپاندیس موجود در مطالعه در مدت ۲۰ سال پیگیری دچار آپاندیسیت حاد نشده بودند. ماکسیم کولارد، از نویسندگان مقاله توضیح داد این عارضه که می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و دلیل معمولی برای جراحی برای حذف آپاندیس است، در انسان‌ها شایع‌تر است، اما همچنان مهم است پژوهش‌های بیشتری برای تأیید این نتایج انجام شود و امیدواریم بتوانیم دقیقاً مشخص کنیم آپاندیس سالم چقدر می‌تواند مفید باشد.
این پژوهش در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شده است.
نظرات