آیا درد می‌تواند انسان را بکشد؟

برخورد انگشت پا به اجسام، مثال خوبی از درد بیش‌از‌حد است. وقتی انگشت پای شما با گوشه میز غذاخوری برخورد می‌کند، احساس می‌کنید استخوان انگشت پای شما از پوستتان بیرون زده است، اما پنج دقیقه بعد همه چیز خوب می‌شود. با توجه به شدت احساس ناشی از چنین ناخوشی کوچکی، این سوال ایجاد می‌شود که آیا درد می‌تواند انسان را از پای درآورد؟

انسان‌ها به خاطر شبکه پیچیده اعصاب که در سراسر بدن وجود دارند، بسیار حساس هستند. اعصاب ما که پر از گیرنده‌های حسی درد هستند، می‌توانند تغییرات دما، تعادل شیمیایی یا فشار را دریافت کنند، اما اعصاب درد را احساس نمی‌کنند، زیرا درد توسط مغز احساس می‌شود.

وقتی انگشت پای شما به جسمی برخورد می‌کند، درد در انگشت پایتان ظاهر نمی‌شود. درد نتیجه‌ی ارزیابی اطلاعات توسط مغز و ترکیب اطلاعات حسی با انتظارات مبتنی‌بر تجربه‌ی گذشته از درد است. این بدان معنا است که وقتی مغز احساس درد را ایجاد می‌کند، براساس بهترین سناریوی حدس مکان آن را انتخاب می‌کند. در بیشتر موارد، مغز مکان درد را درست درنظر می‌گیرد، اما گاهی اوقات این‌طور نیست؛ مثلا ممکن است مغز درد را در ناحیه شانه احساس کند، درحالی‌که درواقع درد در ناحیه شکم رخ داده باشد.

درد به‌خودی‌خود نمی‌تواند شما را بکشد، اما اثرات فیزیولوژیکی آن می‌تواند شما را از پای درآورد. عجیب نیست که درد یکی از علائم بارز طیفی از بیماری‌ها و جراحات بالقوه مرگبار است.

درد به این دلیل ایجاد می‌شود که اعصاب بدن احساس می‌کنند سلول‌های ایمنی فعال هستند و بنابراین بدن شما مورد حمله قرار گرفته است. اعصاب با ارسال سیگنال‌هایی به مغز واکنش نشان می‌دهند تا شما استراحت کنید و تا زمانی که سیستم ایمنی کار خود را انجام دهد و التهاب برطرف شود، زیاد حرکت نکنید. جدا از بیماری‌ها یا جراحت‌هایی که موجب ناراحتی شدید می‌شوند، درد همچنین می‌تواند به دلیل استرسی که به بدن وارد می‌کند، در خطر مرگ نقش داشته باشد.

درد شدید استرسی وحشتناک است. درد شدید حاد یا مزمن موجب می‌شود محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق‌کلیه در تلاش برای مهار زیستی استرس، گلوکوکورتیکوئیدها (کورتیزول و پرگننولون) و کاتکول‌آمین‌ها (آدرنالین و نورآدرنالین) را تولید کند.

کاتکول‌آمین‌ها اثر تحریکی قوی و مستقیمی روی سیستم قلبی‌عروقی دارند و تاکی‌کاردی (تعداد ضربان قلب بالا در حال استراحت) شدید و فشار خون بالا را در پی دارند. چنین شعله‌های دردی می‌تواند ضربان قلب را تا بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه بالا ببرد و موجب افزایش خطرناک فشار خون شود که به‌ویژه در بیماران دچار مشکلات سلامتی ویرانگر است.

درد علاوه بر آزادکردن کاتکول‌آمین‌ها از غدد فوق کلیوی، موجب فعالیت بیش‌ازحد سیستم عصبی سمپاتیک (از اجزای سیستم عصبی خودمختار) می‌شود و این امر موجب تشدید تحریک و تاکی‌کاردی ناشی از کاتکول‌آمین‌ها و فشار خون بالا می‌شود.

ترکیبی از اثرات فیزیولوژیک آزادسازی بیش‌ازحد کاتکول‌آمین‌ها و فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک ممکن است فشاری بر قلب وارد کند که اسپاسم سرخرگ کرونری، آریتمی قلبی (غیرطبیعی بودن ریتم قلب) و مرگ ناگهانی را به دنبال داشته باشد.

بنابراین، درحالی‌که درد به‌طور مستقیم موجب مرگ نمی‌شود، اگر به خوبی کنترل نشود، می‌تواند تاثیر درخورتوجهی بر وضعیت بیمار داشته باشد. خوشبختانه، رشته‌ی بیهوشی به ما کمک می‌کند که حتی شدیدترین دردها را مسدود کنیم و به جراحان امکان دهیم تا بدن افراد را بدون آنکه چیزی احساس کنند، بشکافند.

اما چگونه می‌توانیم درد انگشت کوچک پای خود را خنثی کنیم؟ در آن مورد، صرفا می‌توانیم تلاش کنیم آستانه‌‌ی درد خود را افزایش دهیم.