استرس مزمن چگونه به روده‌های شما آسیب می‌رساند؟

نقش استرس مزمن در تشدید بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS) از مدت‌ها پیش به اثبات رسیده است. اکنون محققان با جزئیات دقیق نشان داده‌اند که استرس چگونه می‌تواند با شکل‌دهی به فرآیندی بیوشیمیایی که میکروبیوم روده را تغییر می‌دهد، به روده‌ها آسیب برساند.

کریستف تایس، میکروبیولوژیست و عصب‌شناس از دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا، با مفیدخواندن یافته‌ها می‌گوید این مطالعه نشان می‌دهد که چگونه مغز ما با‌ وجود دوربودن از دستگاه گوارشی، هم‌چنان می‌تواند روی آن تاثیر بگذارد.

سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر که با دردهای شکمی و اسهال همراه است، از هر ۱۰ نفر، یک نفر را درگیر می‌کند. بیش‌از ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری التهابی روده (IBD) مبتلا هستند که باعث التهاب روده‌ها و ایجاد علائم مشابه با IBS می‌شود.

شیائو ژنگ، یکی از نویسندگان مطالعه و محقق متابولیسم در دانشگاه دارویی چین در نانجینگ سعی داشت تا دریابد چه اتفاقی در سطح سلولی می‌افتد که باعث تحریک این شرایط می‌شود. او و همکارانش برای یافتن پاسخ پرسش، موش‌ها را به‌مدت دو هفته در معرض استرس قرار دادند و نتایج این کار را بررسی کردند.

محققان در جستجوی خود برای پیداکردن دلیل اختلال در متابولیسم سلول‌های بنیادی روده به میکروبیوم حیوانات (مجموعه‌ای از باکتری‌ها و سایر میکروب‌های موجود در روده که به هضم غذا کمک می‌کنند)، روی آوردند.

پژوهش‌های قبلی نشان داده بود که فعال‌شدن دستگاه عصبی سمپاتیک که مسئول پاسخ «جنگ یا گریز» بدن است و اغلب در اثر استرس ذهنی اتفاق می‌افتد، می‌تواند میکروبیوم را تغییر شکل دهد.

برخی از باکتری‌های گونه‌ی لاکتوباسیلوس که به‌طور طبیعی در روده وجود دارند و در شرایط استرس‌زا تکثیر می‌شوند، نوعی ماده‌ی شیمیایی به‌نام ایندول-۳-استیک (IAA) تولید می‌کنند. محققان دریافتند که افزایش ناشی از استرس سطح IAA از تبدیل‌شدن سلول‌های بنیادی روده‌ی موش‌ها به سلول‌های محافظ جلوگیری می‌کند.

باوجود انجام مطالعه روی موش‌ها، محققان شواهدی را جمع‌آوری کرده‌اند که نشان می‌دهند یافته‌های آن‌ها ممکن است درمورد انسان‌ها هم صادق باشد. تیم تحقیقاتی سطوح بالایی از باکتری لاکتوباسیلوس را در مدفوع افراد مبتلا به افسردگی در مقایسه با دیگران مشاهده کردند. به‌گفته‌ی ژنگ، زمانی‌که ما از استرس رنج می‌بریم، روده‌‌های ما نیز از آن رنج می‌برند.

محققان پادزهر احتمالی افزایش IAA را هم حداقل در موش‌ها پیدا کردند. آن‌ها هنگامی که به موش‌های درمعرض استرس مکملی به‌نام آلفا-کتوگلوتاریک اسید دادند (که توسط برخی از بدنسازان مصرف می‌شود) متابولیسم سلول‌های بنیادی مختل‌شده در روده از سر گرفته شد. تایس تاکید می‌کند که برای درک اثرات طولانی‌مدت مکمل و کاهش علائم اختلال در عملکرد روده به تحقیقات بیشتری نیاز است.

تایس می‌افزاید: «از آنجایی‌که استرس باعث ایجاد برخی تغییرات بیوشیمیایی در بدن می‌شود، این مطالعه به‌تنهایی نمی‌تواند تمام داستان ارتباط استرس و روده را روایت کند. او و همکارانش در مقاله‌ای که سال گذشته در نشریه‌ی سل منتشر شد، مسیر جدیدی را یافتند که با ارسال سیگنال توسط مغز در شرایط فشار آغاز می‌شود و با بیش‌فعال‌شدن سلول‌های ایمنی در روده خاتمه می‌یابد؛ البته نحوه‌ی تعامل این مکانیسم‌ها (درصورت وجود) هنوز مشخص نیست.

تایس بر این باور است که مطالعه‌ی IAA تنها به اثرات پایین‌دستی استرس بر روده پرداخته است و برای درک چگونگی انتقال سیگنال‌های آغازکننده‌ی تکثیر باکتری‌ها، تحقیقات بیشتری نیاز است. ژنگ و همکارانش قصد دارند تا اثرات بالادستی را نیز در کنار آزمایش بیشتر ایمنی و اثربخشی آلفا-کتوگلوتاریک اسید بررسی کنند.

جرارد کلارک، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه کالج کورک در ایرلند می‌گوید: «مطالعه‌ی IAA مطمئنا قطعه‌ی جدیدی از پازل است؛ اما تعداد قطعات این پازل همچنان پرسشی باز محسوب می‌شود.»