دانشمندان نقطه ضعف یکی از سرسخت‌ترین ویروس‌های جهان را کشف کردند

ویروس اپشتین‌بار (EBV) درون بدن ۹۵ درصد از ما وجود دارد و هیچ واکسن یا درمانی برای آن در دسترس نیست، اما ممکن است وضعیت برای همیشه به این شکل باقی نماند. دانشمندان در تحقیقات جدید آسیب‌پذیری‌های این ویروس را کشف کرده‌اند؛ تحقیقات جدید دری را به سمت امکان درمان هدفمند باز می‌کند.

همه‌ی ما ممکن است به ویروس اپشتین‌بار آلوده شده باشیم. عفونت ناشی از این ویروس در جوامع انسانی بسیار شایع است و تخمین زده می‌شود که حدود ۹۵ درصد از ما را آلوده کرده باشد. با این حال، بیشتر مردم هرگز متوجه نمی‌شوند که به این ویروس مبتلا شده‌اند. اپشتین‌بار با خطر ابتلا به بیماری‌های ناخوشایندی از جمله مونونوکلئوز عفونی (که گاهی اوقات تب غده‌ای نامیده می‌شود)، مالتیپل اسکلروز یا ام‌اس و برخی سرطان‌ها همراه است.

تا به حال تلاش‌های بسیاری برای تولید واکسن ویروس اپشتین‌بار انجام شده است، اما تاکنون هیچ واکسنی در دسترس نیست و همچنان، هیچ روش درمانی خاصی برای این ویروس نداریم.

با وجود گستردگی و جدیت اثرات، ویروس اپشتین‌بار در سال ۱۹۶۴ توسط دکتر آنتونی اپستین (که اخیراً در سن ۱۰۲ سالگی درگذشت) و ایوان بار، دانشجوی دکترای او، کشف شد. در آن زمان این کشف پیشگامانه بود، زیرا قبل از آن هیچ ویروسی کشف نشده بود که ایجاد‌کننده‌ی سرطان باشد. از آن زمان تاکنون، انسان با موارد دیگری مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مواجه شد و حتی واکسن بسیار مؤثری نیز برای آن کشف کرد، اما ویروس اپشتین‌بار همچنان سرسختانه نسبت به درمان مقاومت می‌کند.

اکنون به لطف انتشار مطالعه‌ای جدید، ممکن است این وضعیت دچار تغییر شود. در این مطالعه تیمی از محققان مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی (NIAID) ایالات متحده، پروتئینی به نام GP42 را بررسی کرده‌اند که ویروس اپشتین‌بار از آن برای آلوده‌سازی لنفوسیت‌های بی استفاده می‌کند؛ نوعی گلبول سفید خون که ویروس می‌تواند تا پایان عمر در آن‌ها با خوشحالی زنده بماند.

تیم پژوهشی با هدف‌گیری پروتئین GP42، دو آنتی‌بادی منوکلونال به نام‌های A10 و 4C12 تولید کرد. هدف محققان این است که پروتئین را از اتصال یا ترکیب با لنفوسیت‌های بی متوقف و در وهله‌ی اول، از ورود ویروس به آن‌ها جلوگیری کنند.

در حال حاضر روش ابداعی فقط در موش‌ها آزمایش شده، اما نتایج امیدوارکننده است. اگر تحقیقات بیشتر اثر مشابهی را در انسان نشان بدهد، A10 می‌تواند گزینه‌ای نوید‌بخش برای پیشگیری از ابتلا در افرادی باشد که هنوز به ویروس اپشتین‌بار آلوده نشده‌اند. همچنین، می‌تواند شرایط سخت افرادی را که به دلیل بیماری یا جراحی پیوند عضو، سیستم ایمنی ضعیفی دارند، تغییر بدهد. این افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناک و کشنده‌ی ناشی از ویروس اپشتین‌بار قرار دارند.

همچنین، دانشمندان با شناسایی نقاط ضعف پروتئین GP42، می‌توانند واکسن‌هایی را طراحی کنند که آنتی‌بادی‌هایی را برای یک یا هر دو محل تولید می‌کند و به سیستم ایمنی انسان فرصت می‌دهد تا در برابر تهدید فراگیر، واکنش نشان بدهد.

مطالعه در مجله‌ی Immunity منتشر شده است.