نخستین داروی آپنه‌ خواب، شدت بیماری را در ۷۰ درصد موارد آزمایشی کاهش داد

آپنه خواب می‌تواند تأثیری منفی بر سلامت و تندرستی افراد بگذارد؛ اما تاکنون درمان‌های این اختلال به ماسک‌های فشار مثبت (CPAP) و در بدترین موارد به جراحی محدود بودند. بااین‌حال در آزمایش اخیر محققان، نوعی اسپری بینی به‌عنوان درمانی برای شایع‌ترین اختلال تنفسی مرتبط با خواب، امیدوارکننده ظاهر شد.

آپنه‌ی انسدادی خواب (OSA) زمانی رخ می‌دهد که راه هوایی فوقانی درطول خواب به یک‌باره جمع می‌شود و جریان هوا را کاهش می‌دهد یا به‌طور کامل مسدود می‌کند.

اختلال آپنه‌ی خواب در درجه‌ی اول دراثر ترکیبی از اختلال در آناتومی گلو و عملکرد ناکافی عضلات درطول خواب ایجاد می‌شود. این اتفاق علاوه‌بر کاهش دریافت اکسیژن و بیدارشدن از خواب، ممکن است پیامدهای منفی سلامتی و ایمنی ازجمله خستگی درطول روز، مشکل در تمرکز و فشارخون بالا را به‌همراه داشته باشد.

آپنه انسدادی خواب درمان‌های محدودی دارد. اولین گزینه، دستگاهی است که فشار مثبت و مداوم را برای جلوگیری از بسته‌شدن راه هوایی فراهم می‌کند. متأسفانه حدود نیمی از افرادی که از دستگاه‌های سی‌پپ استفاده می‌کنند، تحمل آن‌ها را دشوار می‌دانند. در این موارد ممکن است برای رفع انسداد آناتومیک از جراحی استفاده شود.

محققان دانشگاه فلیندرز استرالیا، آزمایش کوچکی را با استفاده از یک اسپری بینی برای درمان OSA انجام دادند که نتایج امیدوارکننده‌ای به‌همراه داشت. دنی اکرت، استاد کالج پزشکی و بهداشت دانشگاه فلیندرز و یکی از نویسندگان مقاله می‌گوید: «آپنه‌ی انسدادی خواب (OSA) نوعی اختلال خواب است که در آن عضلات پشت گلو شل می‌شوند و راه هوایی فوقانی باریک شده یا بسته می‌شود. این اتفاق دریافت اکسیژن را محدود می‌کند و باعث می‌شود تا افراد درطول شب به‌طور مکرر از خواب بیدار شوند. این اتفاق با بیماری‌هایی مانند سکته‌ی مغزی، بیماری قلبی و عروقی، چاقی، دیابت، اضطراب و افسردگی همراه است.»

محققان با استفاده از یک اسپری بینی، نوعی مسدودکننده‌ی کانال پتاسیم را به‌صورت موضعی به عضلات راه هوایی رساندند تا ببینند آیا شدت علائم OSA کاهش می‌یابد یا خیر.

۱۰ شرکت‌کننده‌ی مبتلا به OSA (شامل ۵ مرد و ۵ زن با میانگین سنی ۵۵ سال) به‌طور تصادفی یکی از این سه درمان را دریافت کردند: اسپری بینی پلاسیبو، اسپری بینی حاوی مسدود‌کننده‌ی کانال پتاسیم و اسپری بینی مسدودکننده همراه با محدود‌کردن تنفس به تنفس با بینی که شامل استفاده از نوار دهان یا بند چانه می‌شد. شرکت‌کنندگان حاضر در مطالعه به‌طور متوسط چاق بودند، OSA شدید داشتند، بیش‌ازحد خواب‌آلود نبودند و مشکل بی‌خوابی نداشتند.

شرکت‌کنندگان، سه مطالعه‌ی خواب شبانه را با فاصله‌ی حدود یک هفته بین هر مراجعه تکمیل کردند. محققان دریافتند که ۷ نفر از ۱۰ شرکت‌کننده که از ترکیب اسپری بینی با تنفس نامحدود استفاده کرده بود، نسبت به افرادی که پلاسیبو به آنان داده شده بود، کاهش متوسطی را در شدت OSA نشان دادند. سطوح اشباع اکسیژن کلی با اسپری تنفسی نامحدود نسبت به گروه دارونما در سطوح بالاتری قرار داشت و میزان فشارخون صبحگاهی نیز با اسپری تنفسی نامحدود کمتر بود.

محققان دریافتند که استفاده از اسپری بینی مسدود‌کننده‌ی کانال پتاسیمی ایمن و به‌خوبی قابل‌ تحمل است. افرادی که در طول خواب با بهبود فیزیولوژیکی در عملکرد راه هوایی خود مواجه شدند، در روز بعد بین ۲۵ تا ۴۵ درصد کاهش نیز در نشانگرهای شدت OSA ازجمله بهبود سطح اکسیژن و همچنین کاهش فشار خون داشتند.

یافته‌های مطالعه‌ی جدید راه جدیدی برای گسترش گزینه‌های درمانی افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب ارائه می‌دهد. اکرت می‌گوید: «بینش‌های جدید، مسیر بالقوه‌ای را برای توسعه‌ی راه‌حل‌های درمانی جدید برای آن‌ دسته از افراد مبتلا به OSA فراهم می‌کند که قادر به تحمل دستگاه‌های سی‌پپ یا جراحی راه فوقانی نیستند و تمایل به جایگزین‌هایی برای درمان‌های موجود دارند. درحال‌حاضر هیچ داروی تأیید‌شده‌ای برای درمان OSA وجود ندارد؛ اما یافته‌های اخیر و تحقیقات آینده به ما کمک می‌کنند تا به تولید داروهای جدید و مؤثری نزدیک‌تر شویم که استفاده از آن‌ها ایمن و آسان باشد.»

محققان قصد دارند مطالعات بزرگ‌تری را برای بررسی بیشتر یافته‌های اولیه‌ی خود انجام دهند.

نتایج مطالعه در ژورنال Heart and Circulatory Physiology منتشر شده است.