آیا ویتامین دی روند پیری را در انسان کند میکند؟
انسان از دیرباز به دنبال راز جوانی بوده است. دانشمدان سالهاست مواد مختلفی را آزمایش میکنند تا بفهمند کدامیک میتواند سرعت پیرشدن انسان را کم کند. اما آیا این اکسیر جوانی میتواند مادهای باشد که به دست آوردنش بسیار راحت است؟
ویتامین D به دلیل مهمبودن برای ساخت عضلات و استخوانها که معمولاً با افزایش سن تحلیل میروند یا ضعیف میشوند، مهم است. مطالعات نشان میدهد که فقدان ویتامین D کافی، خطر تحلیل عضله و زمینخوردن ناشی از افزایش سن را افزایش میدهد.
درنتیجه آیا مصرف مکمل ویتامین D به کاهش روند تحلیل بدن کمک میکند؟ جواب این سوال مانند روند پیری پیچیده است. پیری در سطح بیولوژیکی فهرستی طولانی از تغییرات سلولی، از جمله تلومرهای کوتاهتر، ژنهای ناپایدار، نشانههای مولکولی روی DNA و التهاب مزمن را ایجاد میکند.
کارملیندا روجیرو، متخصص طب سالمندان در دانشگاه پروجا در ایتالیا و همکارانش در مقالهای که در نشریه Nutrients منتشر شده است، توضیح میدهند که نشانههای سلولی یادشده، فرآیندهای خیلی پیچیده و بسیار مرتبط با یکدیگر هستند که به آسانی کاهش عمومی قدرت و تحرک بدنی تشخیص داده نمیشوند. علائم فیزیکی معمولاً اولین ویژگی بالینی هستند که پزشکان در پیری تشخیص میدهند.
برای چندین دهه است که پزشکان مکملهای ویتامین D را برای افراد مبتلا به پوکی استخوان و کمک به جلوگیری از شکستگی استخوان توصیه میکنند زیرا کمبود ویتامین D با این شرایط مرتبط است.
تجویز ویتامین D برای تقویت استخوان منطقی است؛ زیرا ویتامین D به جذب کلسیم کمک میکند. با اینکه ویتامین D در برخی غذاها یافت میشود، اما دریافت کافی این ویتامین تنها با رژیم غذایی یا قرارگرفتن در معرض نور خورشید میتواند دشوار باشد.
آزمایشهای بالینی اخیر نشان دادهاند که مکملهای ویتامین D لزوماً به جلوگیری از پوکی استخوان و شکستگیهای مرتبط با افزایش سن در افراد سالم کمک نمیکنند.
روجیرو و همکارانش مطالعات مشاهدهای و کارآزماییهای آزمایشگاهی را که اثرات بالقوه ویتامین D بر علائم بیولوژیکی پیری را بررسی میکرد، گردآوری کردند. پژوهشگران مینویسند درحالحاضر شواهد در انسانها کمیاب و عمدتاً بر اساس مدلهای پیشبالینی حیوانی است.
برخی از مطالعات نشان میدهند که ویتامین D میتواند سرعت افزایش سن اپیژنتیکی را کم کند، زیرا افرادی که سطح ویتامین D پایینی دارند، از نظر بیولوژیکی مسنتر از افراد دارای سطوح کافی هستند. اپیژنتیک اثر محیط در بیان ژن و فنوتیپ بدون تغییر ژنوتیپ است.
محققان مطالعه از احتمال کمککردن مکمل خوراکی ویتامین D به کاهش آسیب DNA میگویند و افزودند: «به نظر نمیرسد این تاثیری بر طول تلومر داشته باشد، اگرچه برخی یافتهها از نقش محافظتی ویتامین D بر فعالیت تلومراز در افراد چاق حمایت میکنند.» تلومر بخش انتهایی کروموزوم است که کوتاه شدن آن نقش مهمی در پیری انسان دارد. آنزیم تلومراز، توالی تلومر را اضافه میکند.
همچنین شواهد بسیار کمی در مورد تاثیر اینکه چه دوز یا در چه سنی مکملهای ویتامین D ممکن است تأثیر داشته باشند، وجود دارد، زیرا مطالعات انسانی در این زمینه بسیار کم است و نتایج آن متفاوت بوده است.
- علائم کمبود ویتامین دی29 آبان 02مطالعه '9
- از پشت شیشه میتوان ویتامین D خورشید را جذب کرد؟20 بهمن 97مطالعه '2
برخی از مطالعات نشان میدهند که مصرف دوز خاصی از ویتامین D برای اکثر افراد بیخطر است، اما این ممکن است برای همه صادق نباشد. مصرف دوزهای بالای ویتامین D میتواند مضر باشد. همچنین ممکن است مکملهای ویتامین D با داروهای تجویزی مانند برخی کاهشدهندههای کلسترول تداخل داشته باشند.
اگرچه ممکن است جبران سطوح پایین ویتامین D منطقی به نظر برسد، کارشناسان میگویند مصرف ویتامین بیشتر به شکل مکمل لزوما به سلامتی کمک نمیکند. مصرف مکملهای ویتامین ممکن است باعث شود افراد به کارهای دیگری که میتوانند برای بهبود سلامت و عمر طولانیتری انجام دهند بیتوجه باشند؛ کارهایی مانند داشتن رژیم غذایی متعادل یا وقت گذراندن در فضای باز.
روجیرو و همکارانش نتیجهگیری کردند: «برخلاف علاقه به مکملهای ویتامین D بهعنوان یک استراتژی برای کمک به طول عمر انسان و برخی شواهد در مورد پتانسیل آن در تعدیل نشانههای پیری، نتایج و شواهد لازم برای اثبات کاربردی و مفیدبودن آن برای سلامت انسان کافی نیست.»