آیا زنان واقعا بیشتر از مردان سرمایی هستند؟

این کلیشه عموما پذیرفته شده است که زنان در دمای اتاق نیازمند پوشش بیشتر هستند. اما آیا چنین چیزی حقیقت دارد؟ صرف‌نظر از مشاهدات، تعداد کمی از مطالعات کنترل‌شده بررسی کرده‌اند که بدن مرد و زن چگونه در برابر دمای سرد واکنش نشان می‌دهند و آن را تحمل می‌کند.

یک مطالعه‌ی جدید که در نشریه PNAS منتشر شده، محققان مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH) را شگفت‌زده کرده است. این پژوهش نشان می‌دهد که از نظر جنسی هیچ تفاوتی در درک اتاق سرد وجود ندارد و در پاسخ فیزیولوژیکی انسان به آن، تفاوت جنسی بسیار کمی وجود دارد.

در طول آزمایش، گروهی متشکل از ۲۸ مرد و زن لاغر، سالم و جوان، پنج ساعت را در اتاقی با دمای کنترل‌شده سپری کردند و پیراهن، شلوارک یا دامن و جورابی که به آن‌ها داده شده بود را به تن داشتند. هر روز، شرکت‌کنندگان از نظر فیزیکی تحت‌نظر قرار داشتند و زمانی که دما بین ۱۷ تا ۳۱ درجه سانتی‌گراد متغیر بود، راحتی آن‌ها بررسی می‌شد.

محققان NIH برخلاف آنچه انتظار داشتند متوجه شدند که در این مطالعه دمای هسته‌ی بدن زنان نسبت به مردان در دماهای سردتر کمی بالاتر است.

عکاس: Genessa Panainte

هیچ تفاوت جنسی‌ای در جذب گلوکز، فعالیت الکتریکی ماهیچه، دمای پوست یا ترموژنز القای سرمایی (افزایش مصرف انرژی در پاسخ به قرار‌گرفتن در معرض سرما) وجود نداشت.

با وجود آنکه شرکت‌کنندگان زن از نظر جسمی کوچک‌تر از مردان بودند و به طور کلی گرمای بدن کمتری تولید می‌کردند، چربی بدن نسبتاً بالاتر آن‌ها به تعادل اندازه‌ها کمک کرد.

مدل Scholander برای تنظیم دمایی که در تحقیق معیار بود، دمای بحرانی پایین‌تر را به عنوان آستانه‌ی منطقه‌ی دمای خنثی تعریف می‌کند، که در دماهای زیر آن، تولید گرمای اضافی برای دفاع از دمای هسته بدن مورد نیاز است. این پارامتر را می‌توان برای مشخص‌کردن فنوتیپ‌های تنظیم‌کننده حرارت در طیفی از قطبی تا گرمسیری استفاده کرد.

بر اساس نتایج مطالعه، محققان در NIH می‌گویند که منطقه‌ی راحت برای بدن زن تقریباً ۲۲ درجه سانتی‌گراد است، یعنی یک درجه کمتر از میانگین شرکت‌کنندگان مرد. این نشان می‌دهد که با کاهش دما، بدن زنان به‌سرعتِ بدن مردان نیازی به صرف انرژی برای گرم شدن ندارد، یعنی مشخصات حرارتی زنان بیشتر «قطبی» است.

اما این تفاوت جنسی، در حالی که قابل‌توجه است، مزایای کمی دارد. با کاهش دما به ۱۷ درجه سانتی‌گراد، محققان هیچ تفاوت جنسیتی‌ای در شروع لرز یا احساس راحتی یا ناراحتی شرکت‌کنندگان در اتاق پیدا نکردند.

در گذشته، دانشمندان می‌گفتند که زنان در دمای بالاتر نسبت به مردان احساس سرمای بیشتری می‌کنند، زیرا تفاوت‌های جنسی فیزیولوژیکی مانند تولید گرمای کمتر، اتلاف گرما‌ی بیشتر یا نیاز به گرما بیشتر است. اما هیچ‌یک از این فرضیه‌ها با نتایج اخیر مطابقت ندارد.

یک مطالعه‌ی کوچک به‌احتمال‌زیاد بحث تحمل دمای سرد در زن و مرد را تمام نمی‌کند، اما شاید زمان آن رسیده که فراتر از مطالعات مشاهده‌ای و با آزمایشات دقیق‌تر به این بحث پرداخته شود.

تا به امروز، مطالعات بسیار کمی تفاوت‌های جنسیتی را در تنظیم حرارت بدن به‌دقت آزمایش کرده‌اند. در واقع، از نظر تاریخی، کل رشته‌ی فیزیولوژی انسان بیشتر بر بدن مرد متمرکز شده است و از آن به عنوان پیش‌فرض برای تمام بشریت استفاده می‌کند.

داشتن چنین رویکرد محدودی یا حتی فقط در نظر گرفتن زنان و مردان، بخش بزرگی از اطلاعات مهم را نادیده می‌گیرد. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی و داروها نیز می‌توانند بر نحوه‌ی واکنش و درک فرد درمورد تغییرات دما تأثیر بگذارند و این عوامل می‌توانند تحت‌تأثیر جنس یا جنسیت فرد قرار بگیرند.

محققان در NIH نتیجه گرفتند: «مهم‌ترین عوامل در تفاوت‌های فردی در تنظیم دمایی انسان، ویژگی‌های فیزیکی، از جمله اندازه و ترکیب بدن است که ممکن است تا حدی به جنسیت ربط داشته باشد.» آ‌ن‌ها د رادامه افزودند:«این یافته‌ها باید در نمونه‌های مطالعاتی بزرگ‌تر و متنوع‌تر تکرار شوند تا [نتایج] تعمیم‌پذیری بیشتری داشته باشند.»