چرا برخی افراد می‌توانند سریع‌تر از بقیه بدوند؟

یوسین بولت، سریع‌ترین فرد جهان، دوی ۱۰۰ متر را با سرعت ۳۷٫۵۷ کیلومتر در ساعت دوید. این عدد در واقع سرعت خودرو در مناطق مسکونی یا نزدیک مدرسه است و برای انسان بسیار سریع به‌حساب می‌آید. شاید این سرعت برای افرادی که در ماشین هستند کم به‌نظر آید، اما واقعا برای یک انسان زیاد است. تعداد دوندگان بسیار کمی در جهان می‌توانند نزدیک به چنین سرعتی بدوند.

دلایل متعددی وجود دارد که چرا برخی افراد می‌توانند بسیار سریع بدوند، در حالی که برخی دیگر آهسته‌تر هستند. ژنتیک، ویژگی‌هایی که از والدین به ارث می‌رسد، در این موضوع نقش دارد، اما انتخاب‌ها و تجربیات نیز مهم هستند.

الیزابت وبستر و دُن کو، دانشمندان ورزش کودکان که مسئول طراحی و ارزیابی برنامه‌های سلامت کودکان هستند، می‌گویند راهی برای کنترل ژنتیک وجود ندارد، اما روش‌هایی را برای تمرین دویدن سریع به بچه‌ها توصیه می‌کنند.

یکی از عوامل اصلی که بر توانایی سریع‌دویدن تأثیر می‌گذارد، ساختار بدن شما، از جمله نحوه‌ی عملکرد عضلات است.

بدن انسان بیش از ۶۰۰ ماهیچه دارد که با هم کار می‌کنند و به انسان امکان حرکت در جهات و سرعت‌های مختلف را می‌دهد. این ماهیچه‌ها از گروه‌هایی از تار ماهیچه‌ای تشکیل شده‌اند. دو نوع اصلی تار ماهیچه وجود دارد: تند انقباض و کند انقباض.

ماهیچه‌ها دارای ترکیبات مختلفی از تارهای تند و کند انقباض هستند. به عنوان مثال، دو عضله، ساق پا را تشکیل می‌دهند: یکی عمدتاً تند انقباض است، این عضله گاستروکنمیوس است که برای دو سرعت و پریدن استفاده می‌شود. عضله‌ی دیگر ساق پا عمدتاً کند انقباض است، با عنوان ماهیچه‌ی نعلی شناخته می‌شود و برای پیاده‌روی و دویدن آهسته به‌کار می‌رود.

عکاس: Fred Rivett

تارهای ماهیچه‌ای تند انقباض بزرگ‌تر هستند و به بدن کمک می‌کنند تا سریع حرکت و نیروی قابل‌توجهی تولید کند. دونده‌های سرعت معمولاً دارای تارهای عضلانی تند انقباض فراوانی هستند. بااین‌حال، این نوع تار عضلانی نیز به سرعت خسته می‌شود و زمان دویدن با حداکثر سرعت را به مسافت‌های نسبتاً کوتاه محدود می‌کند.

تارهای ماهیچه‌ای کند انقباض کوچک‌تر هستند و به بدن کمک می‌کنند با سرعت کمتر، اما با استقامت بیشتر بدود. دوندگان مسافت طولانی و دوچرخه‌سواران رقابتی معمولا بیشتر این عضلات را دارند.

اینکه یک شخص چه مقدار از هر نوع تار عضلانی تند و کند انقباض را دارد، عمدتاً توسط ژن‌‌های او تعیین می‌شود و قابل‌‌تغییر نیست، اما با تمرین می‌توان به این عضلات کمک کرد.

توانایی بدنی فقط مربوط به ماهیچه‌ها نیست. مغز شما نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

ماهیچه‌های اسکلتی توسط مغز کنترل می‌شوند. برای انجام کار به آن فکر می‌کنید و سپس انجامش می‌دهید. برای مثال، می‌توان طول گام‌ها، نحوه‌ی حرکت بازوها، برخورد پاها با زمین و حتی تکنیک‌های تنفسی را کنترل کرد.

می‌توان به بدن آموخت که از بهترین تکنیک‌های دویدن استفاده کند؛ مثل وضعیت بدنی مناسب، قامت مناسب و کشیده هنگام دویدن، طول گام مناسب، قرارگرفتن پاها زیر بدن به جای اینکه خیلی جلوتر باشند تا از سرعت کم نکنند.

همچنین می‌توان فرم دویدن را با استفاده از کل بدن با حرکت بازوها در جهت مخالف با هر پا، دویدن روی انگشتان پا یا پنجه‌ی پا و به حداکثر رساندن زمان صرف‌شده در فاز پرواز، یعنی زمانی که هر دو پا از زمین فاصله دارند، بهبود بخشید. استفاده از تکنیک‌های مناسب دویدن به عضلات کمک می‌کند تا نیروی بیشتری ایجاد کنند و با هم کار کنند که به شما کمک می‌کند سریع‌تر بدوید.

عکاس: Jeffrey F Lin

هرچه بیشتر یک فعالیت را تمرین کنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت. با افزایش توانایی برای دویدن سریع با تمرینات مناسب، خود را به چالش بکشید تا حتی سریع‌تر بدوید.

شاید برای افزایش سرعت دویدن در اینترنت جستجو کرده باشید یا از اطرافیان و دوستان نکاتی شنیده باشید. برخی از این نکات می‌‌توانند اشتباه باشند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

برای سریع‌تر شدن لازم نیست تا جایی که می‌توانید سریع بدوید. در واقع استراحت‌های کوتاه برای ریکاوری بین فعالیت‌هایی که در آن دوی سرعت دارید به شما کمک می‌کند.

برای سریع‌شدن لازم نیست وزنه‌‌های سنگین زد. تمرینات قدرتی عملکردی (یا فانکشنال) شامل انجام تمریناتی است که به شما کمک می‌کند در یک حرکت خاص بهتر باشید. این تمرینات شامل استفاده از وزنه‌های متوسط یا فقط استفاده از وزنه‌هایی برای مقاومت در برابر وزن بدن هستند. انجام پلانک، لانژ، استپ آپ یا پرش اسکات نمونه‌هایی از این تمرینات است. این فعالیت‌ها روی عضلاتی تمرکز دارند که در حین دویدن مهم هستند.

برای سریع‌شدن لازم نیست از سنین کم تمرین کرد تا حرفه‌ای شد. تمرکز فقط روی یک فعالیت از سنین کم، مثلا تبدیل‌شدن به یک دونده‌ی سریع، ممکن است توانایی شما را محدود کند. انجام انواع فعالیت‌های بدنی، کمک می‌کند مهارت‌های جدیدی یاد بگیرید که دویدن را بهتر می‌کند. به عنوان مثال، حرکات و استقامت مورد‌استفاده در فوتبال ممکن است باعث توانایی سریع‌تر دویدن شود.

این باور که تمرینات جذاب نیست غلط است. برنامه‌های آموزشی مختلف و متنوع هستند. می‌توان با دوستان، هم‌باشگاهی‌ها و هم‌تیمی‌ها بازی‌های دویدنی انجام داد، با استفاده از نردبان چابکی (برای هماهنگی عصب و عضله) روی سرعت حرکت پا تمرین کرد یا در مسیرهایی با موانع ورزش کرد. یک رقابت کوچک و سالم برای ایجاد انگیزه در تمرین بسیار مفید است.

بنابراین چه بخواهید یوسین بولت بعدی باشید یا فقط درصدد پیروزی در مسابقه دو درمقابل دوستان خود باشید، فراموش نکنید که با کمی شانس ژنتیکی و سخت‌کوشی، این هدف دست‌یافتنی خواهد بود.