اعضای بدن همیشه در جای طبیعی خود قرار ندارند

اعضای بدن معمولا موقعیت مشخصی قرار دارند. این امر خصوصا هنگام تشخیص مشکلات سلامتی مفید است. برای مثال، کسی که دچار آپاندیسیت یا سنگ کیسه صفرا باشد، می‌تواند به‌طور دقیق به شما بگوید نقطه دردناک کجاست. اگرچه، گاهی اوقات اعضای بدن در مکان نادرستی ظاهر می‌شوند.

ازنظر رشدی، یکی از بزرگ‌ترین ناهنجاری‌های تک عضوی «دکستروکاردیا» است که در آن قلب به جای اینکه به سمت چپ متمایل باشد، به سمت راست چرخانده شده است. دکستروکاردیا بسیار نادر است و حدود یک در هر ۱۲ هزار نفر به این شکل متولد می‌شوند. وقتی این اتفاق بدون هر گونه ناهنجاری دیگری رخ می‌دهد، افراد زندگی عادی خواهند داشت و تنها علامت وضعیت آن‌ها، خوانش متفاوت نوار قلب است.

در برخی افراد، کل محتویات شکم و قفسه سینه ممکن است در سمت نادرست قرار گرفته باشند. این وضعیت به معکوس بودن کلی اندام‌ها معروف است. دنی آزمند، خواننده و بازیگر آمریکایی، انریکه ایگلسیاس، خواننده اسپانیایی و همچنین کاترین اوهارا بازیگر دچار این وضعیت هستند. وضعیت آزمند زمانی تشخیص داده شد که آپاندیسیت او نادیده گرفته شد، زیرا به جای سمت راست، در سمت چپ شکم خود درد داشت.

معکوس بودن کلی اعضا وضعیتی نسبتا نادر است و از هر ۱۰ هزار نفر، یک نفر دچار آن است و معمولا در مردان بیشتر دیده می‌شود. در برخی افراد فقط قلب و ریه‌ها در سمت اشتباه قرار گرفته‌اند.

آدام تیلور، استاد دانشگاه لنکستر در وب‌سایت کانورسیشن می‌نویسد، بیش از ۱۰۰ ژن در رشد اعضای بدن در مکان طبیعی خود نقش دارند. معکوس بودن اعضای بدن زمانی که هر دو والد نسخه معیوبی از ژن مشابهی را به فرزندان منتقل کنند، بروز می‌کند.

اگر افراد مبتلا به معکوس بودن اعضای بدن سالم باشند، ممکن است هرگز علائمی را تجربه نکنند. گزارش‌هایی دراین‌باره وجود دارد که در مواردی، چنین افرادی بیش از میانگین امید به زندگی عمر کرده‌اند و وضعیت آن‌ها پس از مرگ تشخیص داده شده است. در شرایط بسیار نادر، ممکن است قلب و ریه افراد مبتلا به معکوس بودن اعضای بدن، به جای طبیعی خود یعنی سمت چپ بدن برگردد. تنها وضعیتی که در آن امید به زندگی در شرایط معکوس بودن اعضای بدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، وجود سایر نقایص قلبی است.

یکی از ساختارهایی که زیاد در جای غیرطبیعی ظاهر می‌شود، دندان است. مواردی وجود دارد که در آن‌ها دندان‌ها در بینی رشد کردند و موجب علائم مختلفی مانند خونریزی بینی و عفونت شدند. همچنین مواردی از رشد دندان‌ها در حفره چشم گزارش شده است که اگر محکم در استخوان گیر کرده باشند، برداشتن آن‌ها دشوار است.

گاهی اوقات بخش‌هایی از بدن به دلیل مشکل ساختاری (و نه رشدی) در مکان نادرستی قرار می‌گیرند. در حالت فتق، اندام‌های شکمی ممکن است در قسمت قفسه سینه یا خارج از حفره طبیعی خود قرار گیرند.

در دیافراگم دهانه‌های طبیعی وجود دارد که به عروق خونی و مری اجازه عبور می‌دهد. دیافراگم همچنین اعضای سینه‌ای را در قفسه سینه و اعضای شکمی را در ناحیه شکم نگه می‌دارد. در برخی شرایط، این دهانه‌ها ممکن است ضعیف شوند یا افزایش فشار (درنتیجه‌ی سرفه، عطسه یا زور زدن) می‌تواند موجب عبور اعضا از آن‌ها شود. در این شرایط کبد، بخش‌هایی از روده کوچک و روده بزرگ ممکن است به قفسه سینه وارد شوند.

حالت رایج‌تر اینکه بخشی از معده از دهانه  محل عبور مری وارد قفسه سینه می‌شود. این نوع فتق که به فتق هیاتال معروف است،‌ بسیار شایع است به‌طوری‌که تا سن ۴۰ سالگی، از هر چهار نفر یک نفر دچار این وضعیت می‌شود. میزان شیوع فتق هیاتال در افراد بالاتر از ۵۰ سال به ۵۵ تا ۶۰ درصد می‌رسد اما بسیاری از آن‌ها هیچ علائمی ندارند. فتق هیاتال بیشتر در زنان و افراد دارای اضافه وزن دیده می‌شود.

یکی از انواع فتق هیاتال می‌تواند خطرناک باشد: فتق پاراازوفاژیال که می‌تواند موجب قطع جریان خونی شود که به معده می‌رود و به جراحی اورژانسی نیاز دارد.

دسته دیگری از فتق‌ها فتق مغبنی یا اینگوینال نامیده می‌شوند. در این شرایط، تکه‌هایی از روده می‌تواند وارد مجرای مغبنی در قسمت تحتانی شکم شود و حتی به کشاله ران بیرون‌زدگی پیدا کنند. فتق مغبنی در مردان شایع‌تر است، به طوری‌که ۲۷ درصد از مردان احتمال دارد در طول زندگی خود دچار این نوع فتق شوند، درحالی‌که فراوانی آن در زنان ۳ درصد است.

در برخی موارد، فتق‌های بزرگ می‌توانند به زانو نیز برسند. نوع متفاوتی از فتق مغبنی می‌تواند به جای دهانه کانال مغبنی از دیواره آن بیرون‌زدگی پیدا کند. این مورد نادرتر است و بیشتر در بیماران سالخورده مرد شایع است.

سایر اندام‌ها نیز ممکن است براثر افتادگی در مکان نامناسبی قرار گیرند. برای مثال، در زنان رحم می‌تواند به درون واژن افتادگی پیدا کند. در شدیدترین حالت، رحم می‌تواند از واژن بیرون بزند. این حالت ممکن است در دوران بارداری و زایمان رخ دهد و با خطر قابل‌توجهی همراه است. عوامل خطر برای افتادگی رحم شامل زایمان‌های طبیعی متعدد، اضافه وزن، یبوست مزمن و سن بالا است.

قرار گرفتن اعضا و ساختارهای بدن در مکان نامناسب ناخوشایند به‌نظر می‌رسد، اما توانایی پزشکان در تشخیص و درمان بسیاری از این وضعیت‌ها کیفیت زندگی بسیاری از مبتلایان را بهبود بخشیده است.