جینسینگ چیست و چه خواص و مضراتی دارد؟

جینسِنگ نام عمومی گونه‌های گیاهان همیشه‌سبز از سرده همه‌درمان یا پاناکس (Panax) از خانواده عشقه‌ایان (Araliaceae) است. ویژگی گیاهان سرده پاناکس آن است که حاوی نوعی گلیکوزید استروئیدی به نام جینسنواید هستند.

دو نوع اصلی از جینسینگ وجود دارد: جینسینگ آسیایی یا کره‌ای (Panax ginseng) و جینسینگ آمریکایی (Panax quinquefolius). مطالعات نشان می‌دهند انواع مختلف جینسینگ مزیت‌های متفاوتی دارند. در طب سنتی چین، اثر محرک جینسینگ آمریکایی کمتر از جینسینگ آسیایی درنظر گرفته می‌شود. گرچه بسیاری از گیاهان دیگر (مانند جینسینگ سیبری) جینسینگ نامیده می‌شوند، آن‌ها حاوی ماده فعال جینسنوزید نیستند.

جینسینگ از دیرباز برای درمان مشکلات پزشکی خاص مورد استفاده قرار می‌گرفته است. گرچه بیشتر مزیت‌های آن به‌طور جدی مورد بررسی قرار نگرفته است. شواهد پراکنده نشان می‌دهد که ریشه جینسینگ ممکن است در موارد زیر مفید باشد:

تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با عوامل بیماری‌زا: جینسینگ ممکن است سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عصاره جینسینگ آمریکایی ممکن است دفعات و شدت سرماخوردگی را در بزرگسالان کاهش دهد. مطالعه‌ای نیز نشان داده است جینسینگ دارای خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدویروسی قوی است و ممکن است عملکرد سیستم ایمنی را تقویت کند.

پیشگیری از آنفلوآنزا: پژوهش‌ها درباره اثرات جینسینگ روی موش‌ها، به ارتباط احتمالی بین جینسینگ و درمان و پیشگیری از آنفلوانزا و ویروس سین‌سیشیال تنفسی اشاره می‌کند. یافته‌های مطالعه دیگری نشان می‌دهد عصاره جینسینگ قرمز (نوع مرغوب‌تر جینسینگ) می‌تواند موجب بهبود بقای سلول‌های بافت پوشش ریه آلوده به ویروس آنفلوانزا شود.

تنظیم قند خون: چندین مطالعه روی انسان‌ها نشان داده که جینسینگ ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد.

بهبود تمرکز: شواهد اولیه‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد جینسینگ ممکن است در کوتاه‌مدت موجب افزایش تمرکز و یادگیری شود.

افزایش انرژی: جینسینگ ممکن است به تحریک فعالیت فیزیکی و ذهنی در افرادی که احساس ضعف و خستگی می‌کنند، کمک کند. مطالعه‌ای روی ۲۱ مرد و ۶۹ زن نشان داد که جینسینگ در مبارزه با خستگی مزمن موثر است.

کاهش التهاب: برخی مطالعات نشان می‌دهند جینسینگ ممکن است به مهار بیماری‌های التهابی کمک کند.

مقابله با سرطان: جینسینگ ممکن است در کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مفید باشد. جینسنوزیدهای موجود در جینسینگ به کاهش التهاب کمک می‌کنند و به‌عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند. جینسینگ همچنین ممکن است به بهبود سلامت افرادی که تحت شیمی درمانی قرار دارند، کمک کند و می‌تواند اثرات جانبی را کاهش و اثربخشی برخی از درمان‌های سرطان را افزایش دهد.

جینسینگ همچنین به عنوان راهی برای بهبود خلق‌وخو، افزایش استقامت و همچنین درمان موارد زیر مورد مطالعه قرار گرفته است:

• بیماری قلبی
• اختلال نعوظ
• هپاتیت C
• فشار خون بالا
• علائم یائسگی

مقادیر استاندارد مصرف جینسینگ برای هیچ وضعیتی تعیین نشده است. از سوی دیگر، کیفیت و ترکیبات فعال موجود در مکمل‌های مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد. این امر ایجاد دوز استاندارد را دشوار می‌کند. بیشتر مطالعات پژوهشی دوز روزانه ۲۰۰ میلی‌گرم عصاره جینسینگ کره‌ای یا نیم تا دو گرم ریشه خشک آن را پیشنهاد می‌کنند. هنگامی که به شکل کپسول مصرف شود، دوز جینسینگ معمولا بین ۱۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم در روز متغیر است.

جینسینگ را از شرکت‌های معتبر خریداری کنید. از آنجایی که ریشه جینسینگ گران است، این احتمال وجود دارد که تولیدکنندگان نامعتبر آن را با ترکیبات دیگر مخلوط کنند و مقدار جینسینگ موجود در محصول کمتر از مقدار ذکر‌شده روی جعبه باشد.

می‌توانید جینسینگ را به‌عنوان مکمل غذایی به شکل چای، گیاه خشک‌شده، پودر یا کپسول مصرف کنید. گاهی اوقات جینسینگ به محصولات دیگری مانند خمیر دندان، صابون، غذاهای کودک، آب نبات، نوشیدنی، سیگار و آدامس نیز اضافه می‌شود. انتخاب این محصولات به نیازهای سلامتی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.

ریشه بخشی از گیاه جینسینگ است که بیشتر برای اهداف سلامتی استفاده می‌شود. می‌توانید ریشه خام جینسینگ را پوست بگیرید و بجوید. گزینه دیگر خیس کردن آن در نوشیدنی است یا می‌توانید آن را دم کنید و چای درست کنید.

جینسینگ مکملی پرفروش است که به شکل‌های مختلفی عرضه می‌شود. به یاد داشته باشید که مکمل‌های گیاهی تحت نظارت سازمان غذا و دارو قرار نمی‌گیرند. بنابراین ممکن است واقعا ندانید در محصولی که می‌خرید، دقیقا چه ترکیباتی وجود دارد.

مکمل‌های جینسینگ را به شکل قرص یا کپسول می‌توانید همراه با آب مصرف کنید. این قرص‌ها معمولا حاوی عصاره یا ریشه آسیاب‌شده هستند. آن‌ها ممکن است شامل انواع مختلفی از جینسینگ باشند.

پودر عصاره ریشه جینسینگ را می‌توان در نوشیدنی‌های مختلف حل کرد. این پودر ممکن است نسبت به قرص‌ها یا کپسول‌ها حاوی مقدار بیشتری جینسینگ باشد.

چای جینسینگ از ریشه جینسینگ تهیه می‌شود. می‌توانید چای آماده جینسینگ را بخرید یا خودتان با استفاده از ریشه یا پودر جینسینگ آن را آماده کنید.

برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند شکل خشک‌شده جینسینگ ممکن است نسبت به جینسینگ خام فواید بیشتری برای سلامتی داشته باشد. درحالی‌که می‌توانید جینسینگ را خشک کنید، این فرایند می‌تواند پیچیده باشد. جینسینگ خشک‌شده در بازار وجود دارد.

جینسینگ گاهی به غذاها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا اضافه می‌شود. همچنین می‌توانید جینسینگ را به سوپ یا خورش، ماست، بلغور جو دوسر، اسموتی، نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، آب میوه یا چای اضافه کنید.

عوارض جانبی جینسینگ به‌طورکلی خفیف است. گزارش شده که جینسینگ ممکن است موجب بروز مشکلات زیر شود:

• برافروختگی
• بی‌خوابی
• سردرد
• سرگیجه
• ناراحتی معده
• واکنش‌های پوستی
• واکنش‌های آلرژیک
• تغییر چرخه قاعدگی

برخی از کارشناسان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از عوارض جانبی جینسینگ، نباید آن‌ را بی‌وقفه مصرف کنید و گاهی برای مدتی از مصرف آن دست بکشید.

با توجه به فقدان شواهد در مورد ایمنی جینسینگ، توصیه می‌شود کودکان، زنان باردار یا شیرده آن را مصرف نکنند.

جینسینگ می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد. برخی از داروهایی که جینسینگ با آن‌ها تداخل دارد، عبارت‌اند از:

• دیگوکسین
• مرفین
• رقیق‌کننده‌های خون ازقبیل وارفارین یا کلوپیدوگرل
• داروهای دیابت ازجمله انسولین
• دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) مانند بومتانید، توراسماید یا فورزماید
• داروهای فشار خون بالا یا داروهای قلبی مانند دیلتیازم، نیفدیپین یا وراپامیل
• مهارکننده‌های منوآمین اکسیداز مانند سلژیلین، ایزوکاربوکسازید، فنلزین یا ترانیل سیپرومین
• محرک‌هایی مانند آمفتامین، دگزامفتامین و متیل‌فنیدات
• داروهایی که بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارند

همیشه درمورد مکمل‌های گیاهی که مصرف می‌کنید ازجمله جینسنگ به پزشک خود اطلاع دهید.

جینسینگ مکمل محبوبی است که ممکن است فوایدی برای سلامتی داشته باشد. مشاهدات پراکنده حاکی از آن هستند که جینسینگ می‌تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند و در مقابله با برخی از سرطان‌ها نیز مفید باشد. علاوه‌براین، جینسینگ ممکن است سیستم ایمنی بدن و عملکرد مغز را تقویت کند و خستگی و التهاب را کاهش دهد.

درحالی‌که پژوهشگران فواید سلامتی احتمالی مکمل‌های جینسینگ را تایید نکرده‌اند، مصرف مقادیر کم جینسینگ معمولا برای افراد بی‌خطر است. می‌توانید جینسینگ را به شکل پودر، قرص یا گیاه خشک‌شده خریداری کنید. جینسینگ اغلب به محصولاتی مانند چای، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آب‌نبات‌ها اضافه می‌شود.  قبل از مصرف مکمل جدید با پزشک مشورت کنید و مکمل جینسینگ را از شرکت‌های معتبر خریداری کنید.