خواص گیاه خرفه برای سلامتی

خرفه (Portulaca oleracea) گیاهی یک‌ساله است که در سراسر جهان یافت می‌شود. در برخی از کشورها خرفه را علف هرز درنظر می‌گیرند، اما در بسیاری از نقاط جهان از این گیاه در رژیم غذایی استفاده می‌شود یا کاربرد دارویی دارد. در فرهنگ چین، خرفه به‌عنوان «سبزی برای عمر طولانی» شناخته می‌شود.

ازآنجایی که خرفه گیاهی گوشتی است (گیاهی که می‌تواند آب را حفظ کند)، در اقلیم‌هایی می‌تواند رشد کند که خیلی از گیاهان دیگر توانایی رشد در آن‌ها را ندارند. طبیعت مقاوم آن، خرفه را به گزینه‌ای عالی برای مناطق بسیار خشک و گرم یا برای باغبانانی که فرصت نمی‌کنند به‌طور منظم گیاهان خود را آبیاری کنند، تبدیل می‌کند. این گیاه که در بسیاری از موارد نادیده گرفته می‌شود، فواید شگفت‌انگیزی برای سلامتی دارد.

سازمان جهانی بهداشت خرفه را به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی در جهان معرفی کرده است.  این گیاه خواص شگفت‌انگیزی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایدار درون بدن هستند که موجب آسیب سلولی می‌شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیبات خاصی هستند که در گیاهان و غذاهای گیاهی یافت می‌شوند و با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند. طبق وب‌سایت وب‌ام‌دی، خرفه حاوی  آنتی‌اکسیدان‌های زیر است:

ویتامین A: ویتامین آ از چشمان شما محافظت می‌کند و سیستم ایمنی شما را نیز بهبود می‌بخشد. این ویتامین برای سلامتی اعضای بدن نیز حیاتی است، زیرا از تقسیم سلولی سالم حمایت می‌کند.

بتاکاروتن: بتاکاروتن در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. توانایی بتاکاروتن در کاهش تعداد رادیکال‌های آزاد در بدن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.

ویتامین C: ویتامین سی کلاژن و رگ‌های خونی را در حالت سالم حفظ می‌کند و به التیام جراحت‌ها کمک می‌کند.

گلوتاتیون: این پروتئین خاصیت ضدسرطانی دارد. برگ‌های خرفه نسبت‌به اسفناج گلوتاتیون  بیشتری دارد. 

ملاتونین: ملاتونین نه تنها به بهبود خواب کمک می‌کند، بلکه التهاب را نیز کاهش می‌دهد و به مدیریت سیستم ایمنی کمک می‌کند.

بتالین: گرچه به پژوهش‌های بیشتری نیاز است، به‌نظر می‌رسد این ماده طبیعی که به ساقه‌های خرفه رنگ قرمز می‌دهد، دارای خواص ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضدقارچی است.

خرفه دارای ترکیباتی از قبیل فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و پلی‌ساکاریدهایی است که فعالیت ضدسرطانی دارند. مطالعات اولیه نشان می‌دهند برخی از این مواد قوی ممکن است روزی برای درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرند.

اسیدهای چرب امگا ۳ در ماهی یافت می‌شوند و معمولا در گیاهان وجود ندارند. البته از این نظر، خرفه استثنا است و مقدار امگا ۳ در خرفه بالاترین مقدار ثبت‌شده در گیاهان خشکی‌زی است. این چربی‌های ضروری می توانند از سلامت سرخرگ‌ها حمایت و به پیشگیری از سکته، حمله قلبی و سایر اشکال بیماری قلبی کمک کنند. اسیدهای چرب امگا ۳ همچنین می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و برخی از سرطان‌ها ازجمله سرطان سینه کمک کنند.

مطالعات نشان می‌دهد که خوردن خرفه می‌تواند قند خون ناشتا را کاهش دهد. اگر دچار دیابت نوع دو هستید، خرفه می‌تواند برای شما مفید باشد.

اگرچه تحقیقات بیشتری باید انجام شود، برخی داده‌ها نشان می دهند خرفه می تواند به کاهش وزن افراد دارای شاخص توده بدنی بالا کمک کند. رسیدن به وزن سالم یکی از بهترین راه‌ها برای مدیریت قند خون و پیشگیری از ابتلا به عوارض دیابت است.

خرفه منبع خوبی از دو ماده معدنی کلسیم و منیزیم است که برای سلامت استخوان‌ها مهم هستند. بدن شما کلسیم نمی‌سازد، بنابراین برای داشتن استخوان‌ها و دندان‌های محکم باید به‌طور منظم آن را از غذا دریافت کنید.

حدود ۶۰ درصد منیزیمی که در بدن شما وجود دارد، در استخوان‌ها ذخیره شده است. منیزیم به تولید سلول‌های خونساز کمک می‌کند و در تنظیم هورمونی نقش دارد که به بدن در استفاده از کلسیم کمک می‌کند. دریافت مقدار کافی از این دو ماده معدنی می تواند سلامت استخوان‌های شما را بهبود بخشد و از ابتلا به عوارض ناشی از پوکی استخوان و پیری جلوگیری کند.

درحالی‌که برای نتیجه‌گیری قطعی به پژوهش‌های بیشتری نیاز است، مطالعات مقدماتی نشان می‌دهند ترکیبات طبیعی موجود در خرفه ممکن است در موارد زیر مفید باشند:

• التیام زخم
• سلامت کبد
• مشکلات گوارشی (مانند زخم معده)
• عفونت های ویروسی
• عفونت‌های باکتریایی
• عفونت‌های مخمری

خرفه سرشار از فولات است، فرمی از ویتامین های گروه B که از بسیاری از عملکردهای بدن از بینایی گرفته تا سلامت مغز پشتیبانی می‌کند. خرفه همچنین منبع عالی از ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر محسوب می‌شود:

• ویتامین A
• ویتامین C
• پتاسیم
• کلسیم
• آهن
• کولین
• منیزیم

یک پیمانه خرفه حاوی موارد زیر است:

• کالری: ۷
• پروتئین: کمتر از ۱ گرم
• چربی: کمتر از ۱ گرم
• کربوهیدرات: ۱  گرم
• فیبر: کمتر از ۱ گرم
• قند: کمتر از ۱ گرم

خرفه حاوی مواد شیمیایی به نام اگزالات است که با سنگ کلیه ارتباط دارند. این مواد شیمیایی رسوبات معدنی بسیار سختی هستند که درون کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. وقتی آن‌ها از مجرای ادراری عبور می‌کنند، می‌توانند موجب درد شوند. گاهی نیز آن‌ها گیر می‌کنند و مشکلات بیشتری به‌وجود می‌آورند. اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید، قبل از اینکه خرفه و خصوصا تخم خرفه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، با پزشک خود مشورت کنید. دانه‌های خرفه معمولا نسبت به سایر قسمت‌های گیاه خرفه اگزالات بیشتری دارند.

خرفه همچنین به دلیل ماهیت آبدارش نسبت به سایر سبزیجات شورتر است و در صورت مصرف مقدار زیادی خرفه، ممکن است نمک زیادی وارد بدنتان شود. اگر باردار یا در حال شیردهی هستید، مراقب غذایی که می‌خورید باشید و از پزشک خود سوال کنید که آیا خرفه برای شما بی‌خطر است یا خیر.

خرفه گیاهی سرشار از چندین ویتامین و ماده معدنی مهم است و یکی از منابع گیاهی اسیدهای چرب امگا ۳ به شمار می‌رود. خرفه همچنین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که ممکن است درزمینه مدیریت دیابت، پیشگیری از سرطان  سودمند باشد. خرفه حاوی مقادیر بسیار بالایی ویتامین A است و همچنین منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم و کلسیم محسوب می‌شود.

برگ‌ها، ساقه‌ها و گل های خرفه کاملا خوراکی هستند. در مناطقی که خرفه به صورت خودرو روییده است، ممکن است به سموم شمیایی آلوده شده باشد. خرفه را پیش از مصرف به خوبی بشویید.

اگر از مشکل کلیوی رنج می‌برید، باردار یا درحال شیردهی هستید، در مورد مصرف خرفه با پزشک مشورت کنید.