درصد شوکه‌کننده‌ای از مغز ما را میکروپلاستیک‌ها تشکیل داده‌اند
انسان‌ها به‌طور گسترده‌ای درمعرض میکروپلاستیک‌ها (قطعات دارای قطر کمتر از پنج میلی‌متر) و مواد شیمیایی مورد استفاده برای ساخت پلاستیک‌ها قرار دارند. در مطالعات مختلف قطعات ریز پلاستیکی در ریه‌ها، جفت، اندام‌های تولیدمثلی، کلیه‌ها، کبد، مفاصل زانو و آرنج، عروق خونی و مغز استخوان یافت شده است.
خطرات سلامتی میکروپلاستیک‌ها در بدن انسان هنوز به‌خوبی شناخته نشده است. مطالعات اخیر نشان می‌دهد آن‌ها ممکن است خطر ابتلا به مشکلات مختلف ازجمله استرس اکسیداتیو را که می‌تواند به آسیب سلولی و التهاب و همچنین بیماری‌های قلبی‌عروقی منجر شود، افزایش دهند. مطالعات انجام‌شده روی حیوانات همچنین میکروپلاستیک‌ها را با مشکلات باروری، سرطان‌های مختلف، اختلال در سیستم غدد درون‌ریز و ایمنی و اختلال در یادگیری و حافظه مرتبط دانسته‌اند.
در یکی از مطالعاتی که به‌تازگی پیش از داوری همتا، منتشر شده است، پژوهشگران موسسه ملی سلامت تجمع نگران‌کننده میکروپلاستیک‌ها را در نمونه‌های مغز انسان گزارش کرده‌اند. بررسی کبد، کلیه‌ها و مغز اجساد کالبد شکافی نشان داد همگی حاوی میکروپلاستیک بودند، اما ۹۱ نمونه مغز به‌طور متوسط ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از اعضای دیگر حاوی میکروپلاستیک بودند. پلاستیک‌ها حدود نیم‌درصد وزن ۲۴ نمونه مغز را که اوایل سال ۲۰۲۴ جمع آوری‌شده بودند، تشکیل می‌دادند.
مطالعه‌ی اخیر روی نمونه‌های مغز به پیوند نگران‌کننده‌ای نیز اشاره کرد. پژوهشگران ۱۲ نمونه‌ی مغز افراد مبتلا به زول عقل را بررسی کردند که از دنیا رفته بودند. مغز این افراد نسبت‌به نمونه‌های سالم ازنظر وزنی ده برابر آلودگی پلاستیکی بیشتری داشت. مقاله همچنین نشان داد مقدار میکروپلاستیک‌ها در نمونه‌های مغز مربوط به سال ۲۰۲۴ حدود ۵۰ درصد بیشتر از کل نمونه‌ها مربوط به سال ۲۰۱۶ بود. این امر نشان می‌دهد غلظت میکروپلاستیک‌ها در مغز انسان همگام با افزایش آلودگی پلاستیکی محیط درحال بالا رفتن است.
غلظت میکروپلاستیک‌ها در مغز انسان همگام با افزایش آلودگی پلاستیکی محیط درحال بالا رفتن است
با توجه به این موضوع که بسیاری از مقالات در گذشته میکروپلاستیک‌ها را در مغز حیوانات مختلف پیدا کرده‌اند، عجیب نیست که همین امر درباره انسان نیز صادق باشد. گرچه سد خونی‌مغزی دربرابر بسیاری از مواد شیمیایی و پاتوژن ها نفوذناپذیر است، آن‌طور که فکر می‌کنیم دربرابر ذرات پلاستیکی محافظ نیست.
پژوهش‌های فراوان
ماه گذشته مقاله‌ای در مجله‌ی Hazardous Materials منتشر شد که میکروپلاستیک‌ها را در کل ۱۶ نمونه مغز استخوان مورد بررسی، شناسایی کرده بود. همه نمونه‌ها حاوی پلی‌استایرن بودند که در بسته‌بندی‌های آجیل و لوازم الکترونیکی استفاده می‌شود و تقریبا کل نمونه‌ها آلوده به پلی‌اتیلن بودند که در بسته‌بندی‌های شفاف مواد غذایی، بطری‌های مواد شوینده و سایر محصولات رایج خانگی استفاده می‌شود.
مقاله دیگری که ۴۵ بیمار قرارگرفته تحت عمل جراحی زانو یا لگن در چین را بررسی کرده بود، میکروپلاستیک‌ها را در لایه غشایی پوشاننده کل نمونه‌های مفصل زانو و لگن شناسایی کرد. مطالعه‌ای که ۱۵ می در مجله‌ی Toxicological Sciences منتشر شد، میکروپلاستیک‌ها را در کل ۲۳ نمونه بیضه انسان و ۴۷ نمونه بیضه سگ شناسایی کرد. غلظت آلودگی در نمونه‌های انسان تقریبا سه برابر بیشتر بود.
مقاله‌ای که ۱۹ ژوئن در مجله‌ی International Journal of Impotence Research منتشر شد، ذرات پلاستیکی را در آلت تناسلی چهار نفر از پنج مردی که برای درمان اختلال نعوذ تحت کاشت پروتز آلت تناسلی قرار گرفته بودند، شناسایی کرد.
گروهی از پژوهشگران چینی در ماه می مطالعه‌ای را منتشر کردند که حاکی از آلودگی میکروپلاستیکی در مایع منی ۴۰ داوطلب مطالعه بود. مقاله ایتالیایی نیز چند ماه پیش نتایج مشابهی را گزارش کرده بود. مطالعات آلودگی میکروپلاستیک را در جفت انسان نیز پیدا کرده‌اند.
- میکروپلاستیک‌ها برای اولین بار در آلت تناسلی مردان شناسایی شدند2 تیر 03مطالعه '2
- میکروپلاستیک‌ها در تمام نمونه‌های منی آزمایش‌شده انسان یافت شدند24 خرداد 03مطالعه '2
- میکروپلاستیک‌ها به لخته‌های خونی قلب، مغز و پاهایمان نفوذ کرده‌اند12 خرداد 03مطالعه '2
در ایتالیا، پژوهشگران ۳۱۲ بیماری را مطالعه کردند که رسوبات چربی یا پلاک از شریان کاروتید آن‌ها خارج شده بود. میکروپلاستیک‌ها در نمونه‌های ۶۰ درصد بیماران مشاهده شدند و وضعیت این گروه از بیماران نسبت به افراد دیگر بدتر شد: طی ۳۴ ماه پیگیری، احتمال حمله قلبی، سکته یا مرگ در آن‌ها ۲٫۱ برابر بیشتر بود.
میکروپلاستیک‌ها به همه جا نفوذ کرده‌اند
درحالی‌که شواهد علمی حاضر نشان نمی‌دهند که سطوح میکروپلاستیک‌ها یا نانوپلاستیک‌های شناسایی شده در غذاها برای سلامت انسان خطر دارد، پژوهشگران می‌گویند مردم باید سعی کنند با اجتناب از استفاده از پلاستیک در آماده‌کردن غذا خصوصا هنگام گرم‌کردن غذا در مایکروویو، نوشیدن آب شیر به جای آب بطری و تلاش برای پیشگیری از تجمع گردو‌غبار که به پلاستیک آلوده است، از آلودگی میکروپلاستیکی پرهیز کنند. برخی از پژوهشگران نیز مصرف کمتر گوشت خصوصا محصولات فرآوری‌شده را توصیه می‌کنند.
میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها ممکن است به‌عنوان نوعی حامل برای مواد شیمیایی سمی عمل کنند
ناشناخته‌های زیادی درمورد اثرات تجمع میکروپلاستیک در انسان وجود دارد، گرچه اثرات منفی مواد شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک‌ها مانند فتالات‌ها بر سلامتی ثابت شده است.
مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۲ در مجله‌ی Environmental Pollution منتشر شد، نشان داد قرار گرفتن درمعرض فتالات‌ها خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی و مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهد. مواد شیمیایی می‌توانند همراه میکروپلاستیک‌ها وارد بدن شوند و اثرات خود را برجای بگذارند. درحقیقت، میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها ممکن است به‌عنوان نوعی حامل برای مواد شیمیایی سمی عمل کنند.
مجمع محیط‌زیست سازمان ملل متحد (UNEA) در سال ۲۰۲۲ فرآیند تدوین معاهده بین‌المللی الزام‌آور برای پایان دادن به آلودگی پلاستیک را آغاز کرد و کمیته بین‌دولتی مذاکره‌کننده‌ای برای تدوین این معاهده تشکیل شد.
تاکنون، جلسات متعددی از این کمیته برگزار شده که در آن‌ها پیش‌نویس اولیه‌ای از معاهده تهیه شده و درحال بررسی است. هدف این است که تا پایان سال ۲۰۲۴ متن نهایی معاهده آماده و برای امضا ارائه شود. این معاهده نه تنها به موضوع آلودگی پلاستیک در محیط‌زیست دریایی می‌پردازد، بلکه کل چرخه عمر پلاستیک، از تولید و طراحی تا دفع آن را شامل می‌شود.