آیا شکلات واقعا موجب آکنه می‌شود؟

خلاصه مقاله:

• مطالعات قدیمی نتوانستند ارتباط مستقیم میان شکلات و آکنه را ثابت کنند، ولی برخی افراد هنوز شکلات را به عنوان عامل بروز آکنه می‌دانند.
• ژنتیک عامل اصلی آکنه در نوجوانان و بزرگسالان است، اما رژیم غذایی غربی که سرشار از قند، چربی اشباع و لبنیات است، ممکن است آکنه را تشدید کند.
• غذاهای با شاخص گلیسمی بالا ممکن است سطح انسولین را افزایش دهند و به التهاب و تولید چربی روی پوست منجر شوند.
• برخی مطالعات نشان داده‌اند شکلات تلخ ممکن است خواص ضدالتهابی داشته باشد و به کاهش استرس اکسیداتیو در پوست کمک کند.
• انتخاب‌های غذایی سالم و متعادل به بهبود سلامت پوست کمک می‌کند.

شکلات از دیرباز به این خاطر که موجب جوش می‌شود، مشهور بوده است. اما آیا حقیقتی در این زمینه وجود دارد یا والدین فقط برای اینکه فرزندانشان از خرید خوراکی‌های شیرین منصرف شوند، این حرف را می‌زنند؟

در دهه ۱۹۶۰، چندین مطالعه ارتباط میان شکلات و آکنه را بررسی کردند. بزرگ‌ترین مطالعه که فقط ۶۵ شرکت‌کننده در آن حضور داشتند، ارتباطی بین این دو مورد پیدا نکرد، اما این مطالعه به خاطر اشکالات متعددی که در طراحی داشت، مورد انتقاد قرار گرفت.

درحالی‌که شکلات از این ماجرا گریخت، مطالعات جدیدتر نشان می‌دهند که می‌تواند ارتباط زیادی بین رژیم غذایی و آکنه و خصوصا رژیم غذایی غربی که سرشار از چربی اشباع، قند و لبنیات است وجود داشته باشد.

آکنه بیماری شایع پوستی است که در آن فولیکول‌های مو در پوست توسط چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شوند و این امر موجب ایجاد جوش می‌شود. بیبی دو هارپور، متخصص پوست  و مدرس کینگز کالج لندن می‌گوید آکنه شدید یا مداوم دوران نوجوانی و بزرگسالی عمدتا ناشی از ژنتیک است چراکه ژن‌های ما اندازه غدد چربی پوست ما را که چربی تولید می‌کنند، تعیین می‌کنند.

دو هارپور می‌گوید موارد آکنه بزرگسالان خصوصا در زنان در سال‌های اخیر افزایش یافته است اما علت واحدی ندارد گرچه برخی از عوامل محیطی در زندگی روزمره ما می‌توانند در ایجاد آکنه نقش داشته باشند. او می‌گوید: «به‌طورکلی سبک زندگی ما برای بدن انسان مناسب نیست و شاید آکنه یکی از تجلی‌های این امر باشد.»

در مطالعه‌ای، پژوهشگران استدلال می‌کنند که سبک زندگی مدرن ازقبیل رژیم غذایی غربی سرشار از قند و چربی موجب تشدید آکنه می‌شود اما اضافه می‌کنند تاثیر متقابل بین سلامتی، عملکرد ایمنی، التهاب، استرس و مواجهه‌های محیطی به پژوهش‌های بیشتری نیاز دارد.

زینب لفته، مشاور پوست در بیمارستان گایز و سنت توماس در لندن و سخنگوی بنیاد پوست بریتانیا می‌گوید محرک‌هایی مانند استرس، مبارزه با عفونت‌ها یا سندرم پیش از قاعدگی می‌تواند در بروز آکنه نقش داشته باشد.

شصت سال پس از اینکه آکنه برای اولین بار به‌عنوان مقصر احتمالی آکنه مورد نکوهش قرار گرفت، بسیاری از مردم هنوز شکلات را یکی از علت‌های احتمالی آکنه می‌دانند.  از هر ۱۰ بیماری که به دکتر لفته مراجعه می‌کنند، ۹ نفر می‌پرسند چه غذاهایی را باید از رژیم غذایی خود حذف کنند تا آکنه خود را بهبود بخشند و شکلات یکی از رایج‌ترین غذاهایی است که درباره آن سوال می‌کنند. او می‌گوید قدری تصور نادرست و مقداری حقیقت در این موضوع نهفته است.

لفته می‌گوید درحالی‌که عامل اصلی ابتلا به آکنه استعداد ژنتیکی است، برخی از اجزای رژیم غذایی می‌توانند موجب التهاب شوند. برخی از افراد به شدت به گروه‌های غذایی خاصی مانند لبنیات، واکنش نشان می‌دهند اما این مورد نادر است و می‌تواند به عدم تحمل مربوط باشد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱ اثرات شکلات تلخ ۱۰۰ درصد را روی آکنه بررسی کرد یعنی اثرات شکلات را جدا از محتوای قند آن آزمایش کرد. مصرف شکلات همچنان با تشدید آکنه همراه بود، اما مطالعه فقط شامل ۱۰ شرکت‌کننده می‌شد و گروه کنترل دارونما در آن وجود نداشت.

یکی از دلایل ارتباط بین آکنه و رژیم غذایی می‌تواند به شاخص گلیسمی یا شاخص قند غذاها مرتبط باشد که نشان می‌دهد یک غذا با چه سرعتی می‌تواند سطح قند خون بدن را افزایش دهد. مطالعات مختلف ارتباطی را میان غذاهای دارای شاخص قند بالا (مانند میوه‌ها، نان و ماکارونی) و علائم آکنه پیدا کرده‌اند.

دلیل اینکه غذاهای دارای شاخص گلوکز بالا می‌توانند آکنه را تشدید کنند، این است که موجب افزایش سطح انسولین در بدن می‌شوند. این امر موجب التهاب و افزایش تولید چربی روی پوست می‌شود که می‌تواند منافد پوست را مسدود کند و موجب جوش شود.

مجموعه دیگری از پژوهش‌ها به طور گسترده‌تری به رابطه میان آکنه و رژیم غذایی غربی پرداخته است که سرشار از غذاهای با شاخص گلیسمی بالا است.

مطالعه جمعیتی روی ساکنان جزیره کیتاوا پاپوآ گینه نو نشان داد هیچ موردی از آکنه در میان این جمعیت به چشم نمی‌خورد.  این امر می‌تواند به دلیل رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین آن‌ها باشد. درحالی‌که پژوهشگران عوامل موثر دیگری مانند دریافت کالری کلی را درنظر گرفتند، مطالعات جمعیتی به‌طورکلی از نظر اثبات دقیق رابطه علت و معمولی با محدودیت‌هایی مواجه هستند.

دانشمندان برخی از مسیرهای خاص پشت صحنه رابطه بین رژیم غذایی و آکنه را بیشتر بررسی کرده‌اند. بودو ملنیک، استاد بیماری‌های پوست و مدرس ارشد دانشگاه اسنابروک آلمان می‌گوید آکنه نوعی سندرم متابولیک پوست است. ارتباط زیادی بین آکنه و سایر بیماری‌های غربی مانند دیابت و چاقی وجود دارد.

ملنیک در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۵ استدلال کرد که کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده (که اغلب شاخص قند بالایی دارند)، شیر و چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس می‌توانند باعث آکنه شوند. او می‌گوید علت آن است که رژیم غذایی سرشار از غذاهای با شاخص قند بالا باعث واکنشی نسبت‌به فولیکول‌های چربی می‌شود که باعث افزایش تولید چربی و تغییر ترکیب آن می‌شود.

شکلات حاوی مقدار زیادی چربی اشباع است و می‌تواند حاوی قند زیادی باشد. گرچه اثرات بالقوه این امر نه تنها به رژیم کلی شما بستگی دارد، بلکه همچنین ممکن است به نوع شکلاتی که می‌خورید نیز بستگی داشته باشد چرا که انواعی مانند شکلات تلخ با درصد بالا قند کمتری دارد.

از سوی دیگر، ممکن است خوردن برخی از شکلات‌های تلخ برای پوست مفید باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهند شکلات تلخ استرس اکسیداتیو در پوست را کاهش می‌دهد. استرس اکسیداتیو در ایجاد التهاب نقش دارد. گرچه این شکلات‌ها ممکن است بیشتر از کاهش شدت یا خطر آکنه برای علائم قابل مشاهده پیری پوست مفید باشد.

لفته می‌گوید شکلات تلخ به دلیل محتوای فلاونوئیدی که دارد، برای پوست خوب است. فلاونول‌های موجود در شکلات تلخ آنتی‌اکسیدان‌های قوی هستند و با رادیکال‌های آزاد ناشی از استرس که می‌توانند موجب پیر شدن پوست شوند، مبارزه می‌کنند.

دو هارپور می‌گوید، درحالی‌که الگوهای غذایی خاص (کالری بالا، مواد مغذی کم) احتمالا در ایجاد التهاب خفیف در کل بدن نقش دارد، این امر ممکن است فقط در افراد مستعد به شکل آکنه خود را نشان دهد. او می‌گوید به‌طورکلی، رژیم غذایی که برای سلامت عمومی مفید است،  یعنی رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات و سایر غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان برای پوست ما مفید است. اجزای بدن هماهنگ با هم کار می‌کنند، بنابراین غذاهای مفید برای قلب، روده و مغز، برای پوست نیز مفید هستند.