چرا ورزش بهترین نسخه طبیعی برای مبارزه با افسردگی است؟

براساس یافته‌های مطالعات، فعالیت‌های هوازی به‌ویژه وقتی به‌صورت شخصی‌سازی‌شده برنامه‌ریزی شود، ممکن است نسخه‌ی مؤثری برای درمان افسردگی باشد. بنابراین، گروهی از پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن، تأثیر ورزش بر علائم افسردگی را مطالعه و تغییرات ناشی از آن در مغز و بدن را بررسی کردند.

افسردگی که مهم‌ترین عامل ناتوانی در سراسر جهان محسوب می‌شود، عملکردهای حیاتی مغز، مانند یادگیری، حافظه و انگیزه را مختل می‌کند. با وجود اینکه مطالعات پیشین نشان داده‌اند ورزش هوازی در کاهش علائم افسردگی مؤثر است، هنوز علت زیربنایی این اثرات به‌طور کامل مشخص نشده است.

اما پژوهشگران در مقاله‌ای که به‌تازگی در مجله‌ی Translational Psychiatry منتشر شده است، فرضیه‌ای جدید ارائه کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که ورزش با افزایش انگیزه، می‌تواند علائمی مانند بی‌لذتی یا از‌دست‌دادن علاقه به فعالیت‌ها، کمبود انرژی و مشکلات تمرکز مانند «مه‌مغزی» را کاهش دهد. انگیزه، به‌ویژه در روند بهبودی، نقشی بسیار مهم ایفا می‌کند و ورزش می‌تواند این عامل حیاتی را تقویت کند.

در‌عین‌حال، ورزش از طریق کاهش التهاب و بهبود عملکرد دوپامین می‌تواند چرخه را معکوس کند و انگیزه‌ی افراد را افزایش دهد. پژوهشگران بر این باورند که چنین فرآیندهایی از مهم‌ترین دلایل اثرات ضدافسردگی ورزش هستند.

دکتر امیلی هرد، نویسنده‌ی اصلی مطالعه، می‌گوید: «مطالعات کنترل‌شده‌ی تصادفی بارها نشان داده‌اند که ورزش هوازی می‌تواند اثرات ضدافسردگی داشته باشد. اما هنوز سازوکار دقیق این اثرات به‌طور کامل روشن نشده است، زیرا احتمالاً ترکیبی از عوامل زیستی و روانی در این فرایند دخیل هستند.»

دکتر هرد توضیح می‌دهد: «ورزش علاوه‌بر کاهش التهاب و بهبود عملکرد دوپامین و سیستم پاداش‌دهی مغز، استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد و عزت‌نفس و خودکارآمدی را تقویت می‌کند. بااین‌حال، ما معتقدیم که ورزش، به‌ویژه فعالیت‌هایی که با تعریق و افزایش ضربان قلب همراه هستند، انگیزه را از طریق بهبود این فرآیندها افزایش می‌دهند.»

پژوهشگران امیدوار هستند که درک بهتر از سازو‌کار تأثیر ورزش بر علائم افسردگی، به ابداع روش‌های درمانی نوین منجر شود؛ از جمله طراحی برنامه‌های تمرینی فردمحور که براساس نیازها و توانایی‌های هر فرد شخصی‌سازی شده‌اند.

دکتر هرد همچنین تأکید می‌کند: «شناخت سازوکارهای اثرات ضدافسردگی ورزش می‌تواند به ما کمک کند تا به درک بهتری از علل زیربنایی افسردگی دست یابیم و مداخلات جدید، به‌ویژه برنامه‌های فردمحور، شخصی‌سازی‌شده و اجتماعی طراحی کنیم.»

برای آزمایش فرضیه، پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که مطالعات کنترل‌شده‌ای در مقیاس بزرگ انجام شود. این مطالعات باید هم‌زمان تأثیر ورزش بر متغیرهایی مانند التهاب، انتقال دوپامین و انگیزه را نیز بررسی کنند. علاوه‌بر‌این، شناسایی و برطرف‌کردن موانع احتمالی ورزش در افراد مبتلا به افسردگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

دکتر هرد می‌گوید: «رفع موانع ورزش برای افراد افسرده بسیار ضروری است. فعالیت منظم می‌تواند نه‌تنها علائم را کاهش دهد، بلکه خلق‌وخو را بهبود بخشد و به توانمندسازی افراد در مسیر بهبودی نیز کمک کند. یافتن روش‌هایی برای تشویق افراد به ورزش، گامی کلیدی در این مسیر است.»

گروه پژوهشگران اکنون در حال اجرای آزمایشی بزرگ هستند که براساس فرضیه‌ی پیشنهادی طراحی شده است. این پژوهش که توسط جایزه سلامت روان ولکام حمایت مالی می‌شود، شامل ۲۵۰ شرکت‌کننده بین ۱۸ تا ۶۰ سال خواهد بود.