زیره سیاه (Caraway) ادویه منحصر‌به‌فردی است که از مدت‌ها پیش در آشپزی و طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این غلاف قهوه‌ای کوچک گرچه اغلب با دانه اشتباه گرفته می‌شود، درواقع میوه خشک گیاه زیره سیاه است.
زیره سیاه را می‌توان به صورت سالم یا آسیاب‌شده در غذاهای مختلف استفاده کرد. وقتی از زیره سیاه به صورت دارویی استفاده می‌شود، می‌توان آن را به شکل مکمل یا چای مصرف کرد. همچنین می‌توانید روغن‌های اسانسی زیره سیاه را به پوست خود بمالید. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد روغن زیره سیاه به دلیل خاصیت ضدمیکروبی به بهبود زخم‌های پوستی و مقابله با آکنه کمک می‌کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند ترکیبات معطر مسئول طعم متمایز زیره سیاه ممکن است فواید سلامتی مانند بهبود هضم داشته باشند. در این مقاله به مواد مغذی و فواید سلامتی زیره سیاه می‌پردازیم.
مشخصات تغذیه‌ای
زیره سیاه دارای طیف گسترده‌ای از مواد مغذی ضروری است که تعدادی از آن‌ها در رژیم‌های غذایی غربی وجود ندارد. این مواد شامل آهن، روی، کلسیم و فیبر می‌شود. یک قاشق چای‌خوری (۲ گرم) زیره سیاه دارای محتویات زیر است:
- کالری: ۷
- پروتئین: کمتر از یک گرم
- چربی: کمتر از یک گرم
- کربوهیدرات: یک گرم
- فیبر: کمتر از یک گرم
- قند: کمتر از یک گرم
زیره سیاه همچنین منبع خوبی از موارد زیر است:
- ویتامین A
- پتاسیم
- منیزیوم
- کلسیم
- فسفر
- نیاسین
- فولات
علاوه‌بر موارد ذکر شده، زیره سیاه منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌های تقویت‌کننده سلامت ازجمله لیمونن و کاروون محسوب می‌شود.
خواص زیره سیاه برای سلامتی
زیره سیاه قرن‌ها است در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پژوهش‌های مقدماتی نیز از این مزیت‌ها حمایت می‌کنند.
ممکن است التهاب را کاهش دهد
درحالی‌که التهاب یکی از پاسخ‌های طبیعی بدن است، التهاب مزمن می‌تواند به بیماری‌های مختلفی مانند بیماری التهابی روده منجر شود. علائم آن ممکن است شامل زخم، گرفتگی، گاز، اسهال، نیاز ناگهانی و شدید به دفع مدفوع و تحریک بافت‌های گوارش باشد.
چندین ترکیب موجود در زیره سیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی هستند. در مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به بیماری التهابی روده، عصاره و روغن اسانسی زیره سیاه موجب کاهش التهاب در بافت روده در حد داروهای رایج استروئیدی شد. البته با وجود این نتایج امیدوارکننده، به مطالعات انسانی نیاز است.
ممکن است به گوارش سالم کمک کند
زیره سیاه از دیرباز در درمان چندین بیماری گوارشی ازجمله سوء هاضمه و زخم معده مورد استفاده قرار گرفته است.
تعداد معدودی از مطالعات انسانی کوچک نشان می‌دهند روغن زیره سیاه بافت عضله‌ی صاف دستگاه گوارش را شکل می‌کند، بنابراین علائم سوء هاضمه مانند گاز، گرفتگی و نفخ را تسکین می‌دهد. اگرچه مکانیسم دقیق ناشناخته است، خاصیت ضدمیکروبی آن ممکن است علت این اثرات باشد.
مطالعه‌ای آزمایشگاهی نشان داد روغن اسانسی زیره از رشد باکتری‌های مضر روده جلوگیری می‌کند، درحالی‌که اثری روی باکتری‌های مفید ندارد. این باکتری‌های مفید مواد مغذی را تولید می‌کنند، التهاب را کاهش و گوارش را بهبود می‌دهند و از سلامت ایمنی شما حمایت می‌کنند.
مطالعه‌ی آزمایشگاهی دیگر نشان داد عصاره زیره سیاه با هلیکوباکتر پیلوری، باکتری عامل ایجاد زخم معده و التهاب گوارشی است مبارزه می‌کند.
ممکن است باعث کاهش وزن شود
زیره سیاه ممکن است به کاهش وزن و بهبود ترکیب بدنی کمک کند. خواص زیره سیاه برای لاغری در مطالعه‌ی ۹۰ روزه‌ای روی ۷۰ زن، نشان داده شد. در این پژوهش، کسانی که روزانه ۳۰ میلی‌لیتر از محلول ۱۰ درصد روغن زیره سیاه مصرف می‌کردند، در مقایسه با گروه دارونما، کاهش بیشتری در وزن، شاخص توده بدنی و درصد چربی بدنی تجربه کردند. آن‌ها همچنین شاهد کاهش قابل‌توجهی در کل کالری و کربوهیدرات دریافتی در مقایسه با گروه دارونما بودند. این اثرات ممکن است به دلیل تغییرات مثبت در باکتری‌های روده باشد که بر تنظیم هورمون‌ها، متابولیسم چربی و اشتها تاثیر می‌گذارند.
- سیاه‌دانه چه خواصی دارد و چه کسانی نباید آن را مصرف کنند؟8 مهر 03مطالعه '9
- دانه چیا چه خواصی دارد؟6 شهریور 03مطالعه '5
- آویشن چه خواصی دارد؟15 آبان 03مطالعه '5
مقدار مصرف و عوارض جانبی احتمالی
زیره سیاه به شکل‌های مختلفی ازجمله میوه کامل، کپسول، اسانس‌های روغنی و عصاره موجود است. درحالی‌که هنوز دوز مشخصی تعیین نشده، برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند ۱٫۲ تا ۱ قاشق چای‌خوری (یک تا ۶٫۷ گرم) زیره سیاه سالم که در طول روز سه نوبت مصرف شود، احتمالا خطری ندارد و موثر است.
بیشتر افراد سالم زیره سیاه را به‌راحتی تحمل می‌کنند و عوارض جانبی کمی گزارش شده است. با‌این‌حال، به دلیل کمبود پژوهش درمورد ایمنی زیره سیاه، کودکان یا زنان باردار یا شیرده نباید آن را مصرف کنند.
علاوه‌بر‌این، افراد دچار اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا باید از مصرف زیره سیاه اجتناب کنند؛ زیرا شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد زیره سیاه می‌تواند از تخلیه کیسه صفرا جلوگیری کند. اگر دراین‌باره که آیا زیره سیاه برای شما بی‌خطر است، اطمینان ندارید، با پزشک مشورت کنید.
جمع‌بندی
زیره ادویه‌ای با کاربردهای متعدد آشپزی و دارویی است. زیره سیاه منبعی غنی از فیبر و چندین ماده معدنی مهم ازجمله آهن، منیزیم، مس و کلسیم محسوب می‌شود. زیره سیاه همچنین محتوای بالایی از آنتی‌اکسیدان دارد و ممکن است به کاهش وزن، تسکین التهاب و ارتقای سلامت گوارش کمک کند. این ماده‌ی همه‌کاره را می‌توان به صورت کامل یا آسیاب‌شده برای طعم‌دادن به انواع غذاها استفاده کرد.
گرچه زیره سیاه به‌طورکلی بی‌خطر است، کودکان، زنان باردار و شیرده و افراد مبتلا به بیماری کبد یا کیسه صفرا نباید زیره سیاه مصرف کنند. دانه‌های زیره سیاه باعث کاهش سطح قند خون می‌شود. افراد مبتلا به دیابت نیز باید در مصرف زیره و فرآورده‌های آن احتیاط کنند.