آزمایش کوکائین روی موش‌ها: چرا برخی با اولین تجربه معتاد می‌شوند و برخی نه؟
دانشمندان مدت‌هاست که از خرموش‌ها برای بررسی تأثیر مواد مخدر استفاده می‌کنند، اما مطالعه‌ای جدید در دانشگاه تگزاس در ال پاسو که روی جوندگان در حال استفاده از ماده‌ی مخدر کوکائین در آزمایشگاه انجام شده، نشان می‌دهد که تجربه‌های ناخوشایند اولیه می‌تواند تأثیر عمیقی بر نحوه واکنش افراد به مصرف مواد مخدر داشته باشند.
به‌گزارش نیواطلس، پژوهشگران حدود ۳۰ خرموش را در محیطی با شرایط بسیار خاص قرار دادند: خرموش‌ها می‌توانستند با وارد‌کردن بینی خود به یک سوراخ، دوزی از هیدروکلراید کوکائین دریافت کنند. اما این پاداش با پیچیدگی همراه بود؛ دقیقاً یک ثانیه قبل از دریافت کوکائین، دوزی از کینین، ماده‌ای تلخ که در آب تونیک یافت می‌شود، به بدن آن‌ها وارد می‌شد.
کینین که برای خرموش‌ها بی‌خطر است، به‌عنوان نمادی از تجربه‌های ناخوشایندی انتخاب شد که ممکن است انسان‌ها هنگام اولین مواجهه با مصرف مواد مخدر تجربه کنند؛ مانند درد ناشی از تزریق با سرنگ یا حس ناخوشایند استنشاق دود. هدف پژوهشگران این بود که واکنش خرموش‌ها به ترکیبی از تجربه‌های منفی و مثبت را بررسی کنند و به درک بهتری از تفاوت‌های فردی در آسیب‌پذیری نسبت به اعتیاد برسند.
ترویس موشاک، زیست‌شناس در دانشگاه تگزاس و نویسنده‌ی اصلی مطالعه، می‌گوید: «نشانه‌های ناخوشایند از همان اولین برخورد دارای اهمیت بسیاری هستند.»
رفتار موش‌ها باوجود دسترسی یکسان به کوکائین در شرایط مشابه بسیار متفاوت بود
مطالعه نشان داد که خرموش‌ها در واکنش به ترکیب پاداش و جزا، رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهند. گروهی از خرموش‌ها که «کم‌مصرف» نامیده شدند، آن‌قدر از تلخی کینین آزرده شدند که به‌کلی از جستجوی کوکائین دست کشیدند.
در مقابل، گروه «مصرف افزایشی» با وجود مواجهه مکرر با کینین، به‌تدریج میزان مصرف خود را افزایش دادند. اما رفتار گروه سوم با نام «مصرف کاهشی» برای پژوهشگران شگفت‌انگیز بود؛ آن‌ها در ابتدا با اشتیاق زیادی کوکائین مصرف کردند، اما اشتیاق به‌سرعت فروکش کرد و شدیدترین واکنش منفی را به کینین نشان دادند.
موشاک درباره‌ی گروه سوم می‌گوید: «گروه سوم ما را شگفت‌زده کردند. به نظر می‌رسد که این خرموش‌ها بیش‌از‌حد مصرف کردند و ترکیب کوکائین زیاد و نشانه‌های ناخوشایند برایشان تحمل‌ناپذیر شد.»
جالب‌تر این است که گروه «مصرف افزایشی» حتی پس از پایان دوره‌ی دو هفته‌ای آزمایش، با اینکه دیگر به کوکائین دسترسی نداشتند همچنان به دنبال آن بودند. یافته‌ها توضیح می‌دهد چرا برخی افراد پس از تجربه‌ای ناخوشایند دیگر به سمت مواد مخدر نمی‌روند، در حالی که برخی دیگر با وجود نشانه‌های منفی به مصرف ادامه می‌دهند و حتی به آن معتاد می‌شوند.
مطالعه همچنین نشان داد که رفتار خرموش‌ها با وجود دسترسی یکسان به کوکائین و شرایط کاملاً مشابه، بسیار متفاوت بود. برخلاف تصورات قبلی دانشمندان، افزایش مواجهه با کینین باعث نشد که همه خرموش‌ها به تلخی آن عادت کنند.
موشاک در ادامه توضیح می‌دهد: «یافته‌ها نشان می‌دهد که چرا برخی افراد دچار اختلالات مصرف مواد مخدر می‌شوند، در حالی که برخی دیگر نه. شاید مطالعات در آینده بتواند تفاوت‌های ژنتیکی یا عصبی را کشف کند و به درمان‌های هدفمند و مؤثرتری منجر شود.»
در پایان دوره ۱۴ روزه آزمایشی، تأمین کوکائین خرموش‌ها قطع شد و پژوهشگران تأکید کردند که این آزمایش آسیبی به موش‌ها نرسانده است. آن‌ها قصد دارند در مطالعات آینده با بررسی بخش‌های مختلفی از مغز موش‌ها که در حین مصرف مواد مخدر فعال می‌شوند، دریابند چه تفاوت‌های زیستی یا ژنتیکی باعث رفتارهای متفاوت خرموش‌ها در حین آزمایش شده است.
رابرت کرکن، رئیس دانشکده علوم دانشگاه تگزاس، این پژوهش را «مطالعه‌ای جذاب» توصیف کرد و گفت: «این پژوهش می‌تواند درک ما از سوءمصرف مواد در انسان‌ها را بهبود دهد. با تحقیقات بیشتر، ممکن است به روش‌های بهتری برای پیشگیری و درمان اعتیاد برسیم.»
- مصرف ماری‌جوانا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سر و گردن را افزایش دهد28 مرداد 03مطالعه '2
- پژوهشگران کوسه‌های آلوده به کوکائین را در آب‌های سواحل برزیل شناسایی کردند4 مرداد 03مطالعه '2
مطالعه همچنین می‌تواند راه را برای ایجاد نشانه‌های ناخوشایند قوی‌تر برای کمک به درمان اعتیاد در انسان‌ها باز کند. همچنین، می‌توان با شناسایی و مدیریت خطرات مصرف مواد مخدر در افرادی که تازه به جستجو در دنیای مواد مخدر روی آورده‌اند، به آن‌ها کمک کرد.
پژوهشگران نتیجه گرفتند: «ما سه گروه متفاوت را بررسی کردیم که واکنش‌های بسیار متنوعی به کوکائین همراه با نشانه‌های ناخوشایند نشان دادند. تحقیقات آینده باید بر ساز‌و‌کارهای عصبی زیستی مرتبط با این رفتارها متمرکز شود، به‌ویژه بر ارتباط میان بخش‌هایی از مغز که در انگیزه‌های ناخوشایند و جستجوی پاداش نقش دارند.»
کوکائین استفاده‌شده در مطالعه از طریق برنامه‌ی تأمین مواد مخدر مؤسسه ملی سوءمصرف مواد تأمین شده بود که به دانشمندان امکان می‌دهد از مواد ممنوعه برای تحقیقات علمی استفاده کنند.
مطالعه در مجله Drug and Alcohol Dependence منتشر شده است.