غذاهای فوق فرآوری‌شده چگونه در ابتلا به سرطان روده نقش دارند؟

سرطان روده بزرگ نوعی از سرطان است که در آن التهاب‌ طولانی‌مدت در بدن موجب ایجاد و رشد تومورها می‌شود. پژوهش جدیدی نشان داده است مصرف بالای غذاهای فوق فرآوری‌شده که حاوی روغن‌های ناسالم هستند، ممکن است با این التهاب نقش داشته باشد.

آمار سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد سرطان روده سومین سرطان شایع در دنیا و دومین عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان است. بیشتر افرادی که به سرطان روده دچار می‌شوند، بالای ۵۰ سال دارند، اما پژوهش اخیری نشان می‌دهد تعداد موارد ابتلا به سرطان مذکور در افراد جوان درحال افزایش است.

وقتی بدن درحال مبارزه با توموری است که از بین نمی‌رود، بهتر است غذاهای فوق‌فرآوری‌شده که حتی روده‌های سالم را ملتهب می‌کنند، مصرف نشوند؛ زیرا این کار تشدید وضعیت را به‌دنبال دارد. پروفسور تیموتی  ییتمن، استاد جراحی دانشگاه فلوریدای جنوبی می‌گوید: «بیمارانی که رژیم غذایی ناسالمی دارند، دارای التهاب بیشتری در بدن خود هستند. این التهاب در تومورهای روده نیز مشاهده می‌شود و سرطان مانند زخم مزمنی است که بهبود پیدا نمی‌کند. اگر بدن شما هر روز از غذاهای فوق‌فرآوری‌شده تغذیه کند، توانایی آن برای ترمیم این زخم کاهش می‌یابد و علت این امر التهاب و سرکوب سیستم ایمنی است که درنهایت زمینه‌ی رشد سرطان را مهیا می‌کند.»

بسیاری از غذاهای فرآوری‌نشده حاوی توازنی از چربی‌ها هستند که بدن ما می‌تواند از آن‌ها برای ایجاد و سپس کاهش واکنش التهابی استفاده کند. برای مثال، امگا ۳ موجود در آووکادو به ترکیبات لیپیدی زیست‌فعالی متابولیزه می‌شود که التهاب را مهار می‌کنند. گانش هالده، داروساز از دانشگاه فلوریدای جنوبی می‌گوید: «لیپیدهای زیست‌فعال مولکول‌های بسیار کوچکی هستند که از غذاهایی که می‌خوریم به دست می‌آیند. اگر این مولکول‌ها از غذاهای فرآوری‌شده بیایند، موجب اختلال سیستم ایمنی و التهاب مزمن می‌شوند.»

غذاهای فوق‌فرآوری‌شده که در رژیم غذایی غربی فراوان هستند، فاقد مواد مغذی مانند لیپیدهای سالم و فیبر هستند که می‌توانند مقادیر اضافی اسیدهای چرب امگا ۳ را کنترل کنند. در این شرایط، توازن میان لیپیدها برهم می‌خورد و مقدار زیادی اسید چرب امگا ۶ در بدن باقی می‌ماند.

برای مثال، اسید لینولئیک در روغن‌های گیاهی مانند روغن آفتابگردان، کانولا و ذرت وجود دارد. این اسید به ترکیبی به نام اسید آراشیدونیک تبدیل می‌شود که در ایجاد التهاب نقش دارد. رژیم‌های غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۶ با التهاب مزمن و سرطان روده ارتباط دارند. مطالعه‌ی جدید به ما کمک می‌کند علت این موضوع را درک کنیم.

پژوهشگران برای بررسی لیپیدهای درون تومورهای روده‌ی ۸۱ نفر و در مخاط طبیعی ۸۱ فرد سالم با شرایط مشابه، از کروماتوگرافی مایع همراه طیف‌سنجی جرمی استفاده کردند. تومورهای سرطانی پر از مواد شیمیایی بودند که التهاب را تشدید می‌کردند (خصوصا موادی که از اسید آراشیدونیک مشتق می‌شوند). اما این تومورها حاوی مقدار کافی از واسطه‌های کاهنده التهاب و بهبوددهنده نبودند.

لیپیدها نقش مهمی در تنظیم فرآیندهایی دارند که جلوی رشد سرطان را می‌گیرند. اما در تومورهای سرطانی، این لیپیدها یا کم بودند یا درست عمل نمی‌کردند و این موضوع به پیشرفت سرطان کمک می‌کرد.

پرفسور ییتمن می‌گوید سیستم ایمنی انسان می‌تواند خیلی قدرتمند باشد و تاثیر زیادی روی تومور داشته باشد. اما وقتی سیستم توسط لیپیدهای التهابی موجود در غذاهای فرآوری‌شده ضعیف شود، این اتفاق رخ نمی‌دهد.

اگر بیماران غذاهای سالم و فرآوری‌نشده غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ و مشتقات مفید روغن ماهی را مصرف کنند، ممکن است بدنشان بتواند از التهاب مزمنی که موجب رشد تومورها می‌شود، رها شود.

ویژگی‌های سیستم ایمنی که پیرامون تومورهای سرطان روده وجود دارد، ممکن است برای درمان این نوع سرطان مفید باشد. چنانچه پژوهش‌های بیشتری انجام شود، شاید مشخص شود که می‌توان از همین روش برای درمان سرطان‌های دیگر هم استفاده کرد.

پژوهش در مجله‌ی Gut منتشر شده است.