غذا برای زندگی حیاتی است، اما گاهی اوقات آنچه میخوریم میتواند کشنده باشد. ما معمولا سعی میکنیم از مصرف آنچه میدانیم سمی است پرهیز کنیم و همچنین در صورت داشتن حساسیت، غذاهای آلرژیزایی مانند بادام زمینی را نمیخوریم.
اما کشندهترین غذایی که مردم بهطور معمول مصرف میکنند، چیست؟ پاسخ به این سوال به تعریف «کشندهترین» بستگی دارد. کشندهترین خوراکی ممکن است، غذایی باشد که بیشترین تعداد افراد را میکشد. در این صورت، غذاهایی که موجب بروز آلرژی یا بیماریهای مزمن میشوند، ممکن است در صدر فهرست قرار گیرند.
یکی دیگر از تعاریف «کشندهترین غذا» ممکن است غذاهایی باشند که سمی هستند و بیشترین تعداد افراد را میکشند یا غذاهایی که حتی در مقادیر بسیار کم مرگبار هستند. در صورتی که تنها غذاهای سمی درنظر گرفته شوند، نامزدهای عنوان «کشندهترین غذا» شامل موجوداتی از قلمروهای گیاهان، حیوانات و قارچها خواهند بود.
جاستین بروور، متخصص سمشناسی قانونی به لایوساینس گفت: «غذاهای سمی معمولاً به دو دسته تقسیم میشوند: دسته اول، غذاهایی هستند که بهطور طبیعی خطرناک هستند اما با آمادهسازی صحیح میتوان آنها را ایمن ساخت و دسته دوم، مواد مضری هستند که به اشتباه به عنوان غذاهای بیخطر درنظر گرفته میشوند.»
کاساوا
یکی از غذاهای اصلی که مصرف آن در حالت طبیعی خطرناک است، کاساوا تلخ (Manihot esculenta) است. کاساوا از منابع اصلی کربوهیدرات در رژیم غذایی مردمی است که در مناطق گرمسیری زندگی میکنند.
مشکل کاساوا این است که ریشهها و برگهای آن حاوی سمومی به نام گلیکوزیدهای سیانوژنیک هستند که به سیانید تجزیه میشوند و میتوانند باعث بزرگی تیروئید، فلج و حتی مرگ شوند.
بسیاری از مردم جهان همچنان از ریشه کاساوا استفاده میکنند، زیرا گلیکوزیدهای سیانوژنیک با خیساندن کاساوا پوستکنده در آب یا با جوشاندن و خشک کردن آن در آفتاب از بین میروند.
بنا به گزارش سازمان جهانی بهداشت، مسمومیت با کاساوا سالانه بیش از ۲۰۰ نفر را میکشد. علاوهبراین، هزاران نفر دیگر به دلیل مسمومیت با مقدار کمی سیانید بهطور دائمی ناتوان میشوند. مسمومیت با سیانید میتواند باعث مشکلات ذهنی و شناختی شود.
بادکنکماهی
در قلمرو حیوانات، احتمالاً کشندهترین غذا فوگو است. فوگو نوعی سوشی است که از بادکنکماهی تهیه میشود و عمدتاً در ژاپن مصرف میشود. در این کشور، فرایند خاصی برای از بینبردن سم موجود در بادکنکماهی وجود دارد.
چندین گونه از بادکنکماهیان حاوی سم بالقوه کشندهای به نام تترودوتوکسین هستند. تترودوتوکسین میتواند تقریباً بلافاصله باعث بیحسی یا فلجی شود و در عرض تنها ۲۰ دقیقه منجر به نارسایی تنفسی گردد.
تترودوتوکسین حدود ۱۲۰۰ برابر سمیتر از سیانید است و دو تا سه میلیگرم آن میتواند موجب مرگ شود. به همین دلیل، این غذا در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است.
در ژاپن، سرآشپزها برای تهیه و سرو فوگو باید مجوز ویژهای داشته باشند و دریافت این مجوز ممکن است سالها طول بکشد. آنها باید ماهی را تمیز و اندامهای سمی آن را جدا کنند. کبد، رودهها و تخمدانها سمیترین قسمتهای بادکنکماهی هستند. درنهایت، سرآشپز باید غذایی را که آماده کرده بچشد تا از ایمنی آن اطمینان حاصل کند.
طبق گزارش دفتر بهداشت عمومی توکیو، هر ساله دهها نفر به دلیل آمادهسازی نادرست بادکنکماهی بیمار میشوند، اما تنها تعداد کمی از آنها جان خود را از دست میدهند. ساشیمی بادکنکماهی همچنان بهعنوان غذایی نادر و لوکس شناخته میشود و هر بشقاب آن میتواند چندصد دلار قیمت داشته باشد.
قارچ کلاهک مرگ
فهرستی مرگبارترین غذاهای جهان، بدون قارچها کامل نخواهد بود. بهگفتهی بروور، قارچ کلاهک مرگ (Amanita phalloides) مسؤول حدود ۹۰ درصد از موارد مرگومیر ناشی از مصرف قارچها است.
قارچ کلاهک مرگ که بومی اروپا است، بهعنوان گونهای مهاجم به سایر نقاط جهان گسترش یافته است. این قارچ شباهت زیادی به قارچ چمنزار (Agaricus campestris) دارد و به همین خاطر باعث مسمومیتهای تصادفی زیادی میشود.
علائم مسمومیت ناشی از قارچهای کلاهک مرگ معمولاً بین شش تا دوازده ساعت بعد از خوردن آن شروع میشود و شامل حالت تهوع، استفراغ و اسهال است. در عرض چند روز، فردی که نصف یا بیشتر قارچ مرگبار را خورده باشد، ممکن است به نارسایی کبد یا کلیه دچار شود و درنهایت جان خود را از دست بدهد. بدترین قسمت ماجرا این است که قارچهای کلاهک مرگ دربرابر حرارت پایدار هستند؛ یعنی با پختن همه سموم آنها از بین نمیرود.
- عجیب ترین میوه های جهان ؛ از تاک شکلاتی تا اژدها!16 خرداد 02مطالعه '5
مشخص کردن تعداد دقیق افرادی که به علت خوردن قارچهای کلاهک مرگ جان خود را از دست میدهند، سخت است چون اطلاعات کافی از این نوع مسمومیتها در بیمارستانها ثبت نمیشود. اما بهطور تقریبی ممکن است سالانه حدود صد نفر به دلیل مصرف این قارچها فوت کنند. البته هزاران نفر هم به خاطر خوردن این قارچها بیمار میشوند، اما بهبودی پیدا میکنند.
برای قارچشناسان آماتوری که بهطور تصادفی قارچهای کلاهک مرگ را میخورند، روزنه امیدی وجود دارد. پژوهشی که سال ۲۰۲۳ در مجلهی Nature Communications منتشر شد، نشان داد که ممکن است در آینده بتوان از رنگ فلورسنت خاصی بهعنوان درمان مسمومیت ناشی از قارچهای مذکور استفاده کرد.