انواع شرکت‌ در ایران و مدارک لازم برای ثبت هر کدام

راه‌اندازی کسب‌و‌کار معمولا با ثبت شرکت آغاز می‌شود. اما همان‌طور که می‌دانید، شرکت‌ها انواع مختلفی دارند. هرکدام از این شرکت‌ها دارای قوانین خاصی هستند و برای اینکه ثبت شوند، به مدارک مختلفی نیاز دارند. اگر شما هم قصد راه‌اندازی شرکت دارید، بهتر است قبل از انجام هر کار با یک سری مفاهیم و قوانین اولیه در این زمینه آشنا شوید تا در آینده به مشکلی برخورد نکنید. ما در این مقاله‌ی زومیت به تعریف کلی انواع شرکت‌ در ایران پرداخته‌ایم و مدارک لازم برای ثبت هر کدام را نیز توضیح داده‌ایم.

یک شرکت با مسئولیت محدود با اشتراک ۲ یا چند نفر و به‌منظور انجام امور تجاری تأسیس می‌شود. در این نوع شرکت‌ هر یک از سهامداران فقط به میزان مبلغ سرمایه‌ی خود در مورد بدهی‌ها و تعهدات شرکت مسئول هستند. این نوع شرکت‌ با مشارکت حداقل ۲ نفر قابل ثبت است و نام هیچ کدام از آن‌ها نباید در نام شرکت استفاده شود. همچنین عبارت «با مسئولیت محدود» در کنار نام اصلی شرکت ذکر می‌شود.

همه‌ی شرکت‌ها به مبلغی جهت ثبت شدن احتیاج دارند. حداقل سرمایه‌ی لازم برای ثبت یک شرکت با مسئولیت محدود، ۱ میلیون ریال است و افزایش دادن سرمایه در آن اختیاری است. در این شرکت‌ها مبلغ سرمایه‌ی کل به مدیرعامل شرکت داده می‌شود و او باید نسبت به دریافت این مبلغ اقرار کند؛ اما ضرورتی برای ارائه‌ی گواهی بانکی نیست. انتخاب بازرس اصل و علی‌البدل در شرکت‌های با مسئولیت محدود اختیاری است.

شاید یکی از سؤال‌هایی که در مورد این نوع شرکت‌ در ذهن شما ایجاد شود این باشد که مدیران شرکت چه افرادی هستند و برای چه مدت انتخاب می‌شوند؟ مدیران این نوع شرکت‌ به‌صورت موظف یا غیر موظف از بین شرکا یا از خارج انتخاب می‌شوند و می‌توانند برای مدت نامحدود به فعالیت‌های خود ادامه دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند این مدت‌زمان را در اساسنامه‌ی شرکت ذکر کنند.

تقسیم سود یکی دیگر از مسائلی است که پیش از تأسیس یک شرکت باید به آن توجه داشت. در شرکت‌هایی که مسئولیت محدود دارند، سود شرکت به نسب سرمایه میان شرکا تقسیم خواهد شد. البته آن‌ها می‌توانند ترتیب دیگری برای تقسیم سود در اساسنامه‌ی شرکت در نظر بگیرند. حق رأی نیز برای هر یک از شرکا به نسبت سرمایه‌ی آن‌ها خواهد بود.

• فرم‌های تکمیل‌شده‌ی تقاضانامه‌ی ثبت شرکت که در سایت اصلی ثبت شرکت موجود هستند.
• پرداخت هزینه‌های لازم.
• ۲ جلد اساسنامه‌ی شرکت با مسئولیت محدود که تمام صفحات آن باید توسط تمام سهامداران امضا شود.
• ۲ نسخه صورت‌جلسه‌ی هیئت مدیره که مدیران منتخب مجمع آن را امضا کرده باشند.
• فتوکپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده‌ی کلیه‌ی سهامداران. درصورتی‌که مدیرعامل شرکت فردی خارج از اعضای هیئت‌مدیره باشد، ارائه‌ی مدارک او نیز لازم است. برابر اصل مدارک در مراجع قضایی یا دفاتر اسناد رسمی انجام می‌شود.
• فتوکپی شناسنامه و کارت ملی بازرس‌ها.
• گواهی عدم سوءپیشینه.
• ارائه‌ی تصویر روزنامه رسمی آگهی تأسیس یا آخرین تغییرات آن. درصورتی‌که سهامداران و اعضای هیئت مدیره‌ی شرکت از میان اشخاص حقوقی باشند باید معرفی‌نامه نمایندگان داشته باشند.
• تأییدیه‌ی هیئت مدیره‌ی اشخاص حقوقی سهامدار مبنی بر غیر دولتی بودن شرکت.
• جدول مبانی اخذ مجوز فعالیت شرکت‌ها و مؤسسات غیر تجاری را مطالعه کنید و در صوت نیاز، بنا به تشخیص کارشناس اداره‌ی ثبت شرکت‌ها مجوز آن را اخذ کنید.
• اگر بخشی از سرمایه‌ی شرکت شما به‌صورت غیر نقدی یعنی اموال منقول و غیرمنقول باشد، ارائه‌ی تقویم نامه کارشناس رسمی دادگستری الزامی است و درصورتی‌که اموال غیر منقول سرمایه‌ی شرکت قرار داده شوند، آنگاه ارائه‌ی مستندات مربوطه ضروری است.

شرکت‌ سهامی، شرکتی است که سرمایه‌ی آن‌ به سهام تقسیم می‌شود. در این شرکت‌ها مسئولیت هر یک از صاحبان سهام تنها به مبلغ اسمی سهام او محدود می‌شود. سهام در حکم مال منقول است و به‌عنوان حقوق مالی حساب می‌شود و به‌صورت قهری (به حکم قانون) یا قراردادی می‌تواند منتقل شود. اگر برایتان سؤال پیش آمده است که مال منقول به چه چیزی گفته می‌شود، باید بگوییم که مال منقول به اشیائی گفته می‌شود که انتقال آن از محلی به محل دیگر امکان‌پذیر است؛ بدون اینکه به خودش یا محلی که در آن قرار دارد خسارتی وارد شود.

شرکت‌های سهامی به ۲ دسته خاص و عام تقسیم می‌شوند:  

شرکت سهامی خاص، نوعی از شرکت‌های سهامی است که تمام سرمایه‌ی آن توسط مؤسسان و در هنگام تأسیس شرکت تأمین می‌شود. تعداد سهامداران شرکت باید حداقل ۳ نفر باشد و حداقل سرمایه‌ی لازم برای تأسیس آن، مبلغ ۱ میلیون ریال است و افزایش دادن سرمایه در آن اختیاری است. این مبلغ به سهام مساوی تقسیم می‌شود. تعداد اعضای هیئت مدیره‌ی یک شرکت سهامی خاص نیز نباید کمتر از ۳ نفر باشند.

در شرکت‌های سهامی خاص حداقل ۳۵ درصد سرمایه باید به‌صورت نقدی در یکی از شعب بانک به امانت گذاشته و سند آن ارائه شود. ۶۵ درصد باقیمانده از این مبلغ باید در تعهد سهامداران باشد. همچنین برخلاف شرکت‌ با مسئولیت محدود، انتخاب بازرس اصل و علی‌البدل در شرکت‌های سهامی خاص اجباری است. بازرس به فردی گفته می‌شود که وظیفه‌ی نظارت بر اعمال و تصمیم‌گیری مدیران را بر عهده دارد. بازرس علی‌البدل نیز یک بازرس جایگزین است که در صورت فوت، استعفا یا سلب شرایط بازرس اصلی، وظایف او را انجام می‌دهد.

مدت مدیریت در این شرکت‌ها حداکثر ۲ سال و البته قابل تمدید است. مدیران شرکت باید الزاما از میان سهامداران انتخاب شوند یا تعداد سهام وثیقه‌ی مقررشده در اساسنامه‌ی شرکت را تهیه کنند و به صندوق شرکت بدهند. همچنین انتخاب روزنامه‌ی کثیرالانتشار برای درج آگهی‌های دعوت شرکت اجباری است.

سود در شرکت‌های سهامی خاص به نسبت تعداد سهام سهامداران تقسیم‌ می‌شود و حق رأی نیز به تعداد سهام هر فرد در شرکت بستگی دارد.

• ۲ نسخه فرم اظهارنامه و اساسنامه تکمیل‌شده به همراه امضای مؤسسین شرکت.
• تکمیل فرم تعیین نام همراه با فهرستی از نام‌های پیشنهادی به ترتیب اولویت.
• پرداخت هزینه‌های مربوطه و ارائه‌ی فیش بانکی.
• در مواردی که نیاز به ثبت مجوز باشد، باید اصل مجوز لازم اخذ و ارائه شود.
• فتوکپی برابر اصل صفحه‌ی اول شناسنامه و کارت ملی سهامداران، مدیران و بازرسان شرکت.
• گواهی عدم سوءپیشینه‌ی برای تمام افراد عضو هیئت مدیره، مدیرعامل و بازرس‌ها.
• ۲ نسخه از صورت‌جلسه‌ی مجمع عمومی مؤسسان همراه با امضای آن‌ها.
• ۲ نسخه صورت‌جلسه هیئت مدیره که تمامی اعضا آن را امضا کرده‌اند.
• اگر ثبت شرکت توسط وکیل صورت می‌گیرد، ارائه‌ی اصل وکالت‌نامه‌ی وکیل دادگستری ضروری است.

شرکت سهامی عام نوع دیگری از شرکت‌ سهامی است که قسمتی از سرمایه‌ی آن توسط فروش سهام به افرادی غیر از مؤسسان شرکت تأمین می‌شود. اعضای هیئت مدیره در شرکت‌ سهامی عام تنها از میان سهامداران انتخاب می‌شوند و نباید ممنوعیت قانونی برای تجارت داشته باشند و همچنین تعداد اعضای آن‌ باید حداقل ۳ نفر باشد. مدت‌زمان مدیریت در شرکت‌های سهامی عام حداکثر ۲ سال است و بعد از آن می‌تواند تمدید شود. البته ناگفته نماند که اعضای هیئت مدیره یا هریک از مدیران می‌توانند توسط مجمع عمومی عادی عزل شوند.

برای انتخاب مدیران در شرکت‌های سهامی عام قوانینی وجود دارد. اشخاص حقوقی می‌توانند برای مدیریت شرکت انتخاب شوند که در این صورت باید یک نفر را به‌عنوان نماینده‌ی دائمی خود انتخاب کنند. اعضای علی‌البدل در صورت فوت، استعفا یا سلب شرایط مدیران جای آن‌ها را می‌گیرند.

همچنین اعضای هیئت مدیره باید در اولین جلسه‌ی خود فردی را به‌عنوان رئیس و فرد دیگری را به‌عنوان نایب‌رئیس شرکت انتخاب کنند.

برای نام‌گذاری شرکت‌های سهامی عام و خاص یک قانون وجود دارد. طبق این قانون، در شرکت‌های سهامی عام عبارت «شرکت سهامی عام» و در شرکت‌های سهامی خاص عبارت «شرکت سهامی خاص» باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله ذکر شود.

• ۲ نسخه طرح اعلامیه‌ی پذیره‌نویسی که توسط تمام مؤسسان امضا شده باشد. پذیره‌نویسی یک عمل خصوصی است که فرد متقاضی تعهد می‌کند که قسمتی از سرمایه‌ی شرکت را با پرداخت کردن مبلغ تعیین‌شده تأمین کند. اعلامیه‌ی پذیره‌نویسی توسط شرکت در روزنامه‌ها آگهی می‌شود و در بانکی که تعهد سهام نزد آن انجام می‌شود نیز در معرض دید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. افراد متقاضی باید در مدت‌زمان تعیین‌شده به بانک مراجعه کنند و بعد از پرداخت مبلغ به‌صورت نقدی و امضای تعهدنامه تأییدیه و رسید مربوطه را دریافت کنند.
• ۲ نسخه فرم اظهارنامه و اساسنامه تکمیل‌شده به همراه امضای مؤسسین شرکت.
• فتوکپی برابر اصل مدارک احراز هویت.
• پرداخت مبالغ تعیین‌شده مانند حق ثبت و حقوق دولتی به همراه فیش بانکی.
• اصل مجوز اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار و دیگر مجوزهای لازم.
• تکمیل فرم تعیین نام همراه با فهرستی از نام‌های پیشنهادی به ترتیب اولویت.
• ۲ نسخه اساسنامه و صورت‌جلسه که به تصویب مجمع عمومی مؤسسان رسیده و امضا شده است.
• ۲ نسخه صورت‌جلسه هیئت مدیره.

شرکت‌ تضامنی، شرکتی است که بین ۲ یا چند نفر به‌منظور امور تجاری و با نام مخصوص تأسیس می‌شود. در این‌گونه شرکت‌ها اگر دارایی شرکت برای پرداخت بدهی‌های آن کافی نباشد، هر یک از شرکا باید تمام قروض را پرداخت کنند. در نام این شرکت‌ها عبارت «شرکت تضامنی» به همراه نام یکی از شرکا ذکر می‌شود.

شرکت تعاونی، شرکتی است که از افراد حقیقی و حقوقی تشکیل شده است. درواقع عده‌ای از افراد هم‌صنف یا تناسبی مانند دوست‌ها، همسایه‌ها و خویشاوندان برای رسیدن به منافع مشترک دور هم جمع می‌شوند و برای مواردی مانند تهیه‌ی مسکن باهم همکاری می‌کنند. هدف از راه‌اندازی چنین شرکت‌هایی رفع نیازمندی‌های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا از طریق همکاری و کمک متقابل به یکدیگر است. این شرکت‌ها به اعضای خود متکی هستند و نه به سرمایه. اعضایی که در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند سهم یکسانی از سود ندارند؛ اما همه‌ی آن‌ها به واسطه‌ی عضویتشان دارای یک حق رأی هستند. این حق رأی با افزایش مقدار سهام افزایش پیدا نمی‌کند.

عضویت برای همه‌ی افرادی که محل فعالیت یا سکونتشان به شرکت نزدیک است و به خدمات شرکت احتیاج دارند آزاد است. تعداد اعضای این شرکت‌ها نباید کمتر از ۷ نفر باشد و شرط عضویت در آن‌ها خریدن حداقل یک سهام است.

شرکت نسبی، شرکتی است که بین ۲ یا چند نفر و به‌منظور امور تجاری تأسیس می‌شود. مسئولیت هریک از مؤسسان شرکت یکسان نیست و به‌اندازه‌ی سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته‌اند. نام‌گذاری این شرکت‌ها از قانون خاصی تبعیت می‌کند. در اسم این شرکت‌ها عبارت «شرکت نسبی» باید با نام حداقل یکی از شرکا ذکر شود. در صورت آورده نشدن اسم همه‌ی شرکا، باید عبارت‌هایی مانند «شرکا» و «برادران» حتما در نام شرکت آورده شود.

این شرکت‌ها بین ۱ یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام و به‌منظور امور تجاری تأسیس می‌شوند. در این شرکت‌ها فرد ضامن مسئول بدهی‌هایی است که ممکن است علاوه بر دارایی‌های شرکت پیدا شوند. شریکان با مسئولیت محدود فقط به‌اندازه‌ی سرمایه‌ی خود مسئولیت دارند. در نام چنین شرکت‌های عبارت «شرکت مختلط» همراه با نام حداقل یکی از شرکای ضامن آورده می‌شود.

این شرکت‌ها با همکاری بین شرکای سهامی و ۱ یا چند نفر شریک ضامن تأسیس می‌شوند. شرکای سهامی دارای سهامی با ارزش یکسان هستند و مسئولیتشان نیز به‌اندازه‌ی میزان سرمایه‌شان است. افراد ضامن دارای سرمایه به شکل سهام نیستند و مسئولیت بدهی‌های شرکت را بر عهده دارند. در نام این‌گونه شرکت‌ها نیز عبارت «شرکت مختلط» همراه با نام حداقل یکی از شرکای ضامن آورده می‌شود.