چگونه بدون هزینه برنامه نویسی را یاد بگیریم؟

یادگیری رایگان برنامه‌نویسی برای بسیاری از افراد، خصوصاً تازه‌کارها شاید امری محال به‌نظر برسد؛ اما ما اینجاییم تا تصور شما را درمورد این موضوع عوض کنیم. احتمالاً اگر قصد شروع برنامه نویسی در ایران را دارید با مراکز آموزشی زیادی مواجه شده‌اید که قیمت‌های نجومی‌ای را برای دوره‌های آموزشی چند ماهه‌ی خود تعیین کرده‌اند.

در این لحظه از خود می‌پرسید آیا ارزشش را دارد که ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان برای یکی از زبان های برنامه نویسی در هر حوزه‌ هزینه کنم؟ آیا می‌توانم مدت کوتاهی بعد از اتمام دوره، با کار کردن در این زمینه، پولی که برای دوره آموزشی خرج کردم را به دست بیاورم؟ یا اصلا چراً هزینه آموزش باید اینقدر زیاد باشد؟

سؤالات این چنینی باعث تضعیف روحیه و انگیزه شما در ابتدای کار می‌شود و در بسیاری موارد شما را از یادگیری برنامه‌نویسی منصرف می‌کند. با راه‌هایی که در ادامه خواهیم گفت می‌توانید با تمرین کردن در خانه و صد البته داشتن پشتکار، تا حدودی در حوزه‌ی موردنظر خود تخصص پیدا کنید و سپس برای ارتقاء مهارت‌ها و تضمین آینده‌ی شغلی خود، شروع به فرستادن رزومه برای شرکت‌های مختلف کنید.

همانطور که گفتیم برای شروع برنامه نویسی دو راه وجود دارد: یکی رفتن به کلاس‌های آموزشی به صورت تک‌نفره یا جمعی و دوم یادگیری با استفاده از منابع بی‌پایان آموزشی در خانه. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند مثلاً در روش اول باید هزینه زیادی بپردازید یا در بعضی مراکز باید حتماً لپ تاپ خود را همراهتان ببرید اما از مزایایی مانند کار جمعی نیز برخوردار می‌شوید.

در مقابل، یادگیری برنامه‌نویسی در خانه مزایای کار جمعی را ندارد اما باعث صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌های شما می‌شود. همچنین از این طریق می‌توانید روی مهارت‌های صبر و تمرکز خود برای پروژه‌های مختلف بیشتر تمرکز کنید و آموزه‌های خود را بهتر محک بزنید.

منظور از بدون هزینه بودن یا کم‌هزینه بودن برنامه‌نویسی، این است که با استفاده از منابع رایگان یا منابعی که قیمت بسیار پایینی دارند، یادگیری را در منزل تجربه کنید. همچنین اگر فکر می‌کنید که به صورت تک‌نفره نمی‌توانید روی مباحث تمرکز کافی را داشته باشید و نیاز به راهنمایی دارید، یادتان نرود که تالار‌های گفتگوی زیادی در سطح اینترنت برای برنامه‌نویسان وجود دارد که افراد در آن جا مشکلاتشان را مطرح و با یکدیگر صحبت می‌کنند.

یادگیری با دوستانتان نیز راه دیگری برای بهتر کردن یادگیری در منزل است. مثلاً می‌توانید کلاس‌ها و برنامه‌های آموزشی‌‌ای را که در ادامه معرفی خواهیم کرد، با هم ببینید و در مورد تمرین‌های مختلف، نظرات خود را با هم ترکیب کنید یا پروژه‌ای را به‌صورت چندنفره جلو ببرید.

حال که نمایی کلی نسبت به جنبه‌های مختلف یادگیری برنامه‌نویسی در خانه دارید، بهتر است به سراغ منابع و سایر روش‌های آن برویم.

بوت کمپ‌ها منابع بسیار خوبی به‌ویژه برای آموزش‌های مقدماتی هر زبان هستند. شاید در بین منابع ایرانی، بوت کمپ‌های رایگان خاصی وجود نداشته باشد که به اندازه‌ی نمونه‌های خارجی مفید باشد؛ پس اگر زبان انگلیسی شما در حدی هست که بتوانید جملات ساده را بخوانید و متوجه شوید، می‌توانید به طور ویژه برای درک کلیات هر زبان برنامه‌نویسی، روی نمونه‌های زیر حساب کنید.

• Ada Developers Academy

• App Academy Open

• Fullstack Academy Prep Program

• W3schools

• Free Code Camp

• Google Developers Training
• Geeksforgeeks
• Coursera

برخی از این سایت‌ها که در مقاله بهترین سایت‌های آموزش آنلاین نیز آن‌ها را معرفی کردیم، پس از اینکه دوره‌های رایگان هر بخش را گذراندید، به شما گواهی اتمام دوره را با مهر رسمی ارسال می‌کنند اما گاهی نیز پیش می‌آید که این گواهی نیازمند هزینه، آن هم به صورت پرداخت دلاری است و معادل ریالی آن نیز بسیار گران تمام می‌شود.

در اکثر مواقع کاربران برای دریافت این گواهی‌ها، از طریق پشتیبانی، ایمیلی به شرکت موردنظر ارسال می‌کنند و شرایط عدم توانایی در پرداخت دلاری از داخل ایران را توضیح می‌دهند. بسیاری از سایت‌ها مانند Coursera با بررسی شواهد، حرف شما را قبول می‌کنند و علاوه‌بر ارسال گواهی، امکان شرکت در برخی از دوره‌های پولی را نیز می‌دهند، پس بهتر است شانستان را امتحان کنید.

همچنین اگر به دنبال تمرین کردن و ایده‌های مختلف برای پروژه‌های تمرینی هستید، می‌توانید در سایت‌های معرفی‌شده به آن‌ها برسید. سایت W3schools تمرین‌های زیادی را همراه با جواب در دل خود جای داده که پس از نوشتن کد خواسته شده، می‌توانید آن را با جواب درست مقایسه کنید. مثلاً برای طراحان سایت، توسعه‌دهنده‌های اپلیکیشن یا سایر حوزه‌ها، ایده‌های جذابی را در نظر گرفته است که با طراحی آن‌ها، پستی و بلندی برنامه‌نویسی را تا حد زیادی درک خواهید کرد.

کتاب‌های کدنویسی که جزو اولین روش‌های یادگیری برنامه‌نویسی محسوب می‌شوند، در زمانی که منابعی مانند سایت‌های آموزشی وجود نداشت، بی‌رقیب‌ بودند؛ اما امروزه شاید کمتر کسی برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی به سراغ آن‌ها برود. اما اگر در مورد زبانی که در حال آموختن آن هستید مطالعه نیز داشته باشید، یک سر و گردن بالاتر از رقیبان هم‌سطح خواهید بود.

اکثر کتاب‌های آموزشی که توسط برنامه‌نویسان باسابقه نوشته شده‌اند، دارای بخش‌های زیادی از داکیومنت‌های همان زبان هستند که در سایت منبع زبان نیز موجود است و بسیار پیش می‌آید که در طول کدنویسی، از روی نیاز، به داکیومنت زبان مربوطه مراجعه کنید. یکی از زبان‌هایی که داکیومنت‌های بسیار واضح و قابل‌فهمی دارد، زبان برنامه نویسی پایتون است که با مراجعه به سایت python.org و بخش Docs، به راحتی می‌توانید به تمام آن‌ها دسترسی داشته باشید.

اگر قصد دارید سراغ یادگیری از طریق کتاب بروید، باید بدانید که مباحث برنامه‌نویسی با مباحث دانشگاه و مدرسه فرق دارند و حتما باید در کنار آن، کدهای دیگران (چه در حال آموزش چه در سطح حرفه‌ای) و تمرین‌هایی فراتر از کتاب را هم ببینید. گرچه آموزش با کتاب می‌تواند مفید باشد، اما توصیه می‌کنیم که سریع‌تر از کتاب بگذرید و سراغ آموزش‌های ویدئویی بروید که در بخش بعدی موضوع مورد بحث ما است.

شاید مهم‌ترین بخش یادگیری برنامه نویسی در خانه همین بخش باشد. ویدئو‌های آموزشی نزدیک‌ترین حالت را به کلاس‌های آموزشی واقعی دارند و اگر استادِ دوره خوب باشد، تمام چیزی که از آموش در خانه نیاز دارید را خواهید داشت.

برای پیدا کردن این آموزش‌ها می‌توانید به سایت‌های داخلی همچون مکتب‌خونه و فرادرس و سایت‌‌های خارجی مانند یوتیوب مراجعه کنید. سایت‌های داخلی یادشده تجربه‌ی خوبی در زمینه‌ی آموزش مجازی دارند که البته محدود به برنامه‌نویسی نمی‌شوند و طیف گسترده‌ای از مباحث را پوشش می‌دهند. در این سایت‌ها هم آموزش‌های رایگان و هم آموزش‌های پولی وجود دارد که هزینه خرید آن‌ها بسیار پایین‌تر از کلاس‌های عملی است و با تمرین‌ها و پروژه‌های ضروری، شما را وادار می‌کنند با مسائل واقعی برنامه‌نویسی درگیر شوید و توانایی‌هایی که فرا گرفته‌اید را محک بزنید.

در مقابل، سایت اشتراک ویدیو یوتیوب که فکر می‌کنم هرکسی نام آن را یک بار شنیده، اصلی‌ترین مرجعی است که تمام برنامه‌نویسان بدون شک از آن کمک گرفته‌اند! در این دنیای بی‌انتها از مباحث آموزشی، برنامه‌نویسی جای خوبی دارد و یوتیوب را به محلی برای پاسخ به سوال‌های توسعه‌دهندگان تبدیل کرده است!

مسلماً کانال‌های بسیار خوبی در زمینه برنامه‌نویسی به زبان انگلیسی وجود دارد اما برنامه‌نویسان خوبی نیز هستند که از داخل ایران، آموزش‌های خود را در پلتفرم یادشده آپلود می‌کنند و تعداد آن‌ها کم هم نیست. تنها کافیست آموزش مورد نیاز یا سؤالتان را جست‌وجو کنید و با ده‌ها ویدئوی آموزشی مواجه شوید که شما را از سؤال کردن در جوامع آنلاین نیز بی‌نیاز می‌کنند. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که در آینده، خود شما نیز به یکی از مدرسان حرفه‌ای برنامه‌نویسی در یوتیوب تبدیل شوید.

این روش بیشتر به درد کسانی می‌خورد که چند ماه یا حتی چند سال به صورت گسسته برنامه‌نویسی را تمرین کرده‌اند و اکنون به دنبال حرفه‌ای شدن در این مسیر هستند. اگر در مرحله‌ای که گفتیم هستید، می‌توانید به دنبال کارآموزان کم سن و سال یا افرادی باشید که قصد شروع یادگیری برنامه‌نویسی در حوزه‌ی انتخابی شما را دارند.

هنگامی که شما مطالبی که یاد گرفته‌اید را برای افراد دیگر بازگو می‌کنید، در واقع جای آن‌ها را در ذهن خود محکم‌تر می‌کنید و همین امر سبب بهبود روزافزون شما می‌شود؛ زیرا برنامه‌نویسی جزو مباحث بسیار فرار است و اگر از تمرین کردن دست بکشید، سطح حرفه‌ای بودن شما به زودی کاهش پیدا می‌کند.

یکی دیگر از روش‌های یادگیری از طریق آموزش به دیگران، شروع یک پروژه (مبتدی تا حرفه‌ای بسته به سطح معلومات شما) و ضبط تمام مراحل آن و در نهایت انتقال آن به دیگران است. مثلاً یوتیوب بستر خوبی برای قرار دادن نمونه‌‌کارهای شماست و باعث می‌شود افراد این حوزه، شما را بهتر بشناسند.

حال که صحبت از نمونه کار شد، باید بدانید میزان موفقیت شما در استخدام و دریافت پروژه در شغل برنامه‌نویسی، ارتباط مستقیمی با تعداد نمونه کارهای شما دارد، خصوصاً برای افرادی که سابقه کار ندارند. شما می‌توانید پروژه‌های کوچک و بزرگ خود را در بستری مانند گیت‌ هاب که قبلاً آن را به‌طور کامل در زومیت معرفی کردیم آپلود کنید و به دیگر برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان از سراسر دنیا اجازه دهید کارها و نحوه کدنویسی شما را ببینند و اشکالاتتان را بگویند.

چنین فرایندی می‌تواند روند یادگیری و پیشرفت شما را به راحتی چندین برابر کند و مسیر شما نیز برای تبدیل شدن به یک فریلنسر موفق، هموارتر گردد.

نوبت به بخش جذاب آموزش رایگان برنامه‌نویسی رسید، روشی که هم می‌تواند مفاهیم ابتدایی را به خوبی برایتان توضیح دهد و هم همه‌جا همراه شما باشد. شناخت بهترین برنامه ها برای برنامه نویسی که تعدادی از آن‌ها را قبلاً در زومیت بررسی کردیم، می‌تواند به شما کمک کند یادگیری را برای خود به مرحله متفاوتی ببرید و مطالب نیز در ذهن شما بهتر جاگیر شوند.

بعضی از این برنامه‌ها مانند بوت کمپ‌هایی که پیش‌تر معرفی کردیم، در پایان دوره به شما گواهی نیز می‌دهند که همچنان مشکلات پرداخت در ایران وجود دارد؛ اما از آن‌جایی که منابع رایگانی را در اختیار ما قرار می‌دهند، می‌توانید هرکدام را که خواستید روی گوشی نصب و آموزش مقدماتی را کامل کنید. البته از آن جایی که با یک نرم‌افزار موبایلی نمی‌توان برنامه‌نویس شد، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه به سراغ آموزش‌های جدی‌تر بروید.

ممنون که تا پایان این مقاله همراه زومیت بودید. باید توجه داشته باشید که روش‌های گفته شده موافقان و مخالفان خود را دارند و در نهایت خود شخص می‌تواند بهترین روش یادگیری در زمینه برنامه‌نویسی یا هر زمینه دیگری را انتخاب کند. اگر شما نیز روش رایگان دیگری برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی می‌شناسید، خوشحال می‌شویم که به پربار‌تر شدن مقاله کمک کنید.