آیوتا؛ ارز دیجیتال بدون نیاز به بلاک چین

 بیت‌کوین تنها ارز رمزپایه‌ای نیست که توجهات را به خودش جلب کرده است و ارزهای دیگری هم هستند که در رقابت با آن شرکت دارند. یکی از جذاب‌ترین نمونه‌ها، ارز مرموز آیوتا (IOTA) است. ارزش این ارز تنها در عرض دو هفته از ۴ به ۱۰ میلیارد دلار رسید. اما موردی که ارز مورد بحث را را جذاب می‌کند، این است که ارز رمزپایه‌ی آیوتا اصلا به زنجیره‌بلوکی وابسته نیست و به‌طور کلی مربوط به مقوله‌ای دیگر است.

در اواخر ماه نوامبر سال ۲۰۱۷، ارز آیوتا توسط یک نهاد غیر انتفاعی آلمانی پایه‌گذاری شد. نهاد آلمانی اعلام کرد که با چندین شرکت فناوری تیمی تشکیل داده است تا بتواند یک بازار داده‌های غیر متمرکز به وجود بیاورد. دیوید سونستبو، یکی از موسسان این ارز، می‌گوید:

اگرچه توکن‌های آیوتا می‌توانند مانند سایر ارزهای رمزپایه مورد استفاده قرار بگیرند؛ ولی پروتکل، تنها و منحصرا برای استفاده در دستگاه‌های متصل طراحی شده است.

سازمان‌ها مقدار زیادی داده را از این گجت‌ها و ابزارک‌ها و از سیستم‌های ردیابی آب‌وهوای اعمال‌شده به سنسورهای ناظر بر عملکرد ماشین آلات صنعتی (که با نام اینترنت اشیاء شناخته می‌شود)، دریافت و جمع‌آوری می‌کنند. سونستبو گفت:

اما تقریبا همه‌ی این اطلاعات هدر می‌ٰروند و در پایگاه‌های‌ داده مجزا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند برای صاحبان خود پول‌سازی کنند.

سیستم آیوتا می‌تواند از دو طریق با این مشکل روبه‌رو شود. اول اینکه این سیستم می‌تواند با وارد کردن این اطلاعات یکپارچه به یک دفتر کل توزیع‌شده غیر قابل نفوذ، آن‌ها را بیمه کند؛ و دوم اینکه این سیستم معاملات بین صاحبان و خریداران داده‌ را بدون هزینه می‌کند. تعداد کمپانی‌هایی که می‌خواهند این داده‌ها را به‌دست بیاورند، بسیار زیاد است.

اکنون وقت آن را رسیده است که به موارد جالب‌تری بپردازیم. آیوتا به‌جای استفاده از زنجیره‌‌ی بلوکی یا بلاک چین، از یک تنگل (Tangle) استفاده می‌کند. این تنگل بر اساس یک مفهوم ریاضی به نام گراف جهت‌دار غیر مدور کار می‌کند. سونستبو می‌گوید تیمش به دنبال یک شیوه‌ی جایگزین برای زنجیره‌‌ی بلوکی بوده است؛ چراکه زنجیره‌‌ی بلوکی بسیار هزینه‌بر بود و اخیرا به‌ دلیل تقاضای بالا، این هزینه برای معامله‌ی هر بیت‌کوین به ۲۰ دلار رسیده است. همچنین زنجیره‌‌ی بلوکی برای اینترنت اشیاء مناسب نبود.

مشکل سونستبو با بیت‌کوین و سایر سیستم‌های زنجیره‌بلوکی این است که این سیستم‌ها به یک شبکه‌ی توزیع‌شده از ماینر‌ها برای تصدیق معاملات وابسته هستند.

بنابراین آیوتا تصمیم می‌گیرد از شر ماینرها خلاص شود و در عوض هنگامی که یک کاربر درصدد معامله برمی‌آید، به دو معامله از معاملات قبلی به‌صورت تصادفی اعتبار می‌دهد که هر کدام از این معامله‌ها خودشان به دو معامله‌ی قبلی خود اعتبار بخشیده بودند و این روند همین‌گونه ادامه پیدا می‌کند. سونستبو گفت وقتی معاملات جدید ایجاد می‌شوند یک شبکه تنگل‌شده از تأیید افراد به‌وجود می‌آید و رشد می‌کند.

این اخبار به نظر عالی می‌رسند؛ ولی سونستبو خاطرنشان کرد که آیوتا هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. نام‌های بزرگی مثل مایکروسافت، دویچه تلکوم و فوجیتسو در این بازار جدید حضور دارند که نشان از اهمیت این سیستم ارز رمزپایه است. البته این نکته نیز قابل ذکر است که در چند ماه اخیر، بعضی از اعضای برجسته جامعه تحقیقاتی ارزهای رمزپایه در مورد طراحی و امنیت کلی آیوتا هشدار دادند. در ماه آگوست، محققانی از مؤسسه فناوری ماساچوست و دانشگاه بوستون گزارش کردند که آیوتا از یک تکنیک جدیدی در ارز رمزپایه استفاده می‌کند که بسیار آسیب‌پذیر است.

آیوتا این آسیب‌پذیری را رفع کرده است. سونستبو می‌گوید اقدامات امنیتی از وارد شدن خسارت به افراد جلوگیری می‌کنند. آیوتا، شرکت شخص ثالثی را برای توسعه این تکنیک استخدام کرده است و سونستبو می‌گوید این شرکت ارز رمزپایه کم‌هزینه مورد نیاز برای دستگاه‌های با قدرت پایین مثل حسگرها را ارائه می‌دهد.