ارز پایدار یا Stablecoin: ارزهای دیجیتال سازگارتر با سیستم بانکداری جهانی
آخرین نوآوری که در دنیای در حال رشد و پرسرعت ارزهای رمزپایه توجه ما را به‌خود جلب کرده، پدیده‌ای به‌نام استیبل کوین یا Stablecoin است. این ارزها همانطور که از نام در نظر گرفته‌شده برایشان بر می‌آید، ماهیت پایداری دارند و دلیل این پایداری، متکی بودن ارزش آنها به دارایی‌های دنیای واقعی همچون دلار یا طلا است.
گزارشی از بلاک‌چین، توسعه‌دهنده‌ی کیف پول‌های دیجیتال برای ارزهای رمزپایه به‌تازگی منتشر شد. در این گزارش مشخص شده است تعداد پروژه‌های استیبل‌کوین فعال به‌طور چشمگیری در طی ۱۲ تا ۱۸ ماه گذشته بیشتر شده است و از طرفی هم بیش از ۱۰ تیم پروژه‌ای نیز اعلام کرده‌اند که برای راه‌اندازی و اجرای طرح خودشان طی ماه‌ها یا هفته‌های پیش رو برنامه دارند.
در حال حاضر بیش از ۵۰ مورد از این پروژه‌های در سطح جهان در حال توسعه است. در این گزارش به تمام نکاتی که باید درمورد سوژه‌ی داغ این روزهای دنیای ارزهای رمزپایه بدانید، نگاهی خواهیم داشت.
استیبل کوین یا ارز پایدار چیست؟
استیبل‌کوین‌ها به‌عنوان ارزهای رمزپایه‌ای تعریف می‌شوند که قیمتشان به دارایی‌های دنیای واقعی مربوط است. در حالت تئوری، آنها می‌توانند به هر چیزی در دنیای واقعی وابسته باشند؛ اما در عمل، بخش عمده‌ی این ارزها به پول‌هایی همچون دلار و یورو وابسته است.
استیبل‌کوین‌ها چگونه کار می‌کنند؟
دو نوع اصلی از استیبل‌کوین وجود دارد:
استیبل‌کوین‌های متکی به ذخیره‌ی پشتوانه از نظر وابستگی به استاندارد طلا، اندکی شبیه پول‌های معمولی هستند. به‌همان شکلی که تمام اسکناس‌های موجود از یک واحد پولی، باید دارای پشتوانه‌ی طلای موجود در بانک مرکزی باشند، استیبل‌کوین‌های مبتنی به ذخیره پشتوانه هم یک‌به‌یک با پشتوانه‌ی ارزی پول‌های متناظر با خودشان حمایت می‌شوند.
صادرکننده‌ی ارزهایی مانند USDC یا تتر، دلارها را با یک استیبل‌کوین تبادل کرده و آن دلارها را در یک بانک به امانت می‌گذارند. از این کار گاهی با تعبیر توکنیزه کردن دلارها یاد می‌شود. دلارهای امانت‌گذاشته شده در بانک در همانجا می‌مانند؛ تا زمانی که کسی تصمیم به بازخرید کردن استیبل‌کوین‌ها در برابر دلار بگیرد. این روند باعث به‌وجود آمدن یک اطمینان از قابل بازخرید بودن استیبل‌کوین‌هایی می‌شود که ارزش خودشان هم بسته به ارزش یک ارز در دنیای واقعی حفظ کرده‌اند.
نوع دوم استیبل‌کوین‌ها به‌جای اینکه به‌طور سنتی با پشتوانه‌های ذخیره‌ای پشتیبانی شوند، توسط یک الگوریتم کنترل می‌شوند.
گریک هیلمن، مسئول بخش پژوهش‌های بلاک‌چین و نویسنده‌ی گزارشی که در پایگاه بلاک‌چین منتشر شده بود، در گفتگو با پایگاه بیزنس اینسایدر اشاره می‌کند:
آنها واقعا از قواعد نرم‌افزاری برای آزمودن و تطبیق دادن میزان عرضه و تقاضا به‌منظور حفظ وابستگی ارزش آن ارز به موردی همچون دلار ایالات متحده استفاده می‌کنند. هنگامی که تقاضا برای یک استیبل‌کوین الگوریتمی افزایش می‌یابد، عرضه نیز باید افزایش یابد تا اطمینان حاصل شود که ارزش پایه‌ی آن ارز افزایش نمی‌یابد. در عین حال، با کاهش ارزش، باید سازوکاری اتخاذ شود که بتواند عرضه را دوباره کاهش دهد و قیمت استیبل‌کوین را به قیمت پایه برساند.این واقعا کلاسی از استیبل‌کوین‌هایی به‌شمار می‌رود که دارای طراحی بسیار پیچیده‌ای است و در زمان فعلی هنوز به روند باثبات و مشخصی نرسیده است.
برای چند نمونه از استیبل‌کوین‌های الگوریتمی در حال توسعه می‌توانیم به Basis، Terra، کربن و Fragments اشاره کنیم.
چرا به stablecoin نیاز داریم؟
ارزهای رمزپایه با نوسان قیمت مواجه شده اند؛ نوسان‌های ۵ درصد یا حتی گاهی ۱۰ درصد در روزهای غیر عادی. این ناپایداری منتقدان را به این نتیجه رسانده است که ارزهای رمزپایه در قیاس با ارزهای معمولی یا سایر دارایی‌ها، موارد سوداگرانه‌تر و احتکارآمیزتزی برای سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌روند.
استیبل‌کوین‌ها به‌منزله‌ی تلاشی برای استفاده از مزایای ارزهای رمزپایه هستند. یکی از مزیت‌های اصلی این است که می‌توان ارزش را از طریق سازوکارهای دیجیتال منتقل کرد. استیبل‌کوین‌ها باعث می‌شوند تا ارزهای دیجیتال هم همانند ارزهای دنیای واقعی، دارای ثبات و قابلیت اعتماد کلی باشند و افراد بیشتری به آنها جذب شوند.
هیلمن به بیزنس اینستایدر گفت:
برای میلیون‌ها نفر؛ از نظر ما برای ده‌ها میلیون نفر و همچنین بیشتر موسسات، نوسان‌های موجود در بازار دارایی‌های ارزهای رمزپایه که ما سال گذشته شاهد آن بودیم، باعث شده تا افراد زیادی خود را از این بازار دور نگه دارند و به سمت سرمایه‌گذاری در آن نیایند.
استیبل‌کوین‌ها می‌توانند پیشگام این موضوع شوند و تعدادی از کاربردهای جدید همچون امور مربوط به بیمه را برای ارزهای رمزپایه فعال کنند؛ اینها در ادامه برای ارزهای رمزپایه‌ی پایدارتری همچون بیت‌کوین یا اتر نیز می‌توانند مناسب باشند.
کاربرد استیبل‌کوین ها چیست؟
در حال حاضر متداول‌ترین مورد کاربرد استیبل‌کوین‌ها، مربوط به استفاده از آنها به‌عنوان یک ابزار نقدینگی برای مبادلات ارزهای رمزپایه است. بسیاری از مبادلات از سیستم بانکداری جریان اصلی کنار گذاشته شده‌اند؛ چرا که بانک‌ها سعی می‌کنند از دغدغه‌های ارزهای دیجیتال یا هر چیزی که مربوط به ارزهای رمزپایه هستند، دوری کنند و تا حد امکان وارد آن نمی‌شوند.
در نتیجه در بسیاری از مبادلات، دلار و یورو پذیرفته نمی‌شود. مشتریان می‌خواهند با دلار خرید کنند و بتوانند در زمان نوسانات زیاد هم ارزهای رمزپایه‌ی خودشان را در ازای تبدیل به دلار به فروش برسانند. استیبل‌کوین‌ها یک راه حل عالی برای این مسئله ارائه می‌دهند.
با این حال، طرفداران استیبل‌کوین بر این باورند که این فناوری می‌تواند برای توسعه یافتن محصولات پیچیده‌تر مالی روی ارزهای رمزپایه نیز به‌کار رود؛ مواردی مانند بیمه، پرداخت سود هوشمند قرارداد و وام‌ها.
بهترین و گسترده‌ترین استیبل‌کوین فعلی چیست؟
محبوب‌ترین استیبل‌کوین شناخته‌شده تا به این لحظه و با فاصله‌ی زیادی از رقبا، تتر بوده است که به‌طور عمده در مبادلات برای ارائه‌ی نقدینگی مشابه با دلار استفاده می‌شود. در گزارش بلاک‌چین آمده است:
تتر یا USDT دومین ارز رمزپایه از نظر فعالیت و خریدوفروش بین افراد بوده است. ۶۰ درصد از حجم کل مبادلات مربوط به بیت‌کوین است. تتر در اوایل سال جاری به رتبه‌بندی ۱۰ مورد برتر از دارایی‌های ارزهای رمزپایه‌ی با ارزش بازار وارد شد.
هیلمن می‌گوید:
به‌طور قطع، سال گذشته تتر نشان داد که تقاضای واقعی برای یک استیبل‌کوین وجود دارد. ما شاهد استفاده از تتر در مبادلاتی مانند پولونیک بودیم؛ مبادلاتی که به سپرده‌های دلاری دسترسی نداشتند. همین امر به تسهیل ظهور مبادلاتی کمک کرد که توسط سیستم بانکی قطع شده بودند یا اینکه ترجیح می دادند با سیستم بانکی موجود ادغام نشوند.
چه کسی مسئول توسعه استیبل‌کوین است؟
استیبل‌کوین‌ها هم توسط شرکت‌ها و کسب‌وکارهای نوپا و هم توسط شرکت‌های مطرح فعال در عرصه‌ی ارزهای رمزپایه همچون Circle و Gemini توسعه می‌یابد. Gemini مرکز مبادله‌ی ارزهای رمزپایه‌ی توسعه‌یافته توسط دوقلوهای وینکل‌واس است. برمبنای گزارش بلاک‌چین، در حال حاضر ۵۷ استیبل‌کوین در حال توسعه وجود دارد که ۲۳ مورد از آنها نیز هم‌اکنون فعالند.
نمونه‌های جدید شامل سکه Gemini دوقلوهای وینکل‌واس، Paxos Standard و US Dollar Coin است. مورد آخر توسط شرکت Circle (که مورد حمایت شرکت چندملیتی گولدمن ساکس است) توسعه یافته است. از دیگر کوین‌های معروف هم می‌توانیم به LBXPeg اشاره کنیم.
سرمایه‌گذاران نیز حساب ویژه‌ای روی این عرصه باز کرده‌اند. برپایه‌ی گزارش بلاک‌چین، ۳۳۵ میلیون دلار توسط تیم‌های پروژه‌های استیبل‌کوین تا امروز جمع شده است. یکی از سرمایه‌گذاری قابل توجه در این زمینه، مربوط به Andreessen Horowitz بود. آنها به‌تازگی مبلغ ۱۵ میلیون دلار را به پروژه‌ی MakerDAO که در زمینه‌ی استیبل‌کوین فعالیت می‌کند، اختصاص دادند.
چرا تعداد پروژه‌ها زیاد است؟
هیلمن می‌گوید که موفقیت تتر «واقعا تمامی تیم‌های نوآورانه را به فکر کردن درباره‌ی این زمینه ترغیب کرده است: چگونه می‌توانیم این کار را به‌صورت بهتری انجام دهیم؟»
تتر با وجود محبوبیتی که دارد، به‌خاطر مسائلی همچون استانداردهای حسابرسی، عدم شفافیت شرکت و مطرح بودن برخی ادعاها پیرامون دستکاری و دست بردن در مبادلات و سازوکارها، با انتقاداتی مواجه شده است. به‌عنوان یک نتیجه از مسائل یادشده، بسیاری از افراد حاضر در این عرصه، احساس می‌کنند که فرصتی برای ارائه‌ی یک راه حل بهتر وجود دارد.
پتانسیل‌های موجود در استیبل‌کوین‌ها برای استفاده در همه‌ی زمینه‌ها، از بیمه‌نامه تا وام و پس‌انداز و سپرده‌گذاری، حاکی از این نکته است که کارآفرینان نیز به محکم کردن جای پای خود در دنیای استیبل‌کوین‌ها و به دست آوردن موفقیت‌های درخور توجه در آن امیدوارند.
چالش‌ها و دشواری‌های پیش رو
هیلمن همچنین تصریح می‌کند که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی این نوع ارزها، مسئله‌ی مقیاس‌پذیری و گسترش در مقیاس بزرگ است. برای اینکه استیبل‌کوین‌های مبتنی بر پشتوانه به سطحی قابل قبول از نقدینگی برسند و امکان پشتیبانی از برنامه‌های کاربردی جالب تکنولوژی را داشته باشند، پشتیبانان باید میلیون‌ها یا حتی میلیاردها دلار روی هر سکه سرمایه‌گذاری کنند.
به‌گفته‌ی هیلمن، این امر می‌تواند به ایجاد یک شکاف یا وقفه پیرامون سرعت و چگونگی رشد ارزها منجر شود. هنگامی که درباره‌ی موارد استفاده در مقیاس تریلیون صحبت می‌شود، داشتن هرگونه محدودیت یا اصطکاکی پیرامون چگونگی رشد سریع آن پدیده، به‌طور بالقوه یک مسئله‌ی بزرگ است.
هیلمن همچنین معتقد است که استیبل‌کوین‌ها در مسیر جایگزین شدن با تتر به‌عنوان یک درگاه نقدینگی، بایستی زمان بیشتری از آن چیزی که برخی کارشناسان معتقند، سپری کنند و این دستاورد به‌راحتی میسر نخواهد شد. او گفت:
تتر، با همه‌ی شکایات و انتقادات و نگرانی‌ها، در حفظ وابستگی ارزش خود با دلار آمریکا به‌طور کلی عملکرد قابل اعتمادی داشته است. تتر باعث یک سرآغاز شد. این اثر شبکه‌ای است و برای مبادلات کاملا عالی عمل می‌کند؛ تتر در بین ۱۵۰ مورد ارز رمزپایه‌ی ذکرشده، اغلب در بین ۱۰ مورد اول قرار داشته است. یکی دیگر از موانع بالقوه‌ی پیش رو، نظارت قانونی است. به‌باور هیلمن، بانک‌های مرکزی ممکن است درمورد Stablecoinها، سریع‌تر وارد عمل شوند؛ زیرا این ارزها شباهت بیشتری به پول فیات (پول نقد بدون پشتوانه در نظام بانکی جدید دنیا) و می‌توانند بر سیاست پولی تأثیر بگذارند.
البته همه به استیبل‌کوین‌ها خوشبین نیستند. Bitfinex'd یک حساب کاربری مشهور توییتر درمورد ارزهای دیجیتال است و به‌تازگی دررابطه با افرادی که خارج از سیستم بانکی اصلی فعالیت می‌کنند، اعلام کرده بود:
اساسا تنها کاربرد آن، استفاده برای مبادلات کلاهبرداری است.
پرستون برن، یکی از همکاران موسسه‌ی آدام اسمیت و از مدیران ارشد سابق شرکت فعال درعرصه‌ی بلاک‌چین Monchax نیز شک و تردید خود پیرامون این موضوع را ابراز کرده است و در یک پست طولانی وبلاگی از استیبل‌کوین‌ها باعنوان پدیده‌ای محکوم به شکست تعبیر کرده است.
درنهایت باید اشاره کنیم که این دارایی‌های در حال ظهور نیز با انواع مختلف چالش‌های فنی مواجه هستند. گزارش پایگاه بلاک‌چین در انتها به این نتیجه می‌رسد:
این تکنولوژی در حال حاضر نوظهور است و احتمال اینکه هم اکنون یک طراحی پایدار و کامل از استیبل‌کوین‌ها موجود باشد، بسیار اندک است. ما انتظار آزمایش‌ها و نوآوری‌های بیشتری را در آینده داریم.