انقلاب ردیت؛ وقتی هزاران ساب‌ردیت برای تغییر هم‌صدا می‌شوند

ردیت جای عجیبی است.

همین فروردین سال گذشته بود که شاهد موفق‌ترین و بزرگ‌ترین نمونه همکاری‌ آنلاین در تاریخ اینترنت در قالب پروژه‌ی r/Place ردیت بودیم؛‌ جایی که بیش از ۱۶۰ میلیون نفر طی ۴ روز گرد هم آمدند تا با رسم تصویری از کل دنیای اینترنت روی بومی دیجیتال، قدرت روزافزون انجمن‌های آنلاین را به رخ بکشند.

آن زمان، جاش واردل، کسی که r/Place را برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی کرد، درباره‌ی این پروژه گفت: «به‌صورت فردی فقط می‌توانید یک چیز را خلق کنید؛ اما دسته‌جمعی می‌توانید چیزهای بیشتری را خلق کنید.» به‌عبارت دیگر، r/Place نشان داد برای اینکه بخواهیم صدایمان در فضای پرهیاهوی اینترنت شنیده شود، باید بخشی از یک گروه بزرگ باشیم.

و حالا این هم‌صدایی بار دیگر کاربران ردیت را برای رسیدن به هدفی مشترک با هم همراه کرده است؛ این‌بار ولی به نشانه‌ی اعتراض‌های گسترده و ظاهراً در خلاف جهت منافع ردیت.

اما داستان این بار از چه قرار است و چرا هزاران ساب‌ردیتی که تا چند روز پیش فعال بودند، یک‌باره تصمیم گرفتند از دسترس خارج شوند؟

روز دوشنبه، ۱۲ ژوئن، بیش از ۷ هزار انجمن محبوب و پرطرفدار ردیت، ازجمله r/funny ،r/aww r/gaming، r/music و r/science هر کدام با بیش از ۳۰ میلیون عضو که تا پیش از این برای عموم در درسترس بودند، پرایوت شدند و کاربران، حتی آن‌هایی که قبل از پرایوت شدن عضو این ساب‌ردیت‌ها بودند، دیگر نمی‌توانستند از آن‌ها بازدید کنند. تا همین دیروز اگر سری به r/science می‌زدید، بلافاصله کل صفحه سیاه می‌شد و با این پیغام رو‌به‌رو می‌شدید:‌

«r/science در اعتراض به تغییراتی که ردیت قرار است در APIاش ایجاد کند و بر ابزارهای جانبی، سطح دسترسی و اداره‌ی ساب‌ردیت‌ها تأثیر منفی بگذارد، پرایوت شده است.»

این اعتراضات قرار بود به مدت ۴۸ ساعت تا پایان چهارشنبه ۱۴ ژوئن ادامه داشته باشد و تا الان بسیاری از ساب‌ردیت‌های پرایوت‌شده به حالت عادی برگشته‌اند؛ اما اگر همین‌ حالا به صفحه‌ی reddark در توییچ سری بزنید که به‌طور لحظه‌ای تعداد ساب‌ردیت‌های پرایوت‌شده را نشان می‌دهد، از ۸۸۲۹ انجمنی که تصمیم خود را برای پیوستن به جریان اعتراضات اعلام کرده‌ بودند، چیزی حدود ۴ هزار ساب‌ردیت کماکان پرایوت هستند؛ حتی با اینکه ردیت درحال تهدید مدیران ساب‌ردیت‌ها به برگشتن به حالت عادی است و گفته که اگر دسترسی انجمن خود را باز نکنند، با مدیر دیگری جایگزین خواهند شد.

اگر شما هم جزو افرادی بودید که هنگام بازدید از ردیت در روز دوشنبه با پیغام «مشکلی پیش آمده؛ سراسیمه نشوید!» یا «معذرت؛ نتوانستیم پست‌های این صفحه را لود کنیم» رو‌به‌رو شدید، به‌خاطر همین ماجرا است. به‌گفته‌ی ردیت، از دسترس خارج شدن وب‌سایت به‌خاطر این بود که شمار زیادی از ساب‌ردیت‌ها همزمان تصمیم به پرایوت شدن گرفتند و این باعث پیش آمدن برخی مشکلات فنی برای کل پلتفرم شد؛ مشکلاتی که البته بعد از سه‌ ساعت برطرف شد، اما ساب‌ردیت‌های چند میلیونی همچنان پرایوت هستند و قرار است تا زمانی‌ که ردیت سیاست‌گذاری جدید APIاش را تغییر ندهد، سطح دسترسی به انجمن خود را به چند عضو تأیید‌شده محدود نگه دارند.

اگر کنجکاو هستید بدانید کدام ساب‌ردیت‌ها با جریان اعتراض همراه شدند، می‌توانید از ساب‌ریت r/ModCoord بازدید کنید و برای مشاهده‌ی فهرست انجمن‌های بیش از ۵۰۰ هزار عضو به Thread 1 بروید و از آنجا نگاهی هم به فهرست انجمن‌های زیر ۵۰۰ هزار عضو بیندازید. شاید برایتان جالب باشد بدانید ساب‌ردیت آیفون و سامسونگ هم به‌نشانه‌ی اعتراض به مدت ۴۸ ساعت پرایوت شده‌ بودند.

برنامه‌ریزی برای اعتراضات از دو هفته‌ پیش شروع شد؛ وقتی‌ که توسعه‌دهندگان برخی از اپلیکیشن‌های جانبی و بسیار محبوب ردیت ازجمله Apollo گفتند که نمی‌توانند از پس پرداخت هزینه‌های جدید استفاده از API این پلتفرم بر بیایند و به همین‌خاطر قرار است به عمر اپلیکیشن‌های خود در ۳۰ ژوئن (۹ تیر)، یعنی یک روز پیش از به جریان درآمدن سیاست‌های جدید، برای همیشه پایان دهند.

براساس پست پین‌شده‌ی r/Save3rdPartyApps که در اعتراض به پولی شدن استفاده از API ردیت ایجاد شد، هزاران ساب‌ردیت قرار گذاشتند به مدت ۴۸ ساعت، از تاریخ ۱۲ تا ۱۴ ژوئن، پرایوت شوند، درحالی‌که برخی از ساب‌ردیت‌ها گفته‌اند تا زمانی که ردیت تغییری در سیاست قیمت‌گذاری‌اش ایجاد نکند،‌ دست از اعتراض و پرایوت بودن برنخواهند داشت.

مثلاً کاربری به‌ نام r/Toptomcat زیر این پست نوشت:

انجام این کار برای هیچ‌‌کدام از ما شوخی نیست. ما این کار را می‌کنیم چون عاشق ردیت هستیم و واقعاً معتقدیم این تغییر ادامه‌ی انجام کاری را که دوست داریم، غیرممکن می‌کند.

برخی از ساب‌ردیت‌ها حتی تا دوشنبه صبر نکردند. برای مثال انجمن r/TIHI با بیش از یک میلیون عضو و r/polls با بیش از صدهزار عضو روز جمعه (۹ ژوئن) به فاصله‌ی کمی از اعلام سیاست‌های جدید ردیت که با انتقاد گسترده‌ای رو‌به‌رو شد، دست به اعتراض زدند و دسترسی کاربران به انجمن خود را محدود کردند.

درحالی‌که بسیاری از ساب‌ردیت‌ها تصمیم به پرایوت شدن گرفتند، برخی دیگر ازجمله r/NintendoSwitch، r/Frugal و r/StarWars ترجیح دادند که در زمان اعتراض، از ایجاد پست‌های جدید جلوگیری کنند. ساب‌ردیت r/DankMemes هم تصمیم گرفت که کماکان پابلیک باقی بماند، اما فقط اجازه می‌دهد مطالب مربوط به سیاست‌های جدید ردیت در آنجا پست شود.

کریستین سلیگ (Christian Selig)، توسعه‌دهنده‌ی اپلیکیشن پرطرفدار Apollo که پستش درباره‌ی قیمت‌گذاری API ردیت جرقه‌های اولیه‌ی خشم کاربران را برانگیخت، گفت که گرد هم آمدن جامعه‌ی ردیت برای مقابله با پولی شدن API «بسیار شگفت‌انگیز» است. او در پستی در ساب‌ردیت Apollo نوشت:

من که به‌شدت آرزو می‌کنم ردیت به این اعتراض‌ها گوش کند. من فکر می‌کنم با عذرخواهی کردن و قبول اینکه کل این ماجرا خیلی بد پیش رفت و دادن وعده‌های مشخص و زمان بیشتر به توسعه‌دهندگان، به ایجاد این حس که صدای کاربران شنیده شده و همین‌طور القای حس اعتماد در جامعه‌ی ردیت، کمک زیادی خواهد کرد.

براساس سیاست‌های جدید قیمت‌گذاری ردیت، از ماه آینده‌ی میلادی (۱ جولای/۱۰ تیر) تمام توسعه‌دهندگانی که تاکنون از API و گنجینه‌ی گسترده‌ی داده‌های این پلتفرم به‌طور رایگان استفاده می‌کردند، از شرکت‌های بزرگی چون OpenAI خالق چت‌بات ChatGPT گرفته تا استارتاپ‌های کوچک باید هزینه‌های گزافی پرداخت کنند؛ ۰٫۲۴ دلار برای هر هزار درخواست API یا کمتر از یک دلار برای هر کاربر در ماه.

سازنده‌ی اپلیکیشن Apollo که در میان ردیتورها بهترین رابط کاربری جایگزین برای ردیت به‌شمار می‌رود، گفته است که با این سیاست‌گذاری،‌ باید سالی بیش از ۲۰ میلیون دلار بابت استفاده از API ردیت پرداخت کند و با این هزینه‌ها، ادامه‌ی فعالیت این اپلیکیشن عملاً «غیرممکن» شده است.

اما فقط آپولو نیست؛ اپلیکیشن‌های rif is fun for Reddit، ReddPlanet و Sync هم اعلام کرده‌اند که همراه با آپولو، ۳۰ ژوئن به فعالیت خود پایان خواهند داد.

توسعه‌دهنده‌ی rif is fun for Reddit در پیامی در ساب‌ردیت خود نوشت که «در پاسخ به تغییرات IPA ردیت و رفتار پرخاشگرانه‌ی این پلتفرم با توسعه‌دهندگان» تصمیم به پایان فعالیت این اپلیکیشن گرفته است. او گفت:

متأسفانه ردیت حاضر نشده در مورد هیچ یک از موارد کوتاه بیاید؛ ازجمله هزینه‌های سرسام‌آور ۲۰ میلیون دلار در سال که به آپولو پیشنهاد داده و همچنین تصمیم برای مسدود کردن تبلیغات در اپلیکیشن‌های جانبی و حذف محتوای حساس از این اپلیکیشن‌ها در حالی که این محتوا همچنان در اپلیکیشن رسمی ردیت در دسترس است!

توسعه‌دهنده‌ی ReddPlanet هم نوشت:

موانعی را که ردیت سر راه اپلیکیشن‌های جانبی قرار داده اصلاً نمی‌توان از سر راه کنار زد. ردیت با حذف محتوای حساس، قیمت‌گذاری نامعقول، ندادن زمان کافی به توسعه‌دهندگان، پاسخگو نبودن و بی‌میلی به کوتاه آمدن، قصد خود را به از بین بردن تمام این اپلیکیشن‌ها نشان داده است.

توسعه‌دهنده Sync هم نوشت:

راستش را بخواهید من اصلاً نمی‌خواهم به فعالیت Sync پایان دهم. کار روی این اپلیکیشن برای یک دهه عشق و زندگی من بوده، اما با وضعیت موجود، راه دیگری پیش رویم نیست.

البته این مشکل فقط دامن توسعه‌دهنندگان و کاربران را نگرفته؛ بسیاری از مدیران ساب‌ردیت‌ها هم برای مدیریت انجمن‌ها و حذف پست‌های اسپم و محتوای غیرقانونی و زننده از ابزارهایی استفاده می‌کنند که توسط توسعه‌دهندگان دیگر ساخته شده‌اند و حذف این اپلیکیشن‌ها باعث ایجاد دردسرهای تازه‌ای برای مادریتورها خواهد شد.

البته ردیت سخاوتمندی به خرج داده و اپ‌هایی را که برای پاسخ به «نیازهای دسترسی‌پذیری»‌ ایجاد شده‌اند، از پرداخت هزینه معاف کرده است؛ برای مثال اپلیکیشن RedReader که کاربران نابینای زیادی دارد یا Dystopia به‌شرط اینکه رایگان باقی‌ بماند و روی کمک به افراد ناتوان و نابینا تمرکز کند، از پرداخت هزینه بابت استفاده از API ردیت معاف شده‌اند.

یکی از دلایلی که ردیت برای پولی کردن API خود عنوان می‌کند، هوش مصنوعی مولد است.

ردیت مدت‌ها است که محفل گرمی برای گفت‌وگو در اینترنت به شمار می‌رود. حدود ۵۷ میلیون نفر در روز از این وب‌سایت بازدید می‌کنند تا درباره‌ی موضوعات مختلف، از بازی‌های ویدیویی و فیلم و سریال گرفته تا بحث‌های داغ تکنولوژی و به‌اشتراک‌گذاری تصاویر خیره‌کننده و آموزش آشپزی صبح تا شب با هم به گفت‌وگو بپردازند.

در چند سال اخیر، مجموعه‌ی بسیار عظیم این گفت‌وگوها به ابزار آموزشی رایگانی برای شرکت‌هایی مانند گوگل، OpenAI و مایکروسافت تبدیل شده است. این شرکت‌ها از مکالمات کاربران در انجمن‌های مختلف ردیت برای آموزش مدل‌های زبانی بزرگ به‌کاررفته در سیستم‌های هوش مصنوعی خود استفاده می‌کنند؛ سیستم‌هایی که بسیاری از افراد سیلیکون‌ولی معتقدند آینده‌ی صنعت تکنولوژی را رقم خواهند زد.

استیو هافمن، بنیانگذار و مدیر اجرایی ردیت در مصاحبه‌ای گفت:

مجموعه داده‌های ردیت به‌شدت ارزشمند است؛ اما نمی‌شود که این مجموعه‌ی ارزشمند را به‌صورت رایگان در اختیار برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان قرار دهیم.

ردیت با این موضع‌گیری، اولین شبکه‌ی اجتماعی بزرگی بود که تصمیم گرفت برای دسترسی شرکت‌هایی مثل OpenAI به محتوای تولید‌شده در این پلتفرم، هزینه دریافت کند. سیستم‌های هوش مصنوعی نظیر ChatGPT روزی به کسب‌وکارهای بزرگی تبدیل خواهند شد و به احتمال زیاد در این راه کمک چندانی به شرکت‌هایی مثل ردیت نخواهند کرد و شاید حتی با کپی کردن داده‌های ردیت، این پلتفرم را از بازی خارج کنند.

مسئله اینجا است که چت‌بات‌هایی مثل بارد، بینگ چت و ChatGPT مبتنی‌بر هوش مصنوعی مولد (Generative AI) از نوع مدل‌های زبانی بزرگ هستند و این مدل‌ها به‌ کمک داده‌های اینترنت آموزش دیده‌اند که بخشی از‌ آن‌ها از شبکه‌های اجتماعی گرفته شده است. شرکت‌های دیگر هم مثل ردیت متوجه ارزش داده‌ها و تصاویری که در پلتفرم خود میزبانی می‌کنند، شده‌اند. برای مثال، سرویس میزبانی از تصاویر Shutterstock برای توسعه‌ی DALL-E، ابزاری که به کمک هوش مصنوعی مولد متن را به تصویر تبدیل می‌کند، تصاویر خود را به OpenAI می‌فروشد.

هافمن در رابطه با ارزش داده‌های ردیت برای چت‌بات‌های هوش مصنوعی گفت:

بیش از هر جای دیگری در اینترنت، ردیت محلی برای تولید مکالمات واقعی است. چیزهای زیادی در این پلتفرم وجود دارد که فقط می‌توانید نمونه‌ای از آن‌ها را در جلسات تراپی و ترک مصرف الکل پیدا کنید، نه هیچ‌جای دیگر.

اما مسئله فقط مدل‌های زبانی نیست. ردیت اصرار دارد که برای پشتیبانی از اپلیکیشن‌های جانبی هم باید هزینه‌ای پرداخت شود. این شرکت مدتی است که در جست‌وجوی روش‌هایی برای افزایش درآمد است؛ ازجمله تعدیل نیرو، متوقف کردن فرایند استخدام و تمایل به عرضه‌ی عمومی سهام شرکت.

درحالی که ردیت تمرکز اصلی پولی کردن استفاده از API خود را روی هوش مصنوعی و غول‌های فناوری گذاشته، توسعه‌دهندگان اپ‌های جانبی هم مشمول این قیمت‌گذاری جدید شده‌اند.

برخی معتقدند این تغییرات، ناقوس مرگی برای اپ‌های جانبی است که ردیت از روی قصد و نیت به صدا درآورده؛ درست همان‌طور که توییتر با افزایش هزینه‌های API خود در ماه فوریه‌ی امسال عملاً تمام اپ‌های جانبی این پلتفرم را از بین برد.

کریستین سلیگ اصلاً قصد نداشت به چهره‌ای برای یک انقلاب تبدیل شود؛ تنها چیزی که این توسعه‌دهنده‌ی کانادایی می‌خواست این بود که بتواند اپلیکیشن‌ خود را زنده نگه دارد. اما اپلیکیشن جانبی او برای ردیت که Apollo نام داشت، حالا به مهره‌ی اصلی یک جنگ تمام‌عیار با این پلتفرم تبدیل شده است.

اپلیکیشن Apollo سال ۲۰۱۷ در اپ استور عرضه شد و بلافاصله به اپ محبوب آیفون‌دارها برای دسترسی به ردیت تبدیل شد. قابلیت‌هایی مثل ژست‌های قابل‌تنظیم، نمایش محتوای رسانه‌ای، ویرایشگر کامل متن، طراحی iOSپسند و بسیاری ویژگی الهام‌گرفته از بازخورد کاربران ردیت، کمک کرد تا این اپلیکیشن تجربه‌ی کاربری منحصر‌به‌فردی ارائه دهد. سلیگ گفت که دلش می‌خواست برنامه‌ای برای ردیت بسازد که انگار توسط خود اپل ساخته شده بود.

به‌گفته‌ی سلیگ، اپلیکیشن آپولو فقط در ماه گذشته ۷ میلیارد درخواست API داشته و این یعنی ۱٫۷ میلیون دلار در ماه یا ۲۰ میلیون دلار در سال.

دسترسی اپ‌های جانبی به API، ابزاری که دسترسی آن‌ها به داده‌های ردیت را ممکن می‌کند، به این شکل است: هر بار که کاربر در این اپلیکیشن‌ها دیدگاهی پست می‌کند، صفحه را رفرش می‌کند، چیزی جست‌وجو می‌کند یا اصلاً هر کار دیگری در اپلیکیشن انجام می‌دهد، درواقع دارد از اپلیکیشن می‌خواهد تا برای دسترسی به داده‌ی موردنیاز او، درخواست API ارسال کند.

سلیگ همچنین گفت محدود کردن دسترسی به اپلیکیشن تنها به افرادی که هزینه‌ی اشتراک پرداخت می‌کنند، راه‌حل مناسبی برای کاهش تعداد درخواست‌ها و هزینه‌ها نیست؛‌ چون هر کاربر آپولو به‌طور متوسط در روز ۳۴۴ بار از درخواست استفاده می‌کند و این یعنی هزینه‌ی هر کابر به ۲٫۵۰ دلار در ماه می‌رسد؛ رقمی که بیش از دو برابر هزینه‌ی اشتراک ماهانه‌ی هر کاربر آپولو است.

به‌گفته‌ی سلیگ، آپولو درحال‌حاضر حدود ۱٫۳ تا ۱٫۵ میلیون کاربر فعال ماهانه و تقریباً ۹۰۰ هزار کاربر فعال روزانه دارد و تا به امروز نزدیک به ۵ میلیون بار دانلود و نصب شده است. درحالی‌که سلیگ از به اشتراک گذاشتن جزئیات درآمد آپولو خودداری کرد، گفت که میزان درآمدش از این اپلیکیشن اصلاً در محدوده‌ی هزینه‌ای که ردیت می‌خواهد از او بگیرد، نیست.

بگذارید اصلاً طور دیگری بگویم؛ اگر قرار بود تمام کاربران آپولو به‌جز آن‌هایی را که هزینه‌ی اشتراک پرداخت می‌کنند از اپ بیرون بیندازم، بازهم هر ماه کلی به ردیت بدهکار بودم.

این‌طور که به نظر می‌رسد، هزینه‌های API ردیت عملاً پایانی برای کسب‌وکار آپولو و اپلیکیشن‌های جانبی دیگر خواهد بود.

حرف حساب ردیت یک چیز است: درآمد و سودآوری.

در جسله‌ی پرسش و پاسخی که جمعه‌ی هفته‌ی گذشته پیش از شروع اعتراضات برگزار شد، استیو هافمن، مدیرعامل ردیت گفت که سر قیمت‌گذاری‌ها کوتاه نخواهد آمد.

ردیت نیاز دارد روی پای خود بایستد و برای این کار، دیگر نمی‌توانیم به سازمان‌های تجاری که به استفاده‌‌ی گسترده از داده‌های ما نیاز دارند، سوبسید بدهیم.

وقتی هم از او دربار‌ه‌ی نگرانی‌ها مبنی‌ بر اینکه ردیت دارد روز‌به‌روز سودمحورتر و تمرکزش بر تعاملات انجمن کاربری‌ کم‌رنگ‌تر می‌شود، سؤال شد، گفت: «ما تا رسیدن به سود، به سودمحور بودن ادامه خواهیم داد. برخلاف برخی از اپ‌های جانبی، ما هیچ سودآوری‌ای نداریم.»

سخنگوی ردیت هم در پاسخ به اینکه هزینه‌های API در جهت «کشتن» اپ‌های جانبی اعلام شده، در بیانیه‌ای گفت:

هدف ما از این قیمت‌گذاری مطلقاً «از بین بردن» برنامه‌های جانبی نیست. ما طی شش هفته‌ی گذشته پس از اعلام تغییرات API، با توسعه‌دهندگان این اپلیکیشن‌ها از جمله Apollo، در تماس بوده‌ایم و موضع ما در مورد برنامه‌های جانبی تغییری نکرده است. ما متعهد به ایجاد اکوسیستمی امن و مسئولانه برای توسعه‌دهندگان هستیم‌. توسعه‌دهندگان و اپ‌های جانبی می‌توانند هم به بهتر شدن ردیت در یک همکاری پایدار و سودمند کمک کنند و هم در عین حال از کاربران و داده‌های ما محافظت کنند. دسترسی گسترده به داده‌ها، پیامدها و هزینه‌هایی دارد. ما از نظر ایمنی و حریم خصوصی، در قبال جوامع خود موظفیم که مراقب داده‌ها باشیم.

با اینکه ردیت پولی کردن API با هدف از بین بردن اپ‌های جانبی را تکذیب کرد، هزینه‌هایی که برای توسعه‌دهندگان در نظر گرفته، عملاً به از بین رفتن این اپ‌ها می‌انجامد. ۰٫۲۴ دلار برای هر هزار درخواست یا ۱۲ هزار دلار برای ۵۰ میلیون درخواست برای اپلیکیشنی مثل Apollo به‌معنی پرداخت بیش از ۲۰ میلیون دلار در سال است.

از سوی دیگر، ردیت روی خوشی به ساب‌ردیت‌های معترض نشان نداده است. روز پنجشنبه، مدیرعامل ردیت گفت که «مشکلی با اعتراضات ندارد» و بعد تمام مدیران ساب‌ردیت‌های معترض را تهدید کرد که اگر دست از اعتراض برندارند، با فرد دیگری که پایبند به قوانین ردیت باشد، جایگزین خواهند شد. همین تهدید کافی بود تا انجمن‌های چند میلیونی مثل r/gaming یا r/science که گفته بودند تا تغییر سیاست‌های ردیت دست از اعتراض برنخواهند داشت، از حالت پرایوت خارج شوند.

در نهایت، یادداشتی که هافمن روز پنج‌شنبه به کارمندان ردیت فرستاد، تأثیر اعتراضات بر شرکت را به‌شدت جزئی نشان داده بود. در این یادداشت آمده بود:

این یکی سروصدای زیادی به پا کرد. یکی از پرسروصداترین اتفاقاتی که تا‌کنون دیدیم. در جریان باشید که تیم‌های ما در حال رفع مشکل هستند و مثل هر موضوع دیگری که در ردیت جنجال به پا کرده، این یکی هم خواهد گذشت.

پیدا کردن تشابه بین اتفاقاتی که در ردیت در حال وقوع است با تغییراتی که در توییتر پس از روی کار آمدن ایلان ماسک اعمال شد، چندان سخت نیست. ماسک بعد از اینکه با کلی جنجال و حاشیه توییتر را تصاحب کرد، حداقل ۷۰ درصد کارکنان این شرکت را اخراج کرد و در اقدامی حیرت‌انگیز به پشتیبانی از API توییتر برای اپ‌های جانبی پایان داد.

ژانویه ۲۰۲۳، در یکی از غم‌انگیزترین لحظه‌های تاریخ تکنولوژی، اپلیکیشن‌های قدیمی توییتر مانند Twitterific، Tweetbot ، Birdie، Fenix، Echofon و بسیاری از اپ‌های جانبی دیگر بدون هیچ هشدار و برنامه‌ی از پیش اعلام‌شده‌ای، دسترسی خود به API توییتر را از دست دادند.

بخش غم‌انگیز ماجرا اینجا است که اگر به‌خاطر اپ‌های جانبی و نوآوری‌های آن‌ها نبود، توییتر با پلتفرمی که اکنون می‌شناسیم زمین تا آسمان تفاوت داشت. مثلاً همین اصطلاح «توییت» ابتدا توسط یک اپ جانبی مطرح شد، نه خود توییتر. فردی به‌نام بلین کوک (Blaine Cook) که یکی از مهندسان بنیان‌گذار توییتر بود، ابتدا از کلمه‌ی توییت در اپلیکیشن جانبی شرکت The Iconfactory به‌طور آزمایشی استفاده کرد و یک سال طول کشید تا این کلمه به خود توییتر راه پیدا کند. اپلیکیشن Twitterific هم متفکر اصلی استفاده از لوگوی پرنده برای توییتر بود. کاربران خیلی قدیمی توییتر هم زمانی برای ارسال تصاویر به توییتر از اپ جانبی TwitPic استفاده می‌کردند تا اینکه این قابلیت در خود توییتر به کار گرفته شد.

البته پیش آمده بود که توییتر به ارزش توسعه‌دهندگان اپ‌های جانبی اعتراف کند. مثلاً در سال ۲۰۱۸، راب جانسون (Rob Johnson) که آن زمان توسعه‌دهنده‌ی ارشد توییتر بود، در یادداشتی نوشت:

توسعه‌دهندگان مستقل اولین کلاینت توییتر را برای مک و اولین اپلیکیشن بومی را برای آیفون ساختند. این‌ها در معرفی ویژگی‌هایی که در توییتر می‌شناسیم و دوست‌ داریم، نقش اساسی داشتند.

توییتر در پست وبلاگی در سال ۲۰۱۰ هم گفت افرادی که از اپ‌های جانبی توییتر استفاده می‌کنند، «از فعال‌ترین کاربران» این پلتفرم هستند و «بخش بسیار عظیمی از ترافیک توییتر از همین ابزارها به دست می‌آید.»

با وجود این تعریف و تمجیدها، رابطه‌ی بین توییتر و توسعه‌دهندگان مستقل همیشه شکرآب بود. توییتر هرازگاهی از قانونی استفاده می‌کند تا جلوی اپلیکیشن‌های جایگزین را که با این پلتفرم در رقابت هستند، بگیرد و سال‌ها، این شرکت هر ویژگی جدیدی را که برای توییتر معرفی می‌کرد، در API خود قرار نمی‌داد تا اپ‌های جانبی نتوانند از آن‌ها استفاده کنند. البته تا پیش از روی کار آمدن ماسک، به نظر می‌رسید توییتر در حال بهبود رابطه‌ی خود با توسعه‌دهندگان مستقل باشد و داشت دسترسی آن‌ها به ویژگی‌هایی مثل نظرسنجی و ارسال پیام گروهی را ممکن می‌کرد.

توییتر حالا کمی روی هزینه‌های API کوتاه آمده و چند هفته پیش با معرفی قیمت‌ جدید ۵ هزار دلار در ماه تلاش کرد تا کمی دسترسی به API خود را مقرون‌به‌صرفه‌تر کند؛ اما هنوز کسب‌وکارهای کوچک نمی‌توانند از پس پرداخت ۶۰ هزار دلار در سال بر بیایند.

اپ‌های جانبی تأثیر زیادی بر نحوه‌ی استفاده‌ی ما از اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند داشته‌اند و داستان فقط به توییتر و ردیت محدود نمی‌شود. مثلاً همین قابلیت pull-to-refresh که در آن صفحه‌ی اپ را برای رفرش شدن پایین می‌کشیم و حالا در سرتاسر iOS و اندروید به چشم می‌خورد، در اپلیکیشن جانبی Tweetie متولد شد. حتی اگر اسم این اپ را نشنیده باشید، اگر کاربر توییتر باشید، صددرصد از آن استفاده کرده‌اید؛ چراکه توییتر در سال ۲۰۱۰ Tweetie را تصاحب و آن را به اپ رسمی پلتفرم خود تبدیل کرد. سال ۲۰۱۵ هم توییتر توسعه‌دهنده‌ی اپ جانبی دیگری را استخدام کرد تا روی بهتر شدن اپلیکیشن اندرویدش کار کند.

اپلیکیشن‌های جانبی همچنین برای کاربران شبیه پناهگاه‌هایی هستند که از تغییرات مداوم اپ‌های رسمی در اما‌ن‌اند. مثلاً وقتی که اپلیکیشن رسمی توییتر برای یک سال از مک حذف شد، کاربران از اپ‌های جانبی استفاده کردند و البته بسیاری از کاربران هم ترجیح می‌دهند از اپ‌های جانبی استفاده کنند تا از شر تبلیغات در امان بمانند.

واقعیت این است که اکوسیستمی از اپ‌های جانبی که با هم و با اپلیکیشن رسمی در رقابت باشند، منجر به تولد ایده‌های خوب و نوآورانه‌ای می‌شود که از پس یک شرکت تنها برنمی‌آید؛ اما ایلان ماسک تصمیم گرفت تمام این ایده‌ها را دور بیندازد و حالا ردیت هم در همان مسیر اشتباه قرار گرفته است.

حالا این سؤال مطرح است که حتی اگر اعتراضات نتیجه بدهند و ردیت تصمیم بگیرد از این مسیر اشتباه برگردد، آیا توسعه‌دهندگان حاضر خواهند بود بهترین ایده‌هایشان را خرج شرکتی کنند که زمانی اینقدر راحت آن‌ها را دور انداخت؟