مصاحبه با بابک ثقفی، مدیرعامل مادیران؛ مسائل، مشکلات و آینده‌ی تولید در کشور
بابک ثقفی متولد ۱۳۴۷ در قزوین و فارغ‌التحصیل مهندسی الکترونیک از دانشگاه صنعتی شریف است. وی از سال ۱۳۸۴ فعالیتش را در مجموعه‌ی مادیران با سمَت مدیرکارخانه آغاز کرد و سپس، به سمَت قائم‌مقام مدیرعامل و درادامه در سال ۱۳۹۴، به سمَت مدیرعاملی صنایع ماشین‌های اداری ایران و مهم‌ترین شرکت از مجموعه شرکت‌های گروه مادیران رسید.
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که تولیدکنندگان بنابر دلایل مختلف که مهم‌ترینشان مشکلات مربوط‌به انتقال پول و واردات مواداولیه و قطعات است با مشکلات جدی روبه‌رو هستند. برخی از کارخانه‌ها تعطیل و برخی دیگر بسیار کوچک شده‌اند و با حداقل توان مشغول به تولید هستند؛ اما در این وضعیت هم برخی از تولیدکنندگان داخلی هستند که همچنان به تولید ادامه می‌دهند و با دید مثبت به آینده نگاه می‌کنند. در گفت‌وگوی هفته‌ی گذشته با بابک ثقفی، مدیرعامل شرکت صنایع ماشین‌های اداری ایران (مادیران)، به مسائل مختلف ازجمله مشکلات و موانع تولید در کشور و نیز وضعیت فعلی محصولات برندهای مادیران پرداختیم. این مصاحبه زومیت را از دست ندهید.
مدتی بود که از برند ایکس‌ویژن خبری نبود؛ اما اخیرا تبلیغات محیطی زیادی از ایکس‌ویژن در سطح شهر دیده می‌شود. دلیل غیبت ایکس‌ویژن چه بود؟
ما آگاهانه سه سال تبلیغات را صفر کردیم؛ چراکه از یک سو، مادیران را با نام ال‌جی و مانیتور و از سوی دیگر، ایکس‌ویژن را هم در بازار با ست‌تاپ‌باکس می‌شناختند. نمی‌خواستیم ایکس‌ویژن به این شکل در بین کاربران شناخته شود. در زمان ورود ایکس‌ویژن به بازار تلویزیون نیز، اکثر فروش روی تلویزیون‌های کوچک متمرکز بود؛ اما می‌خواستیم ایکس‌ویژن تلویزیون اصلی خانه‌ها باشد. پس، ایکس‌ویژن به‌درستی جایگاه درست و مدنظر ما را نیافته بود. ما دو را پیش رو داشتیم: یا باید نام برند را تغییر می‌دادیم یا تبلیغات برند ایکس‌ویژن را متوقف می‌کردیم تا سبد محصولات ایکس‌ویژن کامل شود و تبلیغات گسترده را از نو شروع کنیم. ما راه دوم را انتخاب کردیم. ما عملا از سال گذشته، به‌آرامی تبلیغات عمومی روی برند ایکس‌ویژن را شروع کردیم. زمانی‌که دو برند نام‌آشنای ایکس‌ویژن و تی‌سی‌ال را دراختیار گرفتیم، موجودی کالای کافی داشتیم و حضورش را در رسانه‌ها افزایش دادیم. مادیران قصد دارد با برند ایکس‌ویژن طیف متنوعی از محصولات لوازم‌خانگی را عرضه کند و شعارش «کالای باارزش نسبت به هزینه‌ی پرداختی» است. در تلویزیون، بیشترین فروش را داریم و درحالحاضر، اکثر تلویزیون‌های فروخته‌شده‌ی ما ۴۳ اینچ به بالا هستند. این اندازه‌ی تلویزیون نشان می‌دهند که موفق شده‌ایم به سالن پذیرایی مردم راه یافته‌ایم.
بابک ثقفی، مدیرعامل شرکت صنایع ماشین‌های اداری ایران
ظاهرا مادیران مشغول ساخت کارخانه‌ای جدید برای تولید لوازم‌خانگی است. دراینباره توضیح می‌دهید؟
ما در‌حال‌ساخت مجتمع تولیدی بسیار بهینه‌ای برای تولید لوازم‌خانگی هستیم و اولین محصولات تولیدی ما به امید خدا در سال ۱۳۹۸ وارد بازار خواهد شد. این مجتمع تولیدی ۸۳،۰۰۰ مترمربع زمین و ۴۲،۰۰۰ مترمربع فضای تولید و ۴،۰۰۰ مترمربع فضای اداری است و مرحله‌ی اول این کارخانه خرداد سال آینده آماده می‌شود. خطوط تولید برای مرحله‌ی اول به ایران رسیده و منتظریم بناها آماده و به‌کار گرفته شوند.
کدام‌یک از لوازم‌خانگی در این کارخانه تولید خواهند شد؟
در مرحله‌ی اول، CKD ماشین لباس‌شویی و SKD یخچال و در مرحله‌ی دوم، CKD یخچال را تولید خواهیم کرد. خطوط تولید مرحله‌ی دوم پاییز سال آینده به ایران خواهد رسید. تکنولوژی مدنظر ما برای تولید یخچال کاملا اروپایی و مدرن است. تولید یخچال پیچیده است و به ماشین‌آلات بسیار وابسته است.
تلویزیون‌های تی‌سی‌ال را نیز در ایران تولید می‌کنید؟
بله، درحالحاضر هم تلویزیون‌های تی‌سی‌ال را در کارخانه‌ی خودمان تولید می‌کنیم و با وضعیت موجود، به‌زودی لوازم‌خانگی تی‌سی‌ال را نیز در ایران تولید خواهیم کرد.
تحریم‌ها از ورود خطوط تولید و ماشین‌آلات مانع نمی‌شوند؟
تحریم‌ها کار را سخت کرده است؛ اما ما راه عبور از آن را پیدا و مشکلات را حل کردهایم و خطوط تولید به‌موقع وارد کشور خواهند شد. ما خرداد یا تیر سال آینده، کارخانه را بهره‌برداری خواهیم کرد.
تولید کارخانه را چه زمانی شروع خواهید کرد و چقدر ظرفیت تولید خواهید داشت؟
از همان تیر، تولید آزمایشی در تعداد محدود را شروع می‌کنیم؛ اما نهایتا ظرفیت تولید در هر نوبت را به ۱۵۰،۰۰۰ دستگاه یخچال و ۱۵۰،۰۰۰ دستگاه ماشین لباس‌شویی خواهیم رساند. در مرحله‌ی دوم نیز، تلویزیون‌های ایکس‌ویژن و تی‌سی‌ال را تولید خواهیم کرد. در این کارخانه، صرف‌نظر از نیروهایی که در بخش خدمات و کانال فروش خواهیم داشت، برای ۶۰۰ نفر به‌صورت مستقیم شغل ایجاد خواهیم کرد.
طی هفته‌های اخیر، با بسیاری از تولیدکنندگان در حوزه‌های مختلف صحبت کردم و اکثر آن‌ها ناراحت و ناامید به‌نظر می‌رسند؛ اما شما این‌طور به‌نظر نمی‌رسید. دلیل این امیدواری چیست؟
من شکافی بین شرکت‌ها می‌بینیم. برخی از شرکت‌ها به‌هم‌ریخته هستند و برخی دیگر با انرژی در‌حال‌کار. این موضوع به این وابسته است که شرکت‌ها چقدر برای شرایط فعلی آماده بودند. آذر۱۳۹۶ و هنگام برنامه‌ریزی برای سال ۱۳۹۷، دو اتفاق مهم را در نظر گرفتیم: جام جهانی و تحریم‌های احتمالی. برای انجام هر کاری، حداقل از ۶ ماه قبل باید برنامه‌ریزی کنیم. هر دوِ این اتفاق‌ها به این معنی بودند که باید حجم تولید و سفارش‌های خود را افزایش دهیم و این کار را کردیم و نتیجه‌ی آن باعث شد از ابتدای امسال، هیچ‌وقت تولید و عرضه را متوقف نکنیم. ازنظر میزان فروش نیز ۴۰ درصد افزایش داشتیم. یکی از دلایل افزایش فروش ما هم شاید کمبود کالای شرکت‌های دیگر در بازار باشد؛ اما این، یعنی ما برنامه‌ریزی بهتری کردهایم.
درواقع شما باور داریدبه‌هم‌ریختگی و مشکلاتی که برخی از تولیدکنندگان با آن مواجهه شده‌اند، بیشتر به تصمیم‌های نابجای آن‌ها بستگی دارد؟
این که گفته می‌شود شرکت‌ها به‌هم‌ریخته هستند، هم درست است و هم نادرست. این موضوع به این بستگی دارد که چطور برنامه‌ریزی کرده باشند. این موضوع برای سال آینده هم صادق است. تصور می‌کنم سال آینده هم سال موفقی برای مادیران خواهد بود.
چه زمانی تصمیم گرفتید کارخانه راه‌اندازی کنید؟ شروع تحریم شما را از این تصمیم منصرف نکرد؟
خط‌تولید را قبل از تحریم‌ها برنامه‌ریزی کردیم و زمین را قبل از تحریم‌ها تحویل گرفتیم. وقتی ترامپ تحریم‌ها را آغاز کرد، مشغول خاک‌برداری بودیم؛ اما می‌گویند آب می‌گردد و مسیرش را پیدا می‌کند. ما هم راه‌های عبور از تحریم‌ها را پیدا می‌کنیم.
شما اشاره کردید درحالحاضر، مشکلی بابت تولید ندارید؛ اما نمی‌توان منکر مشکلات موجود در زمینه‌ی تولید، بحث تأمین مواداولیه، واردات و انتقال پول شد. این‌ها چقدر روی تولید مادیران در آینده تاثیر خواهند گذاشت؟
باید واقعیت فضای کسب‌وکار ایران را پذیرفت و با برنامه‌ریزی صحیح در همین وضعیت هم می‌توان موفق شد
قطعا به مشکل برخواهیم خورد؛ اما نه مشکلاتی که نتوانیم حل کنیم! از ابتدای سال تاکنون، وزارت صنایع ۳۰ تا ۴۰ بخشنامه صادر کرده است: این کالا ممنوع است و دیگری آزاد و مدام این تصمیم‌ها تغییر کردند. برایم مثال، اخیرا اعلام کردند ثبت سفارش از تهران به استان‌ها تغییر کرد؛ اما استان‌ها اصلا آمادگی پذیرش این موضوع را نداشتند و همه‌ی این‌ها برایمان مشکل ایجاد می‌کنند. درواقع، علاوه‌بر مشکلات خارجی، مشکلات داخلی هم داریم. حالا این پرسش مطرح می‌شود: «چگونه باید با این مشکلات روبه‌رو شویم؟» این واقعیتِ فضای کسب‌وکار ایران است و باید هر شرکتی براساس نوع تجارتش راه‌حل‌های خود را داشته باشد. مادیران تا‌به‌امروز، راه‌حل‌های خود را داشته و این راه‌حل‌ها کار کرده‌اند. اگر مسائلی درحد کلان پیش بیاید که خارج از اختیارات ما باشد، دیگر از کسی کاری برنخواهد آمد. بااین‌حال، وقتی در جلسه‌ها می‌بینیم نمایندگان برخی از شرکت‌ها بسیار غمگین و برخی باانرژی به‌نظر می‌رسند، همان شکاف اشاره‌شده را می‌بینیم. مادیران، تنها شرکتی نیست که این وضعیت را دارد و خیلی از شرکت‌ها وضعیتی بهتر از مادیران دارند و این، یعنی در همین وضعیت هم می‌توان موفق بود.
در این وضعیت، دولت باید چه کار کند؟
شرکت‌هایی که با یک تأمین‌کننده کار می‌کردند، امروز غمگین هستند
طبیعتا دولت باید ببینید برای تولیدکنندگانی که چندصد کارمند دارند، باید چه کار کند؟ خوشبختانه تابه‌حال، این اتفاق برای خیلی از شرکت‌های تولیدکننده‌ی ایرانی افتاده است. برای نمونه، ارز را واردکننده نتوانسته دریافت کند؛ اما دولت از تولیدکننده برای واردات قطعات یا مواداولیه حمایت کرده و ارز را به آن‌ها تعلق داده است. باوجوداین، اینکه با تأمین‌کننده‌ی قطعات یا مواداولیه‌ی خود در خارج به مشکل برخورد کرده‌اید، تقصیر دولت نیست و به این بستگی دارد که با چند شرکت تأمین‌کننده درارتباط بوده‌اید. اگر یک شرکت تأمین‌کننده داشته باشید و آن‌هم به‌دلیل تحریم‌ها قطعات موردنیازتان را تأمین نکند، به‌مشکل برمی‌خورید. ما همیشه با چند شرکت تأمین‌کننده کار می‌کنیم تا مثلا اگر از ۵ تأمین‌کننده، ۳ شرکت هم با ما کار نکنند، بازهم دو شرکت تأمین‌کننده باقی بماند. اگر ما هم با یک شرکت تأمین‌کننده کار می‌کردیم، طبیعتا باید الآن هم غمگین می‌بودیم.
دولت مدتی است از چتر حمایتی بر تولید صحبت می‌کند. این موضوع تا چه حد عملی شده است؟
در اکثر شرایط، دولت از تولیدکننده حمایت کرده است
دولت مجموعه‌ای از افراد و تصمیم‌گیرندگان هستند که باید تصمیمی بگیرند که از ۱۰۰ به آن‌ها نمره‌ی میانگین ۶۰ می‌دهم. من رفتار دولت را خیلی‌‌وقت‌ها حمایتی دیدم. اتفاقاتی هم افتاده است؛ مثلا زمانی‌که بحث خروج ارز مطرح شد، چندین شرکت را صدا زدند تا توضیح دهند ارز را چه کرده‌اند. برخی ارز را دریافت کرده بودند و کالا وارد نکردند یا گران فروخته بودند. خب، آن‌ها به‌مشکل برخوردند؛ اما ما توضیح دادیم و نشان دادیم که ارز دریافتی را به محصول تبدیل و به بازار عرضه کردهایم و هرروز فروش داشته‌ایم. گفتند شما مشکل ندارید و ادامه دهید. فروش ما همچنان تا شهریور سال آینده ادامه خواهد داشت. فکر می‌کنم ۸ ماه فروش بی‌وقفه در وضعیت فعلی بازار ایران عالی باشد.
حالا، فکر می‌کنید دولت باید چه کار کند وضعیت فعلی برای تولیدکننده بهتر شود؟
فکر می‌کنم وضعیت فعلی بازار ایران به‌شکلی است که باید مسکّن دریافت کند و وقت جراحی نیست و وقت تصمیم‌گیری‌های خیلی بزرگ نیست. در فضای تثبیت‌شده، ما باید تصمیم بزرگ بگیریم؛ اما درحالحاضر، فکر می‌کنم دولت حداکثر توانش را به‌کار گرفته است. در همین وضعیت، برخی از تولیدکنندگان دچار مشکلات جدی شده‌اند؛ مثلا تنها تأمین‌کننده‌ی آن‌ها قطع همکاری کرده و مقصر این موضوع را دولت می‌دانند. بااین‌حال، باید بدانید در ایران کار می‌کنیم و نباید به یک تأمین‌کننده وابسته باشیم. همیشه ممکن است بنابر دلایل مختلفی تأمین‌کننده با ما قطع همکاری کند و باید برای چنین وضعیتی آماده باشیم. دولت در این مشکلات نقش دارد؛ اما مقصر اصلی نیست.
دولت به افراد لایه‌ی میانی خود بیشتر اعتماد کند و در تصمیم‌گیری‌ها از آن‌ها مشورت بگیرد
از دیدگاه من، دولت باید به افراد لایه‌ی میانی‌اش بیشتر اعتماد کند. در رفت‌و‌آمدهایم در سازمان‌های دولتی، متوجه شدم افراد توانمند بسیاری در لایه‌ی میانی این سازمان‌ها مشغول‌به‌کار هستند و فکر می‌کنم دولت باید از این افراد در تصمیم‌گیری‌هایش بیشتر کمک بگیرد. مخصوصا در وضعیتی که شخص جدیدی وارد یکی از این بخش‌ها می‌شود، هرچقدر هم توانا باشد، ممکن است تصمیم‌های اشتباه بگیرد. به‌همین‌دلیل، باید از این افراد لایه‌ی میانی در تصمیم‌گیری‌ها استفاده کنیم.
برگردیم عقب. مادیران در بازه‌ی طولانی، بر تولید مانیتور و محصولات پی‌سی تمرکز داشت؛ اما رفته‌رفته بازار پی‌سی کوچک شد و بسیاری از شرکت‌های داخلی و حتی خارجی به‌دلیل مهاجرت‌نکردن به بازارهای دیگر، یا از بین رفتند یا بسیار کوچک شدند. مادیران چگونه توانست این انتقال را مدیریت کند؟
شرکت‌هایی که در زمان درست تصمیم صحیح نگیرند، دچار مشکل می‌شوند
سال ۱۳۸۵ یا ۱۳۸۶، ایکس‌ویژن را با کالای تلویزیون معرفی کردیم. تا وقتی منحنی یادگیری خود را سپری کنیم، تأمین‌کنندگان را بشناسیم، مشکلات تولید را متوجه شویم و به‌طور کلی محصول در شرکت جا بیفتد، سه‌چهار سال طول کشید و این موضوع طبیعی بود. سال ۱۳۸۶، حداکثر فروش مانیتور را داشتیم و سهم درخورتوجهی از بازار را نیز دراختیارمان داشتیم. منتظر نماندیم تا فروش مانیتور به ۱۰۰،۰۰۰ دستگاه برسد و آن‌وقت به فکر محصول دیگر باشیم. اگر ما هم دیر اقدام می‌کردیم، قطعا به‌مشکل برمی‌خوردیم. برای ما تلویزیون انتخاب طبیعی بود و همه‌ی فناوری‌های تولید تلویزیون را دراختیار داشتیم و فقط برند آن را نداشتیم. تصمیمی که آن زمان به‌درستی گرفته شد تا برند خود را داشته باشیم و وابسته نباشیم. این تصمیم بسیار درست بود. شرکت‌هایی که در زمان درست تصمیم صحیح نگیریند، دچار مشکل می‌شوند. ما یک نظریه در شرکت داریم که می‌گوید: «باید حداقل سه محصول مطمئن داشته باشیم». شرکت نباید روی یک محصول سوار باشد. الآن لباس‌شویی و یخچال و تلویزیون داریم. اگر می‌خواستیم چند سال آینده را نیز فقط روی تلویزیون متمرکز باشیم، حتما به‌مشکل برمی‌خوردیم. این روندی است که همه‌ی شرکت‌ها به‌سمت آن حرکت می‌کنند. به‌عنوان مثال، TCL قبلا فقط تلویزیون تولید می‌کرده؛ اما حالا وارد حوزه‌ی لوازم‌خانگی هم شده است. بعضی از شرکت‌ها، مانند هایر نیز قبلا لوازم‌خانگی تولید می‌کرد و حالا تلویزیون هم تولید می‌کند. سه‌پایه اگر یک پایه کم داشته باشد، نمی‌توانید روی آن بنشینید. باید حداقل سه پایه داشته باشد، اگر چهار پایه داشته باشد، چه بهتر!
چند سال پیش، تغییراتی در بخش خدمات داشتید. مادیران درزمینه‌ی خدمات خوش‌نام است. تغییر و تحولات در چه راستایی اعمال شدند؟
تصمیم گرفتیم خدمات را براساس شرکت‌ها تقسیم کنیم؛ یعنی مرکز و صنایع هرکدام خدمات مستقلش را داشته باشند. پیش‌تر، شرکت خدمات محصولات هر دو مجموعه را فارغ از این مسئله برعهده داشت که محصول کدام شرکت است. البته درحالحاضر، مشتریان این تفاوت را هیچ‌وقت احساس نمی‌کنند؛ چراکه مکان یکسانی برای خدمات داریم؛ اما هرکدام مدیرعامل خود را دارند. همچنین، ۷۶۰ نماینده‌ی خدمات داریم و خود ما بیشتر آموزش و تأمین قطعه را برعهده داریم. خوشبختانه هنوزهم خدمات در گزارش‌های داخلی‌مان، سطح کیفی خدمات همچنان راضی‌کننده‌ای است.
در وب‌سایت شما، محصولی به‌نام «کی‌سبز» وجود دارد که ظاهرا مربوط به محیط‌زیست است؟ دراینباره توضیح می‌دهید؟
ما یک کارخانه‌ی تولید پلاستیک داریم که مستقل عمل می‌کند. چند وقت پیش، تصمیم گرفتیم محصولات جدید با رویکرد محیط‌زیستی تولید کنیم. همچنین در دو سه ماه آینده، محصول دیگری عرضه می‌شود. «کی‌سبز» درواقع کیسه‌های تجزیه‌پذیری هستند که با ترکیب پلیمرهای مرسوم و نشاسته تولید می‌شوند. فناوری تولید این کیسه‌ها نیز کاملا ایرانی است و این فناوری را از یکی از شرکت‌های ایرانی خریده‌ایم.
شرکت‌های بزرگ دنیا روی استارتاپ‌های مرتبط‌با حوزه‌ی فعالیتشان سرمایه‌گذاری می‌کنند. آیا مادیران نیز چنین رویکردی دارد؟
درحالحاضر، فضا و زمان درستی برای چنین سرمایه‌گذاری نیست. همیشه به چنین فعالیت‌های نگاه می‌کنیم؛ اما فعلا فضا را مناسب سرمایه‌گذاری این‌چنینی نمی‌بینیم. افزون‌براین، ترجیح می‌دهیم در جایی سرمایه‌گذاری کنیم که کنترل کامل روی آن داشته باشیم. الآن زمان مناسبی برای تکه‌تکه‌کردن سرمایه و سرمایه‌گذاری روی بخش‌های مختلف نیست.
پس، ترجیح می‌دهید به‌جای سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها، روی کسب‌وکار خودتان سرمایه‌گذاری کنید؟
سرمایه‌گذاری اخیر ما روی تولید لوازم‌خانگی ۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان است. با این مبلغ می‌توانستیم روی چندین استارتاپ ۳،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تا ۵،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ سرمایه‌گذاری کنیم؛ اما ترجیح می‌دهیم هسته‌ی شرکتمان را بزرگ‌تر کنیم و کنترل کامل سرمایه‌گذاری‌مان را داشته باشیم.
درباره‌ی ورود به بورس و تأثیرش روی کسب‌وکار مادیران کمی صحبت کنیم.
آماری بین شرکت‌های دنیا، مخصوصا در خاورمیانه، درباره‌ی شرکت‌های خانوادگی وجود دارد. این آمار می‌گوید اکثر شرکت‌هایی که خانوادگی مدیریت می‌شوند، پس از یکی دو نسل، از بین می‌روند. بااین‌حال، شرکت‌هایی از بین نمی‌روند که وارد بورس شده‌اند و مدیریت از سهام‌داران مستقل شود. ازآنجاکه بنیان‌گذاران مادیران مایل‌اند برندشان باقی بماند، تصمیم گرفتند وارد بورس شوند. این اولین دلیلی بود که وارد بورس شدیم. از دو سال پیش که جایگاه مناسب‌تری در بازار پیدا کردیم و دیدیم تنوع محصولاتمان بیشتر شده، تصمیم گرفتیم هم‌زمان وارد بورس شویم تا سرمایه‌ی بیشتری به‌دست آوریم.
چقدر تأثیر آن را مثبت می‌دانید و چقدر راضی هستید؟
بسیار راضی هستیم. روز اول ۳۰۲،۳۰۰ نفر سهام مادیران را خریدند. جدای از سرمایه‌ای که جمع شد، بیش از ۳۰۰،۰۰۰ نفر حالا سهام‌دار مادیران بودند و شاید به‌تازگی با مادیران آشنا شدند و شرکت را به دوستان خود معرفی کردند. این خود تبلیغ هم به‌حساب می‌آید، مگر نه!
درکنار ایکس‌ویژن، تی‌سی‌ال را نیز خواهید داشت؟
تصور می‌کنم فروش تلویزیون‌های تی‌سی‌ال از ال‌جی سبقت خواهد گرفت
همیشه دو برند تلویزیون را کنارهم داشته‌ایم. پیش از این، شارپ بود؛ ولی با پستی‌و‌بلندی‌هایی که تجربه کرد و نهایتا، فاکس‌کان آن را تصاحب کرد. به‌همین‌دلیل، ۴ سال پیش متوجه شدیم نمی‌توانیم با شارپ موفق شویم و خرید از شارپ را متوقف کردیم. ازآنجاکه استراتژی ما بود که همیشه درکنار ایکس‌ویژن، برند معتبر خارجی نیز در سبد کالاهایمان داشته باشیم، به‌سراغ TCL رفتیم. تی‌سی‌ال بعد از سامسونگ و ال‌جی، سومین تولیدکننده‌ی بزرگ تلویزیون در دنیا است. تصور می‌کنم سال آینده، تی‌سی‌ال ازنظر تعداد فروش از ال‌جی سبقت خواهد گرفت. قرارداد با چنین شرکتی برایمان بسیار مهم بود؛ چرا که دسترسی به تکنولوژی روز دنیا را فراهم می‌کرد.
ال‌جی و سامسونگ نمایندگان خود را در ایران داشتند؛ بنابراین، طبیعتا باید به‌دنبال شرکت سوم می‌رفتیم. خود تی‌سی‌ال نیز از سه سال پیش، تولید لوازم‌خانگی را آزمایشی شروع کرد و با استقبال مشتریان مواجه شد. ورود تی‌سی‌ال به حوزه‌ی لوازم‌خانگی برایمان خیلی مهم است؛ چراکه ما و تی‌سی‌ال هم‌مسیر هستیم و هر دو از تولید تلویزیون شروع کردیم و درادامه، وارد حوزه‌ی تولید لوازم‌خانگی شدیم.
تولید ایران بیشتر CKD است و اکثر بخش‌های محصول وارد می‌شود. این درحالی است که برخی باور دارند باید کل محصول در ایران تولید شود. دراینباره چه فکر می‌کنید؟
من کالاها را دو دسته می‌کنم: کالاهای های‌تک و کالاهایی که های‌تک کمتر در آن‌ها دخیل است. برای مثال، تلویزیون کالایی های‌تک است و در دنیا، فقط ۵ شرکت بزرگ پنل تلویزیون تولید می‌کنند و باقی تولیدکنندگان تلویزیون، پنل موردنیاز خود را از این شرکت‌ها تأمین می‌کنند. به‌عنوان مثال، شرکتی ترکیه‌ای می‌شناسم و از نزدیک از شرکت آن‌ها بازدید کرده‌ام. این شرکت در ماه ۱۲،۰۰۰،۰۰۰ دستگاه تلویزیون تولید می‌کند. این‌ها دقیقا فرایند تولیدشان شبیه به ما است. پنل را از یکی از این پنج تأمین‌کننده تهیه می‌کنند و قطعات الکترونیکی نیز به‌همین‌ترتیب از چند شرکت در دنیا، عموما چینی یا تایوانی، تهیه می‌شوند. همین شرکت ترکیه‌ای با فروش ۱۲،۰۰۰،۰۰۰ دستگاه تلویزیون، ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تا ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار ارزش‌افزوده‌ی داخلی برای کشورش ایجاد می‌کند. بازار ترکیه که ۱۲،۰۰۰،۰۰۰ دستگاه ظرفیت ندارد؛ ازاین‌رو، ۲،۵۰۰،۰۰۰ تا ۳،۰۰۰،۰۰۰ دستگاه تلویزیون در ترکیه فروخته می‌شود و بقیه به دیگر کشورها صادر می‌شود. پس در های‌تک، همین امر کار و ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند. حالا، پرسش این است: «این کار را انجام دهیم یا تولید نکنیم و منتظر بمانیم کل محصول را در کشور تولید کنیم؟» پاسخ روشن است: باید انجام دهیم؛ چون کاری است که همه‌ی دنیا انجام می‌دهند.
در محصولاتی مانند لوازم‌خانگی، کمتر های‌تک درگیر است. در داخل می‌توانیم بسیاری از بخش‌های لوازم‌خانگی را تولید کنیم و این فقط مربوط به مواداولیه نیست. اتفاقا برخی از مواداولیه موردنیاز تولید لوازم‌خانگی را در داخل نداریم؛ اما صنایع دیگری مانند صنایع قالب‌سازی می‌توانند به تولید لوازم‌خانگی کمک کنند. تولید قطعات موردنیاز در لوازم‌خانگی برخلاف تولید پنل تلویزیون، به سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز ندارد و می‌توانیم در داخل آن‌ها را تولید کنیم. درواقع، عمق تولید تلویزیون کمتر و در لوازم‌خانگی بیشتر است و طبیعتا در تولید لوازم‌خانگی، شغل و ارزش‌افزوده‌ی بیشتری می‌توانیم ایجاد کنیم؛ اما باید هر دو را تولید کنیم.
قرار نیست تمام قطعات هر محصول را خودمان در ایران تولید کنیم
حال اگر بپرسید: «چه زمانی می‌توانیم پنل تلویزیون تولید کنیم؟» جواب این است: «اصلا نباید این کار را بکنیم؛ بلکه باید بتوانیم تیراژ تولید را افزایش و قیمت تمام‌شده را کاهش دهیم و کالا را به کشورهای دیگر صادر و ارزش آفرینی کنیم». همان شرکتی که مثال زدم، درحالحاضر، ۲۰،۰۰۰ نفر کارمند دارد. تمام شرکت‌های لوازم‌خانگی ایران ۲۰،۰۰۰ نفر کارمند ندارند. وقتی چنین ظرفیتی در همسایگی ما وجود دارد؛ پس، ما هم می‌توانیم. من فناوری ساخت آن‌ها را از نزدیک دیده‌ام. تمام فناوری‌های آن‌ها را ما هم در مادیران داریم.
بعضی این باور اشتباه را دارند که حتی پیچ یک دستگاه نیز در داخل باید تولید شود
دولت باید به تولیدکنندگان بگوید به کدام صنعت وارد شوید تا ارزش بیشتری بیافرینید. برای مثال، بگوید در صنعت پوشاک باید قوی شویم، مثل کاری که ترکیه چند سال پیش کرد و بخش خصوصی را به‌سمت تولید پوشاک هدایت کرد و جواب هم گرفت. این بدین‌‌معنی نیست که خود دولت در‌این‌زمینه سرمایه‌گذاری کند؛ بلکه فقط باید سرمایه‌گذارهای بخش خصوصی به این سمت هدایت شوند. سرمایه‌گذاران در ایران براساس احساسات و تحقیقات و تجربیاتشان وارد صنایع مختلف می‌شوند. بااین‌حال، اگر دولت بگوید روی حوزه‌ی خاصی سرمایه‌گذاری کنید و هم‌زمان بسترسازی لازم را فراهم کند، آن‌وقت موفق خواهیم شد. دولت این جهت‌دهی را انجام نمی‌دهد و درمقابل، برخی تصور می‌کنند باید حتی پیچ یک دستگاه نیز در داخل تولید شود. ۵۰ سال پیش، به‌همین‌شکل بوده است. من از یکی از کارخانه‌های تولید یخچال در کشور بازدید کردم که عمق ساخت داخل آن عجیب‌وغریب بود. باوجوداین، الآن بدین‌شکل نیست. قرار نیست تمام قطعات یک محصول در داخل کارخانه تولید شوند.
شاید این نگاه به‌دلیل تحریم‌ها شکل گرفته، این‌طور نیست؟
البته، این نگاه اشتباه در همه‌ی افراد دولت نیست و فقط برخی این باور را دارند.
نظرات