بررسی مک‌بوک ایر M3؛ دوست‌داشتنی، توانمند و غیراقتصادی

اگر به‌دنبال لپ‌تاپ جمع‌وجور، خوش‌ساخت و باکیفیتی می‌گردید که در کاربری‌های روزمره و سبک به‌کارتان بیاید، بررسی مک‌بوک ایر M3 برای شما مناسب نیست؛ بنابراین مقاله‌ی پیش‌رو را ببندید، به بخش محصولات زومیت مراجعه کنید و یکی از فروشگاه‌ها را برای خرید مک‌بوک ایر M1 انتخاب کنید؛ اما اگر شما هم مثل من از مطالعه درباره‌ی پیشرفت‌های دنیای سخت‌افزار به وجد می‌آیید و کنجکاو هستید که درباره‌ی عملکرد تراشه‌ی M3 در دل مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ بدانید، در ادامه‌ی مطلب همراه زومیت باشید.

تماشا در یوتیوب

نزدیک به دو سال از خداحافظی اپل با طراحی آشنا و گُوِه‌شکل مک‌بوک ایر می‌گذارد؛ طراحی متفاوتی که از روز نخست تولد این اولترابوک در سال ۲۰۰۸ همراهش بود؛ اما سرانجام در سال ۲۰۲۲ با هدف هماهنگ‌سازی زبان طراحی خانواده‌ی لپ‌تاپ‌های اپل، کنار گذاشته شد تا مک‌بوک ایر ۲۰۲۲ ظاهری مشابه مک‌بوک پرو ۱۴ و ۱۶ اینچی داشته باشد.

مک‌بوک ایر جدید ضخامت یکنواخت؛ اما باریک‌تری داشت، نمایشگرش بزرگ‌تر، حاشیه‌هایش باریک‌تر و گوشه‌هایش گِرد شده و بریدگی نسبتا بزرگی هم به آن اضافه شده بود که تنها ماهیت وجودی‌اش، میزبانی از وب‌کم 1080p دستگاه بود. مک‌بوک ایر ۲۰۲۲، بازگشت پورت شارژ مغناطیسی MagSafe به اولترابوک محبوب اپل را نیز کلید زد.

پیش‌تر در بررسی مک‌بوک ایر ۲۰۲۲ با تراشه‌ی M2 به‌صورت جامع و عمیق درباره‌ی طراحی و نکات مثبت و منفی‌اش صحبت کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنم که اگر مقاله را مطالعه نکرده‌اید، حتما به آن سر بزنید؛ چراکه مک‌بوک ایر M3 با مک‌بوک ایر M2 چه از نظر ظاهری، چه نمایشگر، چه درگاه‌ها، هیچ تفاوتی ندارد.

همان بدنه‌ی فوق‌العاده خوش‌ساخت و فلزی مک‌بوک ایر ۲۰۲۲ را در نسل جدید اولترابوک اپل نیز مشاهده می‌کنیم؛ بدنه‌ای که مانند باقی لپ‌تاپ‌های اپل، به‌جای روش مرسوم استفاده از ورق‌های آلومینیومی از یک بلوک آلومینیومی تراش خورده است و به‌همین دلیل ساختار مستحکم و متراکمی دارد تا شاهد فرو رفتن بدنه، هنگام فشردن ناحیه‌ی کیبورد یا تاب‌خوردن قاب صفحه‌نمایش نباشیم.

تمام قطعات مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ با دقت هرچه‌تمام روی هم سوار شده‌اند؛ به‌طوری‌که هیچ درز و شکافی بین آن‌ها مشاهده نمی‌شود. مطابق‌انتظار، لولای لپ‌تاپ نیز به‌خوبی تنظیم شده است تا بدین‌ترتیب برای باز کردن درِ لپ‌تاپ، نیازی به استفاده از دو دست نباشد. در مجموع، ترکیب کیفیت قطعات و دقت مهندسی مثال‌زدنی اپل، حس‌وحال فوق‌العاده لذت‌بخش و کم‌نظیری را حین استفاده از مک‌بوک ایر برای کاربر به‌ارمغان می‌آورد.

درست‌مانند نسل گذشته، مک‌بوک ایر جدید در چهار رنگ خاکستری، نقره‌ای، آبی تیره و کِرِم به‌فروش می‌رسد. یکی از ایراداتی که می‌شد به طراحی مک‌بوک ایر ۲۰۲۲ گرفت، ماندن آثار انگشت و چربی روی بدنه بود؛ موردی که در رنگ‌ آبی تیره، بیشتر به‌چشم می‌آمد. اپل می‌گوید امسال پوشش جدیدی به کار گرفته‌ است که از شدت این مشکل می‌کاهد. ما در زمان نگارش بررسی پیش‌رو، مدل ۲۰۲۲ را برای مقایسه در دسترس نداشتیم؛ اما آثار چربی و انگشت کماکان روی بدنه‌ی مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ باقی می‌ماند.

کیبورد مک‌بوک ایر از نظر چینش و ابعاد، فیدبک و پایداری کلیدها جزو بهترین نمونه‌های بازار به‌حساب می‌آید؛ اما پوشش مات روی کلیدها خیلی سریع چربی انگشت‌ها را به خود می‌گیرد و از طرف دیگر، مثل باقی مک‌بوک‌ها، احتمال از بین‌رفتن پوشش مات و براق‌شدن کلیدها نیز وجود دارد. بسته به نوع استفاده‌ی شما، این اتفاق ممکن است خیلی سریع یا به‌مرور زمان رخ دهد؛ به‌عنوان مثال، برای من که دائم با نوشتن سروکار دارم، کلیدهای مک‌بوک پرو M1 در کمتر از یک‌سال برق افتادند.

ظاهرا خریداران لپ‌تاپ‌های کارکرده حساسیت بسیاری روی برق‌افتادن کلیدها دارند؛ بدین‌ترتیب چنانچه برنامه داشته باشید که پس از خرید مک‌بوک پس از یکی دو سال، آن را با لپ‌تاپ دیگری تعویض کنید، حتما این موضوع را مدنظر داشته باشید و برای تایپ‌های طولانی، از کیبورد اکسترنال استفاده کنید.

ترک‌پد مانند همیشه جزو نقاط قوت اصلی هر مک‌بوکی به‌شمار می‌آید و مک‌بوک ایر M3 نیز از همین قاعده پیروی می‌کند. ترک‌پد شیشه‌ای دستگاه، ابعادی بزرگ و اصطکاک اندکی روی سطحش دارد، عملکرد کم‌نقص، دقیق و نرمی ارائه می‌دهد و مکانیزم فورس‌تاچش که کلیک‌کردن روی تمام سطح ترک‌پد را ممکن می‌کند، به‌قدری کارآمد است که بعد از مک‌بوک، نمی‌توان از کار کردن با ترک‌پد هیچ لپ‌تاپ دیگری لذت برد.

مجموعه‌ی درگاه‌های مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ محدود هستند و تغییری نکرده‌اند؛ سمت راست دستگاه، جک هدفون قرار دارد و سمت چپ دستگاه نیز از دو درگاه USB4 و درگاه شارژ مغناطیسی MagSafe میزبانی می‌کند. اپل همراه مدل پایه، آداپتور ۳۰ واتی نسبتا کوچکی با کابل پارچه‌ای هم‌رنگ بدنه‌ی دستگاه ارائه می‌دهد؛ اما می‌توانید لپ‌تاپ را با آداپتور پرقدرت‌تر ۳۵ یا ۷۰ واتی هم تهیه کنید که مورد دوم، ظرف نیم‌ساعت، باتری را تا ۵۰ درصد شارژ می‌کند.

درگاه‌های USB4 از استاندارد تاندربولت ۳ با پهنای باند ۴۰ گیگابیت‌برثانیه پشتیبانی می‌کنند؛ اما امکان اتصال گرافیک اکسترنال وجود ندارد. هر دو درگاه سیگنال تصویر را نیز با استاندارد DisplayPort انتقال می‌دهند. در مک‌بوک جدید اگر درِ لپ‌تاپ را ببندید، می‌توانید هم‌زمان یک مانیتور 6K و یک مانیتور 5K (هر دو ۶۰هرتز) به دستگاه متصل کنید؛ اما با روشن‌بودن صفحه‌ی خودِ لپ‌تاپ، درست‌مثل مک‌بوک ایر M2، خروجی تصویر به یک مانیتور 6K محدود می‌شود؛ جالب است که مک‌بوک ایر نسخه‌ی اینتل می‌توانست هم‌زمان با روشن‌بودن صفحه‌ی خودش، به دو مانیتور 4K نیز خروجی تصویر بدهد!

اپل همانند نسل گذشته از بلوتوث نسخه‌ی ۵٬۳ در اولترابوکش استفاده می‌کند؛ اما ماژول وای‌فای دستگاه را از Wi-Fi 6 به Wi-Fi 6E ارتقا داده است که در شبکه‌های سازگار می‌تواند پهنای باند ارتباطی مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ با روتر و باقی دستگاه‌های موجود در شبکه را از ۱٫۲ به ۲٫۴ گیگابیت‌برثانیه افزایش دهد.

صفحه‌نمایش مک‌بوک ایر جدید نیز مانند اغلب بخش‌های دستگاه، تغییری به خود نمی‌بیند؛ البته در این زمینه، نمی‌توان خرده‌ی چندانی به اپل گرفت، از سال ۲۰۱۸ که صفحه‌نمایش مک‌بوک ایر، رتینا شد، همواره‌ جزو بهترین‌ها بوده است؛ هرچند که امروزه با وجود رقبای OLED با رنگ‌های خیره‌کننده و کنتراست بی‌نهایت، نمایشگر رتینای اپل دیگر شکوه و جلال سابق را ندارد.

مک‌بوک ایر M3 را می‌توان درست‌مانند نسل قبل در دو مدل ۱۳٫۶ و ۱۵٫۳ اینچی خریداری کرد که تراکم پیکسلی هر دو نسخه، عدد بسیار خوبِ ۲۲۴ پیکسل‌براینچ است، با چنین تراکمی، صفحه‌نمایش مک‌بوک ایر تصویر بسیار شفافی تولید می‌کند؛ به‌طوری‌که به‌سختی می‌توان پیکسل‌ها را از هم تفکیک کرد. ما مدل ۱۳٫۶ اینچی مک‌بوک ایر M3 را با وضوح ۱۶۶۴ × ۲۵۶۰ پیکسل برای بررسی دراختیار داریم.

متأسفانه برخلاف مدل‌های گران‌قیمت مک‌بوک پرو یا حتی اولترابوک‌های هم‌قیمت ویندوزی مثل ذن‌بوک، پنل مک‌بوک ایر ۶۰ هرتزی است و در آن از فناوری‌های شگفت‌انگیزی همچون OLED و MiniLED برای تولید روشنایی هزار نیتی و رنگ‌های خارق‌العاده خبری نیست. مک‌بوک ایر از پنل ۸بیتی IPS LCD با نوردهی از پشت بهره می‌گیرد که با بهره‌گیری از فناوری FRC، می‌تواند حس‌وحال پنل‌های ۱۰بیتی با یک میلیارد رنگ را به کاربر القا کند.

مک‌بوک ایر فضای رنگی گسترده‌ی DCI P3 را با دقت بالایی پوشش می‌دهد. اولترابوک اپل ۹۸٫۴ درصد از این فضا را با خطای ۱٫۹ پوشش می‌دهد (خطای کمتر از ۳، ایده‌آل است)، شاید بتوان تنها ضعف رنگی پنل را تمایل جزئی به سردی دانست؛ هرچند که به‌لطف قابلیت True Tone، دستگاه با دقت بالایی، دمای نور محیطی را ارزیابی می‌کند و دمای رنگ‌ها را براساس آن تنظیم می‌کند تا تجربه‌ی بصری رضایت‌بخشی داشته باشید.

ما در اندازه‌گیری‌هایمان با معیار شطرنجی ۵۰درصدی، به روشنایی بیشینه‌ی ۴۴۳ نیتی رسیدیم که به خودیِ خود، عدد بسیار خوبی به‌حساب می‌آید و به‌لطف پوشش ضدانعکاس نور روی سطح پنل، در محیط‌هایی با شرایط نوری مختلف، تجربه‌ی رضایت‌بخشی از کار کردن با لپ‌تاپ را به‌ارمغان می‌آورد بدون آنکه ظهور سایه‌ی محیط روی پنل، کاربر بیازارد.

در کنار روشنایی بیشینه‌ی معقول ۴۴۲ نیتی در تصاویر روشن، برخلاف اغلب لپ‌تاپ‌ها با صفحه‌نمایش IPS LCD، روشنایی رنگ مشکی نیز در نمایشگر مک‌بوک ایر بسیار پایین است؛ به‌طوری‌که دستگاه به کنتراست بسیار بالایی دست می‌یابد. در سوی دیگر، حداقل روشنایی نمایشگر حتی با روشنایی‌سنج زومیت با دقت ۰٫۰۱ نیت نیز صفر نیت به‌دست آمد؛ بدین‌مفهوم که حین استفاده از لپ‌تاپ، فشار اندکی روی چشمانتان خواهد آمد.

صفحه‌نمایش جذاب مک‌بوک ایر را مجموعه‌ی ۴تایی از اسپیکرها تکمیل می‌کنند؛ اسپیکرهایی که به‌نسبت ابعاد لپ‌تاپ، حجم صدای بسیار زیادی دارند، صدای شفافی تولید می‌کنند و در حجم‌های بالای صدا نیز درچار به‌هم‌ریختگی و دیستورشن می‌شوند. اسپیکرهای مک‌بوک ایر از دالبی‌اتموس پشتیبانی می‌کنند و به‌سادگی از عمده‌ی لپ‌تاپ‌های ویندوزی، پیش می‌افتند.

اصلی‌ترین تغییرات مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ در دل آن اتفاق افتاده است؛ جایی‌که از تراشه‌ی M3 به‌عنوان قلب تپنده‌ی دستگاه میزبانی می‌کند. در ادامه، پیش‌از آنکه عملکرد M3 را زیر ذره‌بین قرار دهیم، به جزئیات مشخصات فنی این تراشه نگاهی می‌اندازیم.

تراشه‌ی M3 با فرآیند ساخت ۳نانومتری پایه‌ی TSMC موسوم به N3B تولید می‌شود، از ۲۵ میلیارد ترانزیستور روی سطح خود میزبانی می‌کند و از چینش و پیکربندی مشابه M2 برای هسته‌های CPU و GPU استفاده می‌کند. اپل می‌گوید پردازنده و گرافیک به‌کاررفته در M3 به‌ترتیب حدود ۳۵ و ۶۵ درصد سریع‌تر از M1 هستند.

تراشه‌ی M3 مانند دو نسل گذشته از ترکیب ۴ هسته‌ی پرقدرت و ۴ هسته‌ی کم‌مصرف به‌ترتیب با فرکانس‌های بیشینه‌ی ۴٫۰۵ و ۲٫۷۵ گیگاهرتز به‌عنوان CPU استفاده می‌کند. اپل تغییرات ناچیزی در معماری هسته‌ها به‌وجود آورده است و تفاوت اصلی هسته‌ها به افزایش حدود ۱۵درصدی فرکانس درمقایسه‌با هسته‌های M2 بازمی‌گردد.

اپل حتی در مقدار حافظه‌ی کش تراشه‌ی M3 نیز درمقایسه‌با M2 تغییری به‌وجود نیاورده؛ هرکدام از هسته‌های پرقدرت و کم‌مصرف به‌ترتیب به ۳۲۰ و ۱۹۲ کیلوبایت کش فوق‌ سریع L1 دسترسی دارند، مجموعه‌ی چهارتایی هسته‌های پرقدرت و کم‌مصرف نیز به‌ترتیب به ۱۶ و ۴ مگابایت کش L2 دسترسی دارند، ضمن اینکه کش سیستمی ۸ مگابایتی نیز برای مجموعه‌ی بلوک‌های پردازشی تراشه از جمله GPU و CPU در نظر گرفته شده است.

تراشه‌ی M3 در دو نسخه با پردازنده‌ی گرافیکی ۸ و ۱۰ هسته‌ای در لپ‌تاپ‌های اپل به‌کار می‌رود. ما مک‌بوک ایر را با گرافیک ۸ هسته‌ای برای بررسی دراختیار داشتیم که در مجموع، درست‌مانند نسل گذشته، ۱۲۸ واحد اجرایی با ۱۰۲۴ واحد محاسبه و منطق در دل خود دارد که با فرکانس تقریبا مشابهِ ۱٫۳۸ گیگاهرتز فعالیت می‌کنند.

تفاوت اصلی گرافیک M3 درمقایسه‌با نسل گذشته، به اضافه‌شدن شتاب‌دهنده‌ی سخت‌افزاری رهگیری پرتو (Ray Tracing)، سایه‌زنی Mesh و فناوری Dynamic Caching باز می‌گردد که مورد آخر به تراشه اجازه می‌دهد تا حافظه‌ی موردنیاز پردازنده‌ی گرافیکی را به‌صورت بی‌درنگ و براساس نوع پردازش، تأمین کند و بدین‌ترتیب مقدار مصرف حافظه را بهینه‌تر کند.

تراشه‌ی M3 از واحد پردازش عصبی ۱۶ هسته‌ای (NPU) با توان محاسباتی ۱۸ تریلیون عملیات‌برثانیه بهره می‌برد و در کنار ویدیوهای ProRes و ProRes Raw اکنون برای دی‌کد کدک ویدیویی AV1 نیز موتور مجزایی دارد. این تراشه به‌موجب دو کانال ۶۴بیتی‌اش و پشتیبانی از رم LPDDR5X-6400، به پهنای باند ۱۰۲ گیگابایت‌برثانیه برای تبادل داده با رم یکپارچه‌اش دست پیدا کند.

مک‌بوک M3 در بنچمارک‌های تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد سریع‌تر از M2 ظاهر می‌شود و درمقایسه‌با M1 نیز برتری خود را به حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد می‌رساند؛ بدین‌ترتیب با توجه به افزایش ۱۵ درصدی فرکانس و بهبود فرآیند ساخت TSMC، به‌نظر می‌رسد که اپل تغییر چندانی در معماری به‌وجود نیاورده باشد؛ اما در هر صورت، عملکرد هم‌سطح CPU با M1 Pro، نتیجه‌ی شگفت‌انگیزی برای M3 است.

مک‌بوک ایر M3 درمقایسه‌با اولترابوک جدید ایسوس با تراشه‌ی Core Ultra 7 155H، در بنچمارک‌های تک‌هسته‌ای با اختلاف ۱۵ تا ۳۵ درصد پیش می‌افتد؛ اما در بنچمارک‌های چندهسته‌ای با اختلاف تک‌رقمی تا ۲۵ درصدی، عرصه را به رقیب می‌بازد. جلوتر درباره‌ی اختلاف دو تراشه در بهره‌وری و توان مصرفی، بیشتر صحبت می‌کنیم.

لپ‌تاپ‌های اپل عملکرد خیره‌کننده‌‌ای در زمینه‌ی تجربه‌ی وب‌گردی دارند و M3 این عملکرد را به سطح کاملا جدیدی رسانده است؛ مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ در تست وب‌گردی زومیت با اختلاف ۶۵ درصدی نسل گذشته‌اش و اولترابوک ۲۰۲۴ ایسوس را پشت‌سر می‌گذارد. برتری خیره‌کننده‌ی مک‌بوک ایر نشان می‌دهد که لپ‌تاپ اپل عملکرد تندوتیزتر و روان‌تری را بر بستر وب ارائه می‌دهد.

اولترابوک جدید اپل در پردازش‌های محاسباتی تقریبا هم‌سطح نسل گذشته ظاهر می‌شود. به‌نظر می‌رسد M3 در پردازش‌هایی که بر بستر فریم‌ورک OpenCL صورت می‌گیرد، با اختلاف ۲۵ درصدی از رقیب اینتلی خود جا می‌ماند؛ اما در عوض به‌لطف فریم‌ورک اختصاصی Metal اپل از عملکرد Core Ultra 7 در پردازش‌های بر بستر Vulkan، با اختلاف ۱۰ درصدی پیشی می‌گیرد.

بیایید از بنچمارک‌ها گذر کنیم و درباره‌ی عملکرد مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ در نرم‌افزارهای حرفه‌ای و بازی‌ها صحبت کنیم. ما برای این کار، نرم‌افزارهای فتوشاپ و پریمیر پرو، اجرای کد‌های پایتون و بازی Rise of the Tomb Raider را در نظر گرفتیم.

مجموعه‌ی بازی‌های در دسترس برای macOS بسیار محدودتر از ویندوز است؛ هرچند به‌لطف ابزاری که اپل در WWDC 2023 برای پورت‌کردن بازی‌های ویندوزی معرفی کرد (Game Porting Toolkit)، برخی توانستند عناوینی همچون Medium و Cyberpunk 2077 را روی مک‌هایی با پردازنده‌ی گرافیکی قدرتمند مثل M2 Max اجرا کنند و امید می‌رود که در آینده، همین ابزار، راه را برای انتشار بازی‌های بیشتر هموار کند.

ما توانستیم بازی قدیمی Rise of the Tomb Raider را با وضوح 1200p، تنظیمات گرافیکی High و نرخ فریم میانگین ۵۰٫۵ فریم‌برثانیه اجرا کنیم که برتری حدود ۲۵ درصدی M3 را درمقایسه‌با M2 نشان می‌دهد.

مک‌بوک ایر M3 حین استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ برای کارهایی همچون تغییر ابعاد عکس‌های حجیم و پیاده‌سازی افکت بلر یا اصلاح لنز، از دو نسل قبلش و ذن‌بوک ۱۴ حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد سریع‌تر عمل می‌کند.

در نرم‌افزار پریمیر پرو، حین انجام کارهایی همچون پیاده‌سازی افکت بلر، شارپ‌کردن تصویر یا خروجی‌گرفتن از ویدیوهای 4K، عملکرد دستگاه بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از مک‌بوک ایر M2 و ذن‌بوک ۱۴ بهتر است.

توجه داشته باشید که در نرم‌افزارهایی همچون پریمیر پرو که با پروژه‌های سنگین سروکار داریم، پایین‌بودن رم، سطح عملکرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و حتی ممکن است در سناریوهایی هچون تدوین ویدیوهای 4K به بن‌بست بخورید. جلوتر درباره‌ی رم مک‌بوک ایر M3 صحبت می‌کنیم.

مک‌بوک ایر توانست کُد پایتون زومیت را ظرف حدود ۴۵ ثانیه اجرا کند که حدود ۱۳ ثانیه سریع‌تر از M2 و ۳۳ درصد سریع‌تر از M1 است.

یکی از ویژگی‌های بسیار جذاب مک‌بوک‌ها، به عملکرد یکسان آن‌ها، چه با اتصال به برق، چه با اتکا به باتری بازمی‌گردد؛ به‌عنوان مثال، هنگام اجرای کد پایتون در وضعیت متصل به برق، مک‌بوک ایر M3 تنها با اختلاف ۴ ثانیه از ذن‌بوک ۱۴ پیش می‌افتد؛ اما با جداسازی لپ‌تاپ‌ها از برق و افت عملکرد ذن‌بوک، اختلاف زمانی به ۱۱ ثانیه می‌رسد!

علاوه‌بر اجرای کدهای پایتون، مک‌بوک ایر در نرم‌افزارهای دیگر نیز عملکرد مشابهی را در هر دو وضعیت متصل به برق و متکی به باتری به‌نمایش می‌گذارد؛ در جدول زیر تفاوت عملکرد مک‌بوک ایر M3 در حالت‌های Plugged و UnPlugged را در تعدادی از کاربری‌ها مشاهده می‌کنید:

در بررسی مک‌بوک ایر ۲۰۲۲ گفتیم که فقدان سیستم خنک‌کننده‌ی فعال (فن) باعث می‌شود تا این اولترابوک نتواند زیر بارهای پردازشی مداوم، عملکرد پایداری ارائه دهد. حال نوبت به مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ می‌رسد تا با سیستم خنک‌کننده‌ی مشابه؛ اما این‌بار با تراشه‌ی بهینه‌تر، عرض اندام کند. آیا مک‌بوک ایر M3 عملکرد پایداری ارائه می‌دهد؟

برای ارزیابی سیستم خنک‌کننده، سطح پایداری عملکرد و اندازه‌گیری توان مصرفی و سایر پارامترهای مک‌بوک ایر M3، ابتدا آزمون چندهسته‌ای CineBench R23 را در هر دو حالت متصل به برق و متکی به باتری، ۳۰ دقیقه به‌طور متوالی روی دستگاه اجرا کردیم؛ سپس به‌سراغ آزمون ۲۰ دقیقه‌ای Wild Life Extreme رفتیم.

مک‌بوک ایر M3 چه در حالت Plugged، چه UnPlugged، رفتار کم‌وبیش مشابهی را به‌نمایش می‌گذارد؛ پس از گذشت ۳۰ دقیقه، عملکرد CPU حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد افت می‌کند و در بار پردازشی ۲۰ دقیقه‌ای گرافیکی نیز پردازنده‌ی گرافیکی دچار افت ۲۵ درصدی می‌شود.

برخلاف اعداد قیدشده در مشخصات فنی تراشه‌ی M3، مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ چه در پردازش چندهسته‌ای، چه تک‌هسته‌ای، هیچ‌گاه در هسته‌های پرقدرت به فرکانس ۴٫۰۵ گیگاهرتز نمی‌رسد؛ در اندازه‌گیری‌های من، فرکانس هسته‌های پرقدرت در تست چندهسته‌ای، برای چندثانیه روی ۳٫۷ گیگاهرتز باقی می‌ماند؛ اما بلافاصله روند تدریجی افت را آغاز می‌کند و از دقیقه‌ی دهم به زیر ۲٫۵ گیگاهرتز می‌رسد که از فرکانس ۲٫۷۵ گیگاهرتزی و پایدار هسته‌های کم‌مصرف نیز پایین‌تر است!

روند افت فرکانس هنگامی آغاز می‌شود که دمای داغ‌ترین نقطه‌ی تراشه به ۱۰۳ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد؛ به‌نظر می‌رسد که اپل امسال استراتژی محافظه‌کارانه‌تری در پیش گرفته است؛ چرا که در مک‌بوک ایر M2، بیشینه‌دمای تراشه به ۱۰۹ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد. دمای ۱۰۳ درجه‌ای تراشه برای ۵-۶ دقیقه ادامه پیدا می‌کند و سپس به‌لطف افت فرکانس، به محدوده‌ی زیر ۹۰ درجه‌ی سلیسوس کاهش می‌یابد.

دمای بدنه‌ی لپ‌تاپ به ویژه در ناحیه‌ی بالایی کیبورد تا ۴۶-۴۷ درجه‌ی سلسیوس بالا می‌رود؛ اما به‌صورت کلی، حرارت بدنه به‌گونه‌ای نیست که نتوانید به کار کردن با لپ‌تاپ ادامه دهید.

همان‌طور که در نمودار توان مصرفی مشاهده می‌کنید، CPU در ثانیه‌های ابتدایی حدود ۲۱ وات مصرف می‌کند؛ اما با داغ‌شدن بدنه، به‌تدریج توان مصرفی افت می‌کند و پس از چند دقیقه به زیر ۱۰ وات و به محدوده‌ی ۷-۸ وات می‌رسد.

همان‌طور که از نمودارهای زیر نیز برمی‌آید، پردازنده‌ی گرافیکی M3 نیز از برای جلوگیری از داغ‌شدن دستگاه، مسیر مشابهی را برای افت عملکرد طی می‌کند.

حدود ۲-۳ دقیقه بعد از آغاز پردازش گرافیکی، برای جلوگیری از عبور دمای تراشه از مرز ۱۰۳ درجه‌ی سلسیوس، فرکانس از GPU از حدود ۱۳۵۰ مگاهرتز و توان مصرفی آن از حدود ۱۴ وات افت می‌کند و به‌تدریج به محدوده‌ی ۱۰۰۰ مگاهرتز و زیر ۸ وات نزدیک می‌شود.

بررسی‌های من نشان می‌دهد که مک‌بوک ایر M3 در پردازش‌های تک‌هسته‌ای، از هسته‌ی پرقدرت خود به‌صورت پایدار با فرکانس حدود ۳۷۵۰ مگاهرتز استفاده می‌کند، این عدد در لپ‌تاپ مک‌بوک ایر M2 و مک‌بوک ایر M1 به‌ترتیب حدود ۳۲۰۰ و ۲۹۸۰ مگاهرتز است.

برای آنکه از تغییرات معماری و IPC (تعداد دستورالعمل‌های اجراشده در هر سیکل پردازشی)، شِمایی کلی و حدودی داشته باشیم، می‌توانیم امتیاز تک‌هسته‌ای GeekBench را به فرکانس تک‌هسته‌ای‌ تراشه‌ها تقسیم کنیم؛ توجه داشته باشید که این معیار دقیق نیست و صرفا تصویری کلی از وضعیت تغییرات معماری ارائه می‌دهد. برای اندازه‌گیری دقیق IPC باید به‌سراغ ابزار گران‌قیمتی همچون SPECView رفت که متأسفانه در ایران مقدور نیست.

اگر بخواهیم بیان دقیق‌تری داشته باشیم، آنچه در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، نسبت عملکرد تک‌هسته‌ای به فرکانس CPU در سه نسل لپ‌تاپ مک‌بوک ایر با تراشه‌های M1 و M2 و M3 است. در این نمودار، مک‌بوک ایر M1 را به‌صورت معیار در نظر گرفته‌ام تا بتوانیم دو تراشه‌ی دیگر را به‌صورت نسبی با آن مقایسه کنیم. اعداد و ارقام می‌گویند که تغییرات معماری در M3، تأثیری ۴ و ۷ درصدی بر عملکرد این تراشه درمقایسه‌با M2 و M1 دارد که پیشرفت چشم‌گیری نیست.

در نمودار زیر، نسبت عملکرد M3 به توان مصرفی‌اش را درمقایسه‌با نسل‌های قبل و تراشه‌ی Core Ultra 7 155H مشاهده می‌کنید. توجه داشته باشید که مقدار توان مصرفی تراشه‌ها پایدار نیست و پس از گذشت چندثانیه، از مقدار بیشینه‌اش فاصله می‌گیرد؛ بنابراین نمودار پایین با یک‌بار اجرای CineBench R23 و براساس میانگین توان مصرفی در مدت اجرای بنچمارک، ایجاد شده است تا بدین‌ترتیب نسبت عملکرد به توان مصرفی را در بهترین وضعیت عملکردی لپ‌تاپ به‌دست آوردیم.

اندازه‌گیری‌های من نشان می‌دهد که M3 حین اجرای بنچمارک تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای CineBench R23 به‌‌صورت میانگین به‌ترتیب ۴٫۹ و ۱۹٫۱ وات مصرف می‌کند؛ درحالی‌که این اعداد برای M2 معادل ۸ و ۲۰٫۲ وات و برای Core Ultra 7 155H به‌ترتیب ۲۳ و ۳۷٫۸ وات به‌دست می‌آید، همین موضوع بهره‌وری خیره‌کننده‌ی M3 را نشان می‌دهد؛ اما چنانچه اعداد به‌دست‌آمده در نمودار قبلی را نیز مدنظر قرار دهید، متوجه خواهید شد که در این بهره‌وری شگفت‌انگیز، بیش‌از آنکه پیشرفت‌های IPC و معماری اپل نقش داشته باشد، فرآیند ساخت بهینه‌ی TSMC تأثیر می‌گذارد.

بهره‌وری کم‌نظیر M3 به شارژدهی بسیار خوب مک‌بوک ایر M3 نیز کمک می‌کند. اپل از همان باتری ۵۲٫۶ وات‌ساعتی مک‌بوک ایر M2 در اولترابوک جدیدش استفاده می‌کند و می‌گوید این لپ‌تاپ درست‌مانند نسل قبل، حدود ۱۸ ساعت شارژدهی می‌کند.

مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ در شرایط استاندارد زومیت که شامل روشنایی ۲۰۰ نیت (روشنایی حدود ۷۰ درصد) و فعال‌سازی حالت پرواز می‌شود، توانست ویدیوی HD معیار ما را درست‌مانند نسل گذشته، کمی بیش‌از ۱۴ ساعت پخش کند که نتیجه‌ی چشم‌گیری به‌حساب می‌آید؛ اما حدود ۳ ساعت کمتر از اولترابوک ذن‌بوک ۱۴ ایسوس با باتری حجیم‌تر ۷۵ وات‌ساعتی است.

متأسفانه امسال هم اپل کوتاه نیامد و در سال ۲۰۲۴ نسخه‌ی پایه‌ی اولترابوک ۱۱۰۰ دلاری‌اش را با رم ۸ گیگابایت و ۲۵۶ گیگابایت SSD روانه‌ی بازار کرد. اگر از وب‌سایت اپل خرید کنید، می‌توانید رم را ۱۶ یا ۲۴ گیگابایت و SSD را ۵۱۲ گیگابایت، یک ترابایت و ۲ ترابایت نیز سفارش دهید؛ البته برای رفتن به هر پله‌ی بالاتر، باید ۲۰۰ دلار قیمت بیشتری بپردازید؛ مثلا مک‌بوک ایر ۲۰۲۴ با ۱۶ گیگابایت رم و ۵۱۲ گیگابایت SSD حدود ۱۵۰۰ دلار برایتان آب می‌خورد.

اگر نسخه‌ی پایه‌ی ۸ گیگابایتی مک‌بوک ایر مأیوستان کرده، می‌توانید دلخوش باشید که اپل از استراتژی ناجوانمردانه‌ی استفاده از یک تراشه‌ی NAND برای SSD نسخه‌ی پایه‌ی مک‌بوک ایر که به نصف‌شدن سرعت خواندن و نوشتن ختم شده بود، فاصله گرفته است و امسال همه‌ی مدل‌ها را با ۲ تراشه‌ی NAND به‌فروش می‌رساند؛ سرعت بیشینه‌ی ۴ و ۳٫۵ گیگابایت‌برثانیه برای خواندن و نوشتن، در سطح پایین‌تر از رقبای ویندوزی قرار می‌گیرد؛ اما بد هم نیست.

در مورد کافی یا ناکافی‌بودن رم ۸ گیگابایت، بحث بسیاری در شبکه‌های اجتماعی جریان دارد؛ تعدادی از طرفداران اپل با این منطق که «رم مک‌بوک سرعت بالایی دارد و فناوری مموری سواپ برای کمک‌گرفتن از SSD به‌عنوان رم در دسترس قرار دارد»، می‌گویند در بسیاری از کاربری‌ها، رم ۸ گیگابایت کفایت می‌کند؛ اما باید به چند نکته توجه کرد:

۱. داده‌ها صرفا در حال رفت‌وآمد میان تراشه و رم نیستند که بتوان با صِرف بالابودن نرخ تبادل داده، ظرفیت پایین رم را جبران کرد؛ در بعضی کاربری‌ها مثل مدل‌سازی یا کارهای گرافیکی، گاهی ممکن است چندین گیگابایت داده برای مدت نسبتا طولانی، داخل رم نگه‌داری شود. بگذریم که نرخ تبادل داده بین رم و تراشه‌ی M3 یا M2، دیگر بهترین نیست و برخی تراشه‌ها مانند Core Ultra 7 155H، نرخ بالاتری ارائه می‌دهند.

۲. مموری‌سواپ، فناوری جادویی و جدیدی نیست؛ باقی سیستم‌های عامل، مثل ویندوز نیز فناوری مشابهی دارند؛ اما باید توجه کرد که مموری سواپ از عمر مفید SSD کم می‌کند و سرعت SSD نیز به‌ هیچ‌وجه در سطح رم نیست که بتواند نقش آن را به‌طور کامل ایفا کند؛ به‌عنوان مثال در مک‌بوک ایر M3، نرخ تبادل داده بین رم و تراشه به ۱۰۲ گیگابایت‌برثانیه نیز می‌رسد؛ درحالی‌که نرخ خواندن و نوشتن SSD مک شاید یک‌بیستم این عدد باشد.

۳. ابزارهای نرم‌افزاری مدام در حال پیشرفت هستند و نیازشان به منابع سخت‌افزاری از جمله رم نیز روز به روز افزایش می‌یابد. از طرفی، کاربر نیز مک‌بوک را برای چند سال استفاده خریداری می‌کند؛ بنابراین با توجه به فقدان قابلیت ارتقاء رم، ممکن است فرد در گذر زمان با مشکل مواجه شود.

گذشته از تمامی صحبت‌ها درباره‌ی رم، تعدادی از فروشندگان وطنی نیز از فرصت سوءاستفاده می‌کنند؛ به‌عنوان مثال، اپل برای مک‌بوک ایر با ۱۶ گیگابایت رم و ۲۵۶ گیگابایت SSD همان مبلغی را طلب می‌کند که برای پیکربندی ۸ | ۵۱۲ گیگابایتی در نظر گرفته؛ اما در ایران، پیکربندی مک‌بوک با رم بیشتر، بسیار گران‌قیمت‌تر از پیکربندی با SSD بیشتر است.

مک‌بوک ایر M3 به هیچ‌وجه محصول بدی نیست؛ اما آنچه خرید این اولترابوک را غیرمنطقی می‌کند، ارزشمندیِ بسیار زیادِ نسل‌های قبلی‌اش، به‌ویژه مک‌بوک ایر M1 است، به‌خصوص اگر اختلاف قیمت معنادارشان را در نظر بگیریم.

برای شخصی که لپ‌تاپ ندارد و به‌دنبال اولترابوک جمع‌وجور و خوش‌ساختی برای کاربری‌های روزمره و سبکش می‌گردد، مدل پایه‌ی مک‌بوک ایر M1 که هم‌اکنون با قیمت حدود ۴۷-۴۸ میلیون تومان به‌فروش می‌رسد، گزینه‌ی بسیار مطلوبی است؛ دستگاهی با بدنه‌ی فلزی یکپارچه، نمایشگر باکیفیت، کیبورد و ترک‌پد بسیار خوب، شارژدهی عالی و عملکرد سریع که تمامی نیازهای فردی با استفاده‌ی روزمره، خبرنگاری یا تولید محتوای سبک را برآورده می‌کند؛ بدون آنکه نیاز باشد در اقدامی غیرمنطقی، حدود ۲۵ میلیون تومان مبلغ بیشتری برای خرید M3 صرف شود.

شخصی که هم‌اکنون مک‌بوک ایر M2 دارد و برای استفاده‌های روزمره از آن استفاده می‌کند، به هیچ‌وجه نباید سراغ مک‌بوک ایر M3 برود؛ چراکه هیچ تغییر چشم‌گیری را تجربه نخواهد کرد؛ مگر SSD سریع‌تر که در استفاده‌های روزمره به‌سختی به‌چشم می‌‌آید. شاید برای کاربر فعلی مک M1، ارتقا به M3، عقلانی‌تر باشد.

برای افرادی هم که از لپ‌تاپ برای کارهایی همچون برنامه‌نویسی یا تدوین ویدیو استفاده می‌کنند، نسخه‌ی ۸ گیگابایتی مک‌بوک ایر M3، واقعا انتخابی عقلانی و منطقی نیست. این افراد اگر macOS را ترجیح می‌دهند، بهتر است که با بودجه‌ی حدود ۷۰-۷۵ میلیون تومان به‌سراغ مدل‌های کارکرده، مثل M1 Pro با رم ۱۶ گیگابایت بروند یا چنانچه با ویندوز نیز راحت هستند، گزینه‌های باکیفیتی مثل اچ‌پی Envy با پردازنده‌ی Core i9-13900H و ۱۶ گیگابایت رم، گزینه‌ی معقولی برایشان خواهد بود.