چگونه اپل کامپیوترهای مک را از سلطنت خلع کرد؟

طی سال‌ها، اپل به‌طور منحصربه‌فرد سه مهاجرت بزرگ را به سرانجام رسانده است تا سخت‌افزار مک را به معماری تراشه‌های کاملاً جدید و متفاوتی تغییر دهد. آخرین تغییر تقریباً سه سال پیش انجام شد و به دنبال آن، نرم‌افزار و سخت‌افزار کامپیوترهای مک کاملاً دگرگون شد.

تاکنون، هیچ پلتفرم محاسباتی دیگری در مقیاس مشابه، چنین اقدام پیچیده‌ای را حتی یک بار با موفقیت انجام نداده است، چه برسد به تلاش برای سه تغییر عمده‌ی پلتفرم که اپل در مک ایجاد کرد: از موتورولا ۶۸۰۰۰ به PowerPC، سپس به معماری Intel x86 و اکنون مهاجرت به معماری آرم (ARM) و پردازنده‌های اختصاصی طراحی‌شده‌ی خود اپل.

باگذر از کار بزرگ و چالش‌برانگیزی که اپل انجام داد، کامپیوترهای مک همچنان به شرایط ایده‌آل خود نزدیک نشده‌اند و شاید بتوان گفت که با بی‌نظم‌ترین بخش سخت‌افزاری اپل طی ۴۰ سال گذشته طرف هستیم! مهندسان اپل در مهاجرت نرم‌افزاری بی‌بدیل کار کرده‌اند؛ اما در نقطه‌ی مقابل، بخش سخت‌افزاری جز بی‌برنامگی، عدم تعهد و مدیریت ضعیف دستاورد دیگری نداشته است.

نگاهی به خانواده کامپیوترهای مک بیندازیم، کاملاً می‌توان نقص را متوجه شد و آی‌مک‌ها نخستین قربانیان این مدیریت ضعیف هستند. چرا اپل آی‌مک ۲۷ اینچی را کنار گذاشت و آی‌مک ۲۴ اینچی همچنان با تراشه M1 فروخته می‌شود؟ چه اتفاقی برای آی‌مک پرو افتاد و چرا اپل از تراشه‌های موبایلی (تراشه‌های مخصوص دستگاه قابل حمل) در دسکتاپ‌هایش استفاده می‌کند؟

برای پاسخ به سؤالات مطرح‌شده باید جوانب مختلفی را درنظر گرفت؛ اما مشخصاً این کاستی سبب می‌شود تا کاربران انتخاب زیادی برای خرید آی‌مک نداشته باشند. قابل درک نیست که چرا آی‌مک ۲۴ اینچی با تراشه‌ای ضعیف‌تر از آیپد پرو عرضه می‌شود و عجیب‌تر از آن، مدل پایه‌ی تنها کامپیوتر همه‌کاره (All-in-One) اپل نه‌تنها دارای تراشه‌ی کلاس دسکتاپ نیست، بلکه به نسخه‌ی تضعیف‌شده‌ی تراشه M1 با هفت هسته‌ی گرافیکی مجهز است.

اشتباه نکنید، اصلاً بحث این نیست که رقبا شرایط بهتری دارند، آی‌مک پردازنده‌ی ضعیفی دارد و کاربران خانگی نیازی به قدرت پردازشی بیشتر دارند. تمامی این موارد را کنار بگذارید و فقط روی خانواده مک و اپل تمرکز کنید. انتقاد از این است که چرا وقتی تمام کامپیوترهای مک به تراشه‌های M2 گذار کرده‌اند و حتی آیپد پرو نیز از تراشه یادشده بهره می‌برد، یکی از محصولات مهم اپل همچنان تراشه قدیمی به فروش می‌رسد!

خود را جای فردی بگذارید که در اواسط سال ۲۰۲۳ قصد خرید آی‌مک را دارد. تنها گزینه، آی‌مک ۲۴ اینچی است که با تراشه M1 به فروش می‌رسد؛ در حالی که سایر کامپیوترهای مک همگی به تراشه‌های سری M2 مجهز شده‌اند و بدتر از آن، تا چند ماه دیگر تراشه‌های M3 نیز دردسترس خواهند. طبیعتاً تصمیم درست و منطقی این است که کاربر محصولی را تهیه کند که تراشه‌ی به‌روزتر M2 را دارد یا حتی صبر کند و منتظر مک‌هایی با تراشه M3 باشد.

به‌روز نشدن سخت‌افزاری آی‌مک ۲۴ اینچی سبب می‌شود تا خرید مک مینی با تراشه M2 به همراه مانیتوری باکیفیت، گزینه‌ی بسیار معقول‌تری نسبت آی‌مک باشد. به‌طور کلی، اپل را به شرکتی می‌شناسیم که سعی می‌کند هیچکدام از محصولاتش فروش دیگری را مختل نکند؛ اما چنین چیزی در سال ۲۰۲۳ برای آی‌مک صدق نمی‌کند.

اپل حتی می‌توانست سیاستی همچون مک بوک ایر را اتخاذ کند. شاید جالب باشید بدانید که مک بوک ایر M1 همچنان به‌عنوان مدل پایه با قیمت ۹۹۹ دلار به فروش می‌رسد. بااین‌حال، کاربران می‌توانند مدل M2 را نیز با طراحی جدید در دو نسخه ۱۳ و ۱۵ اینچی سفارش دهند. درواقع، آی‌مک ۲۴ اینچی می‌توانست به‌عنوان مدل پایه و در نقشی مشابه مک بوک ایر M1 ظاهر شود.

نبود آی‌مک ۲۷ اینچی و مدل پرو نیز مزیدی بر علت می‌شود که بگوییم این دسته از کامپیوترهای اپل بدترین دوران خود را سپری می‌کنند؛ درنتیجه، نه عموم کاربران از تنوع انتخاب راضی هستند و نه کاربران حرفه‌ای دل خوشی از غیاب تراشه‌های کلاس دسکتاپ و آی‌مک پرو دارند.

شاید بعضی افراد استدلال کنند که اپل به‌دلیل فروش کم، دو آی‌مک یادشده را از خانواده محصولاتش حذف کرده باشد؛ اما حتی با درنظرگرفتن گزارش‌های اخیر، اپل در حال کار روی آی‌مک ۳۰ اینچی است؛ بنابراین استدلال مورد بحث از پایه غلط به‌نظر می‌رسد و نبود آی‌مک با نمایشگر بزرگ‌تر در سه سال گذشته تنها به مشکلات داخلی اپل مربوط می‌شود.

ماجرا تنها به آی‌مک خلاصه نمی‌شود، بلکه سایر کامپیوترهای اپل نیز شرایط مناسبی ندارند و این در حالی است که یکی از دلایل اپل برای جایگزینی پردازنده‌های اینتل همین ایجاد نظم در عرضه‌ی محصولات بود. اپل از لحاظ تئوری می‌توانست با تراشه‌هایی که خود طراحی و شریک دیرینه‌اش یعنی TSMC تولید می‌کند، محصولات بیشتر و در بازه‌ی زمانی مشخص‌تری روانه‌ی بازار کند. بااین‌حال، تئوری یادشده احتمالاً فقط روی کاغذ نگاشته شده است؛ چراکه کامپیوترهای مک نه‌تنها دیگر تاریخ رونمایی و عرضه مشخصی ندارند، بلکه ممکن است برخی از آن‌ها دیگر هیچ‌وقت به‌روز نشوند!

برای درک بهتر این موضوع، نگاهی به رویداد اخیر WWDC بیندازید که در آن مک‌بوک ایر ۱۵ اینچی و مک پرو رونمایی شدند. سؤال اصلی این است که چرا مک‌بوک ایر ۱۵ اینچی باید درست یک سال بعد از مدل ۱۳ اینچی رونمایی شود؛ درحالی سخت‌افزار و طراحی کوچک‌ترین تغییر را به خود ندیده است! تصور کنید اپل آیفون ۱۵ را امسال و آیفون ۱۵ پلاس را سال آینده رونمایی کند: این دقیقا همان‌کاری است که با مک‌بوک ایر انجام شد.

موضوع جایی چالش‌برانگیز می‌شود که شایعات از عرضه مک‌بوک ایر ۱۳ اینچی جدید مجهز به تراشه‌ی M3 در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۳ خبر می‌دهند. چه دلیلی وجود خواهد داشت که اپل بار دیگر مک‌بوک ایر ۱۵ اینچی را فقط به‌خاطر نمایشگر بزرگ‌تر، با تأخیر به‌روز کند؟

در سناریو نخست، اگر نیمه‌ی دوم سال جاری میلادی مک‌بوک ایر ۱۵ اینچی همراه‌با مدل ۱۳ اینچی معرفی شود، مدل ۱۵ اینچی فعلی تنها چند ماه عمر مفید خواهد داشت و در سناریوی دیگر، اگر هردو سال آینده معرفی شوند، این مدل ۱۳ اینچی است که یک سال از به‌روزرسانی سخت‌افزاری‌اش عقب خواهد افتاد!

در چنین آشفتگی بدی که اپل برای خود رقم زده است، مک استودیو تنها دسکتاپی محسوب می‌شود که طی دوسال، به‌موقع به‌روزرسانی سخت‌افزاری دریافت کرده؛ درحالی که جدیدترین نسخه مک پرو مجهز به ترشه M2 اولترا تنها نامی را یدک می‌کشد که بر دوش آن سنگینی می‌کند!

مک پرو ۲۰۲۳ را می‌توان ناامیدکننده‌ترین محصولی توصیف کرد که اپل در ۱۰ سال گذشته روانه بازار کرده است؛ محصولی که دیگر قدرتمندترین کامپیوتر اپل نیست و با انبودهی از محدودیت‌ها گزینه‌ی مناسبی نیز برای کاربران حرفه‌ای محسوب نمی‌شود!

در چنین شرایطی اپل می‌توانست با معرفی دسته‌ای متنوع از کامپیوترهای مک و به‌زورسانی منظم آن‌ها، به‌شدت سهم بازار خود را افزایش دهد؛ کمااینکه اگر نگاهی به آغاز مهاجرت از پردازنده‌های اینتل بیندازیم، اپل حتی در مقطعی از سال ۲۰۲۱ سهم بازار خود را ۸۰ درصد افزایش داده بود! اما همان‌طور که می‌دانید شرکت تحت رهبری تیم کوک نتوانست از این موقعیت طلایی استفاده کند.

اپل به‌جای سود بیش‌ازحد فروش سخت‌افزار، می‌تواند از تعداد بیشتر کاربران و فروش نرم‌افزارهایش سود کلانی به‌دست آورد. اپل تی‌وی پلاس، اپل موزیک و... سرویس‌های بسیار محبوبی هستند که نه‌تنها می‌توانند سود اپل را تضمین، بلکه وابستگی شرکت به سخت‌افزار را نیز کم‌‌رنگ‌تر کنند.

مدل‌های گران‌قیمت شاید سود بیشتری برای اپل داشته باشند؛ اما نباید فراموش کرد که نسخه‌های پایه معمولاً پرفروش‌ترین دسته محصولات هستند و کاربران ممکن است بودجه لازم برای خرید مدل‌های گران‌قیمت را نداشته باشند. درنتیجه، کاربران یا باید نسخه پایه را باوجود SSD بسیار کم سرعت‌تر از نسل قبل خریداری یا به انتخاب‌های دیگر از سایر برندها فکر کنند.

درنهایت، باید اذعان داشت که مهاجرت بسیار بزرگی را به سرانجام رسانده و در برخی از بخش‌ها به‌قدری عملکرد درخشان بوده که بسیاری از کاربران متوجه نمی‌شوند که معماری کامپیوترهای مک به‌کلی دگرگون شده است.

طبیعتاً رسیدن به شرایط ایده‌آل وقت خواهد برد؛ اما مشکلات مطرح‌شده اکثراً مواردی هستند که شاید به‌نامه‌ریزی بهتر می‌شد از وقوع آن‌ها جلوگیری کرد. به‌هر روی، اپل می‌تواند در ادامه مسیر با معرفی محصولات متنوع‌تر و صد البته به‌روزرسانی سخت‌افزاری منظم آن‌ها، اشتباهات خود را جبران کند.