چه مقدار رم نیاز داریم و آیا نیازی به ارتقای حافظه رم وجود دارد؟ (قسمت دوم)

در قسمت پیشین این مقاله، به جزییات فنی حافظه‌های رم پرداخیتم و دو نوع اصلی آن یعنی DDR3 و DDR4 را بررسی کردیم. تأثیر افزایش فرکانس را روی عملکرد رم دیدیم و نتایج استفاده از رم سریع‌تر در اجرای بازی‌ها را نیز بررسی کردیم. امروز به بررسی قیمت انواع مختلف حافظه‌های رم پرداخته و به سؤال کاربرانی که می‌پرسند چه موقع باید رم کامپیوتر خود را به روز کنیم پاسخ می‌دهیم.

همان گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، قیمت رم‌های DDR3 پایین و نسبتا ثابت است، البته به شرط آن که قصد خرید یک نمونه با فرکانس ۲۶۶۶ مگاهرتزی را نداشته باشید، چرا که از این فرکانس به بعد، قیمت‌ها به‌شدت افزایش پیدا می‌کنند. به صرفه‌ترین رم در بین رم‌های DDR3، نمونه‌ای است که فرکانس آن ۲۴۰۰ مگاهرتز است، زیرا با وجود آن که قیمت آن تنها ۱۸ درصد از نمونه‌ی ۱۶۰۰ مگاهرتزی بیشتر است، ۵۰ درصد فرکانس کلاک بالاتری دارد. از فرکانس ۲۴۰۰ مگاهرتز به بالا هم دیگر بحث صرفه‌ی اقتصادی مطرح نیست.

افزایش قیمت شدید رم‌های DDR3 در فرکانس‌های بالاتر از ۲۴۰۰ مگاهرتز، نه‌ تنها بیانگر علاقه‌ی آن‌ها به خالی کردن جیب شما است، بلکه نشان‌دهنده‌ی دشوار بودن گرفتن عملکرد خوب از این رم‌ها در فرکانس‌های مذکور است. DDR3ها برای کار کرد در چنین فرکانس‌های بالایی طراحی نشده‌اند. این نکته را می‌توان از افزایش قیمت شدید این قطعات در تغییر فرکانس از ۲۴۰۰ به ۲۶۶۶ مگاهرتز فهمید. در واقع چون این رم‌ها برای کارکرد در چنین فرکانس‌های بالایی طراحی نشده‌اند، سازندگان مجبورند با هزینه های بسیار، ساختار آن‌ها را دستکاری کرده و این رم‌ها را آماده‌ی کار در چنین فرکانس‌هایی کنند. بنابراین قیمت فروش آن‌ها نیز بالا می‌رود.

در نمودار زیر، تغییرات قیمت یک رم ۱۶ گگیابایتی DDR4 را نسبت به فرکانس می‌بینید.

همان‌طور که در شکل بالا مشاهده می‌کنید، نمودار قیمت رم‌های DDR4، در سراسر دامنه‌ی خود شیب ملایمی دارد. هیچ نقطه‌ای وجود ندارد که با افزایش فرکانس در آن شاهد تغییرات زیادی در قیمت باشیم. اگر از نظر مالی مشکلی ندارید، پرداخت ۱۰۵ دلار برای ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی رم DDR4 با فرکانس کلاک ۳۲۰۰ مگاهرتز معامله‌ی پرسودی است. اگر هم پرداخت ۱۰۵ دلار برای یک رم را کار بیهوده‌ای می‌پندارید، می‌توانید یک نمونه‌ی DDR4 دیگر با فرکانس ۲۱۳۳ مگاهرتز خریداری کنید. اگر پردازنده و کارت گرافیک سیستم شما مناسب باشد، این رم نیز آن‌قدر توانمند است که شما را در اجرای آخرین بازی‌ها با مشکلی مواجه نکند.

بروز کردن نیز بخش دیگری از مشکلات نگه‌داری سیستم است و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. نمونه‌های فراوانی از پردازنده‌های core i7 نسل اول وجود دارند که به احتمال زیاد هنوز با رم‌های ۱۰۶۶ مگاهرتزی DDR3 کار می‌کنند. اگر شما یکی از این پردازنده‌ها و یک رم ۴ یا حتی ۶ گیگابایتی DDR3 با فرکانس گفته شده داشته باشید، آیا بروزکردن حافظه‌ی رم سیستم به یک رم سریع‌تر ارزشش را دارد؟

و باز هم همان پاسخ همیشگی: شاید

اما اگر من به جای شما بودم ترجیح می‌دادم که این کار را نکنم. طبق داده‌های وب‌سایت NewEgg، برای خرید ۱۲ گیگابایت حافظه‌ی رم DDR3 باید حدود ۶۰ دلار بپردازید. بر خلاف رویه‌ای که مناسب مادربردهای قدیمی X58 بود، امروزه دیگر کیت‌های رم با فرکانس بالاتر، لزوما همیشه در دسته‌هایی با حاوی تعداد رم مضرب ۳ ارائه نمی‌شوند، اما اگر توانستید یک حافظه‌ی رم DDR3 با فرکانس ۱۸۶۶ مگاهرتز پیدا کنید که قیمت بالایی نداشته و به مادربرد قدیمی شما می‌خورد، حتما آن را بخرید.

نکته‌ی مهم دیگری هم در مورد پردازنده‌ی AMD Phenom II و نسل اول تراشه‌های core i7 اینتل که از معماری ریزپردازنده‌ی Nehalem بهره برده و با کد Bloomfield یا Lynnfield شناخته می‌شدند وجود دارد که لازم است هنگام تهیه‌ی رم برای سیستم‌های قدیمی به آن توجه کنید. اجزای مجتمع شده با این پردازنده‌ها، همگی از سرعت‌های کلاک خاصی موسوم به uncore که کمتر از کلاک پردازنده است استفاده می‌کردند. مثلا کش L3 و کنترل‌کننده‌ی مجتمع حافظه‌ی Phenom II، هر دو روی سرعت ۲ گیگاهرتز کلاک شده‌بودند، درحالی‌که همین اجزا در مدل‌های ۹۲۰ و ۹۴۰ تراشه‌های core i7 روی ۲.۱۳ گیگاهرتز تنظیم شده بودند. این فرکانس کم پردازنده موجب می‌شود که حتی اگر فرکانس‌های uncore را هم اورکلاک کنید، از آنجا که این فرکانس‌ها نمی‌توانند بیش از فرکانس پردازنده باشند، همواره فرکانس uncore پایینی داشته باشید و در نتیجه نتوانید از تمام سرعت و مزایای استفاده از یک DDR3 سریع‌تر استفاده کنید. کلاک کردن حافظه‌ی رم روی میزانی بیش از فرکانس کنترلر حافظه، کاری بیهوده بوده و به ندرت موجب بهبود عملکرد سیستم می‌شود.

پردازنده‌های بولدوزر و Piledriver کمپانی AMD، همانند APUهای این کمپانی، هر دو از از کلاک uncore حدودا ۲.۲ گیگاهرتز بهره می‌برند. APU از کنار هم قرار دادن حرف‌های اول عبارت Accelerated Processing Unit به معنای واحد پردازش شتاب‌یافته تشکیل شده است و به معنای قطعه‌ای است که از ترکیب اجزای مختلف یک پردازنده و یک کارت گرافیک به دست آمده است. برای آشنایی کامل با APU و درک تفاوت‌های آن با پردازنده (cpu) و کارت گرافیک (gpu) می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

اینتل در معماری سندی‌بریج (Sandy Bridge)، فرکانس uncore پردازنده‌های خود را روی فرکانس بیس پردازنده یعنی ۳ گیگاهرتز تنظیم کرده است.

با توجه به نکاتی که در بالا خواندیم، می‌توان گفت که برای سیستم‌هایی با سخت‌افزار قدیمی، کاربردی‌ترین به‌روزرسانی ممکن می‌تواند تعویض حافظه‌ی رم قدیمی با یک نمونه‌ی DDR3 با فرکانس ۲۱۳۳ مگاهرتز باشد. البته توصیه‌ی ما این است که اگر در سیستم قدیمی خود، از ۸ یا ۱۶ گیابایت حافظه‌ی رم DDR3 با فرکانس ۱۶۰۰ مگاهرتز استفاده می‌کنید، آن را به روز نکنید، زیرا تغییراتی که حاصل می‌شود آن‌قدر اندک است که در برابر بهای پرداخت شده کاملا بی‌ارزش به نظر می‌رسد. اما اگر از ۴ یا ۶ گیگابایت رم DDR3 با فرکانس ۹۰۰ یا ۱۰۶۶ مگاهرتز استفاده می‌کنید، توصیه می‌کنیم که آن را به روز کنید، زیرا به نسبت بهای کم پرداخت شده، تغییرات خوبی را شاهد خواهید بود. توجه داشته باشید که برای بازی کردن، یک کارت گرافیک سریع‌تر بسیار مهم‌تر از یک رم سریع است و اگر بین رم و کارت گرافیک فقط یکی را می‌توانید به‌روزرسانی کنید، حتما کارت گرافیک را انتخاب کنید.

ما در این دو مقاله در مورد مباحث بسیاری بحث کردیم. بنابراین بهتر است یافته‌های خود را خلاصه کرده و مجددا به شما ارائه کنیم.

اگر می‌خواهید یک لپ‌تاپ جدید بخرید، بهتر است آن را بررسی کرده و ببینید که آیا حافظه‌ی رم آن قابل ارتقا است یا خیر. کاربرانی که زیاد جابه‌جا می‌شوند و از سیستم خود برای کارهای سبک استفاده می‌کنند، می‌توانند با ۴ گیگابایت رم نیاز خود را برطرف کنند. ۸ گیگابایت رم برای اغلب مردم کافی است و از پس تمامی کارهای روزانه و معمولی افراد برمی‌آید. اما اگر شما یک گیمر یا ویرایشگر عکس و ویدئو هستید، و قصد دارید از نرم‌افزارهای طراحی استفاده کنید، بهتر است یک رم ۱۶ گیگابایتی را برگزینید. در مورد بیش از ۱۶ گیگابایت نظری نمی‌دهیم زیرا تعداد کاربرانی که به این میزان رم نیاز داشته باشند بسیار اندک است. اگر شما جزو این دسته هستید، همه‌چیز به خود شما بستگی داشته و می‌توانید با شناخت نیازهای خود اقدام به خرید کنید.

اگر شما یک کاربر دسکتاپ، و به‌خصوص صاحب یک سیستم قدیمی هستید، افزودن رم جدید و پرسرعت به سیستمتان ممکن است موجب شود بتوانید چند سال بیشتر با آن کار کنید. به‌خصوص اگر تنها ۴ یا ۶ گیگابایت رم داشته باشید. گیمرهایی که می‌خواهند سیستم جدید ببندند، بهتر است فقط روی گزینه‌های ۱۶ گیگابایتی DDR4 متمرکز شوند. در رم‌های DDR4 به دلیل عدم وجود محدودیت‌های ساختاری DDR3، با افزایش فرکانس، قیمت ناگهانی بالا نمی‌رود و به همین دلیل انتخاب فرکانس بالاتر در رم‌های DDR4 همواره مورد تأیید ما است.

در خرید رم‌های DDR4، به دلیل شیب بسیار ملایم نمودار قیمتی، اگر تمایل به خرید نمونه‌ای با فرکانس مشخص داشته باشید و ناگهان تصمیمتان را عوض کرده و بخواهید رمی با فرکانس بالاتر تهیه کنید، نیازی نیست نگران خالی شدن ناگهانی جیبتان باشید. رم‌های DDR4 قرار است تا سال‌های سال بر بازار حکم‌فرمایی کنند و البته به دلیل فراگیر شدن و رسیدن به تولید انبوه، قیمت آن‌ها نیز به آرامی افت خواهد کرد. باز هم تأکید می‌کنیم که اگر بین کارت گرافیک و رم تنها می‌توانید یکی را به روز کنید، کارت گرافیک را انتخاب کنید، زیرا یک گرافیک میان‌رده، هنگام اجرای بازی‌های سنگین، هیچ کمکی از جانب رم DDR4 پرسرعت شما دریافت نمی‌کند و قطعا بازی شما با افت فریم مواجه خواهد شد.

اگر قصد نصب کردن یک رم با ظرفیت بالا روی سیستم خود دارید، هیچ ایرادی ندارد که یک نمونه‌ی ۳۲ گیگابایتی DDR4 خریده و استفاده کنید، اما همان‌طور که گفتیم، انتظار نداریم که این میزان رم برای همه‌ی افراد و کاربران کاربردی باشد، و به همین دلیل ممکن است در عمل و حین اجرای نرم‌افزارها، برای شما تفاوتی با یک رم ۱۶ گیگابایتی نداشته باشد. استفاده از رمی با ظرفیت زیاد، به جز هزینه ی بالا، هیچ مشکلی ندارد. اما اگر می‌خواهید به ویرایش ویدیوهای 5K ،4K یا تصاویر RAW بپردازید، این قضیه در مورد شما صدق نمی‌کند و بهتر است هر مقدار که می‌توانید رم با ظرفیت بالاتر تهیه کنید.

امیدواریم که این راهنما توانسته باشد پاسخگوی سوالات شما کاربران عزیز در مورد حافظه‌های رم باشد. دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید.