هرآنچه باید درباره حافظه Optane اینتل بدانید

حافظه‌های Optane اینتل راهکاری برای افزایش درخورتوجه سرعت رایانه هستند. حافظه‌های مذکور این امکان را فراهم می‌آورند بدون کاهش ظرفیت حافظه‌ی ذخیره‌سازی اصلی دستگاه، سرعت عملکرد رایانه‌ی شما چندبرابر شود. ترکیب حافظه‌های Optane و پردازنده‌های نسل هفتم و جدیدتر اینتل، افزایش سرعت اجرای اپلیکیشن‌ها و بازی‌ها و بهبود سرعت بارگذاری مراحل بازی‌ها و سرعت بیشتر در بارگذاری صفحات وب را تضمین می‌کند.

با وجود مزایای فراوان این نوع جدید از حافظه، بسیاری از افراد با حاظه‌ی Optane آشنا نیستند. علاوه‌براین، یکی از سؤالات رایج کاربران این است که حافظه‌ی Optane چه تفاوتی با حافظه‌ی رم و دیسک‌های سخت و حافظه‌های حالت جامد (SSD) رایج دارد. درادامه، به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.

ابتدا بیایید به کارکرد حافظه‌ی رم و دیسک سخت و حافظه‌های حالت جامد (SSD) در رایانه‌ها نگاهی بیندازیم. همان‌‌طورکه می‌دانید، دیسک سخت و حافظه‌ی حالت جامد (SSD) ازجمله حافظه‌های غیرفرار هستند؛ بدین‌معنی که حتی پس از قطع جریان برق، اطلاعات در این نوع از حافظه‌ها باقی می‌مانند. درمقابل، حافظه‌ی رم ازجمله حافظه‌های فرار است و پس از قطع برق، اطلاعات ذخیره‌شده در آن پاک می‌شوند.

در رایانه‌های ما، معمولا اطلاعاتی که باید به‌سرعت پردازش شوند، در حافظه‌ی رم بارگذاری می‌شوند که سرعت زیادی دارد تا پردازنده‌ی رایانه بتواند سریعا به آن‌ها دسترسی پیدا کند. برای مثال، می‌توان به برنامه‌های در حال اجرا اشاره کرد. درمقابل، آن دسته از فایل‌ها و برنامه‌ها که در حال پردازش نیستند، روی دیسک سخت یا حافظه‌ی حالت جامد باقی می‌مانند که در مقایسه با حافظه‌ی رم کُندتر هستند.

مشکل این است که دیسک‌های سخت رایج و حتی حافظه‌های حالت جامد به‌مراتب کُندتر از حافظه‌ی رم هستند و استفاده از آن‌ها به‌عنوان حافظه‌ی رم مجازی، باعث کُندترشدن عملکرد رایانه می‌شود. در چنین حالتی، امکان توقف ناگهانی برنامه‌ها و مشکلاتی از این قبیل بیشتر می‌شود؛ مشکلاتی که تأثیر منفی بر روند استفاده از رایانه می‌گذارند.

کاربرانی که با سناریوی مذکور روبه‌رو می‌شوند، اغلب مجبور‌ند ظرفیت حافظه‌ی رم خود را افزایش دهند؛ اما حافظه‌ی Optane راه‌حل جدیدی پیش روی این دسته از کاربران قرار می‌دهد. حافظه‌ی Optane هم ازجمله حافظه‌های غیرفرار است و اطلاعات ذخیره‌شده در آن پس از قطع برق، همچنان حفظ می‌شوند؛ اما وجه تمایز Optane با دیگر حافظه‌های غیرفرار سرعت بیشتر آن است. این حافظه‌ها به‌منزله‌ی پُلی میان حافظه‌ی رم و دیگر انواع حافظه‌ی غیرفرار (دیسک سخت یا حافظه‌ی حالت جامد) عمل می‌کنند؛ بدین‌ترتیب که فایل‌ها و اپلیکیشن‌های پرکاربرد در این حافظه ذخیره می‌شوند تا در زمان نیاز، به‌سرعت به حافظه‌ی رم منتقل شوند.

حافظه‌ی Optane از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول، ماژول حافظه‌ای است که با فناوری 3D XPoint تولید می‌شود. حافظه‌های تولیدشده با فناوری 3D XPoint، به‌مراتب بازدهی بیشتری در مقایسه با حافظه‌های NAND رایج دارند. به‌طور فرضی، سرعت و دوام حافظه‌های تولید‌شده با فناوری 3D XPoint، هزاربرابر بیشتر از حافظه‌های NAND است؛ هرچند در استفاده‌ی روزمره، محدودیت عملکرد گذرگاه حافظه (Memory Bus) باعث می‌شود اختلاف کمتری بین سرعت حافظه‌های 3D XPoint و NAND را شاهد باشیم.

براساس ادعای اینتل، در استفاده‌ی روزمره حافظه‌ی‌های Optane ازنظر آی‌آپس یا همان ملیات‌های ورودی و خروجی در هر ثانیه (Input/output operations per second)، به‌طور میانگین ۴/۴۲ برابر سریع‌تر از حافظه‌های NAND عمل می‌کنند. تأخیر در عملکرد حافظه‌ی جدید نیز ۶/۴۴ برابر کمتر از حافظه‌های NAND است. همچنین، در مقایسه‌ با حافظه‌های حالت جامد که از درگاه SATA استفاده می‌کنند، کاربران می‌توانند تا ۱۰ برابر سرعت بیشتری تجربه کنند.

راهکار ارتباطی اختصاصی و نرم‌افزار هوشمندی که اینتل طراحی و ارائه کرده است، دیگر جزء تشکیل‌دهنده‌ی Optane است. به‌لطف این نرم‌افزار، حافظه‌ی Optane به‌طور هوشمند خود را با عادات کاربران تطبیق می‌دهد و می‌تواند برنامه‌ها و فایل‌های پرکاربرد را در خود ذخیره کند. بدین‌ترتیب، افزایش سرعت و بهره‌روی رایانه تضمین خواهد شد.

همان‌طورکه توضیح دادیم، یکی از وجوه تمایز اصلی حافظه‌ی Optane با حافظه‌ی رم، ماهیت غیرفرار آن است. یکی دیگر از تفاوت‌ها، شکل ظاهری این دو نوع حافظه است. در‌حالی‌که حافظه‌ی Optane به درگاه M.2 مادربرد وصل می‌شود، حافظه‌ی رم شیارهای (اسلات) اتصال خود را دارد.

حافظه‌ی Optane نصب شده روی شیار M.2

نکته‌ی دیگر این است که با وجود سرعت درخورتوجه حافظه‌ی Optane، سرعت حافظه‌ی رم به‌مراتب بیشتر از این نوع حافظه است. برای مثال، در حافظه‌های رم از نوع DDR4 2133، سرعت انتقال اطلاعات تا ۱۷ گیگابایت‌بر‌ثانیه می‌رسد و در نمونه‌ی DDR4 3200، دستیابی به سرعت ۲۵/۶ گیگابایت‌بر‌ثانیه هم امکان‌پذیر است؛ اما در حافظه‌های Optane، این رقم حداکثر ۱/۴۵ گیگابایت‌بر‌ثانیه است.

اینتل حافظه‌های Optane را با ظرفیت‌های ۱۶ و ۳۲ و ۶۴ گیگابایت ارائه می‌کند. این حافظه‌ها در فرم ۸۰ میلی‌متری عرضه و روی درگاه M.2 نصب می‌شوند. مشخصات حافظه‌ی Optane در فرم ۴۲ میلی‌متری نیز در سایت اینتل درج شده است؛ اما در‌حال‌حاضر فروخته نمی‌شود. در جدول زیر، مشخصات حافظه‌های عرضه‌شده‌ی اینتل و قیمت‌های آن‌ها درج شده است.

*حداکثر سرعت خواندن و نوشتن تصادفی برحسب «عملیات‌های خروجی و ورودی بر ثانیه» برای کل فضای حافظه ذکر شده‌اند.

برنامه‌ی اینتل برای کاربران ترکیب حافظه‌ی Optane و دیسک‌های سخت سنتی پرظرفیت است. به‌کمک این راهکار، کاربران می‌توانند با هزینه‌ای کمتر هم به حافظه‌ای با ظرفیت بیشتر دسترسی داشته‌ باشند و هم عملکرد سریعی تجربه کنند. به‌ادعای اینتل، عملکرد پایه‌ی رایانه‌ها به‌کمک حافظه‌ی جدید تا ۲۸ درصد افزایش پیدا می‌کند. سرعت ذخیره‌سازی اطلاعات نیز حداکثر ۱۴ برابر بیشتر از حافظه‌های دائمی سنتی خواهد بود. نرم‌افزارهایی مانند Microsoft Outlook تا ۶ برابر سریع‌تر اجرا می‌شوند و عملکرد مرورگر کروم هم پنج‌برابر سریع‌تر خواهد بود. درزمینه‌ی بازی‌ها، سرعت اجرای بازی‌ها ۱۸ درصد بیشتر می‌شود و سرعت بارگذاری مراحل بازی نیز تا ۵۸ درصد افزایش پیدا می‌کند.

حال بیایید دو رایانه با دو پیکربندی حافظه‌ی متفاوت را با یکدیگر مقایسه کنیم. برای خرید دیسک سخت دوترابایتی ۲/۵ اینچی (حدودا ۷۵ دلار) و یک حافظه‌ی Optane با ظرفیت ۳۲ گیگابایت (حدودا ۸۵ دلار) و یک ماژول رم DDR4 3200 با ظرفیت هشت گیگابایت (حدودا ۳۵ دلار)، درمجموع کمتر از ۲۰۰ دلار هزینه خواهید کرد. درمقابل، برای تهیه‌ی حافظه‌ی حالت جامد دوترابایتی با پشتیبانی از شیار M.2 (حدودا ۳۴۵ دلار) و دو ماژول رم هشت‌گیگابایتی از نوع DDR4 3200 (حدودا ۷۰ دلار)، درمجموع بیش از ۴۰۰ دلار هزینه پرداخت می‌کنید. در مثال مذکور، واضح است ترکیب حافظه‌ی Optane با حافظه‌ی رمِ کمتر و دیسک سخت هزینه‌ی کمتری به کاربر تحمیل خواهد کرد؛ با‌این‌حال، استفاده از حافظه‌ی Optane بدین‌معنی است که تنها فایل‌ها و برنامه‌های پرمصرف سریع‌تر اجرا خواهند شد و برای بازکردن برخی فایل‌ها باید بیشتر صبر کنید. 

شایان ذکر است انتخاب نهایی به نحوه‌ی استفاده‌ی کاربر از رایانه بستگی دارد. آن‌ دسته از کاربرانی که به سرعت زیاد نیاز چندانی ندارند و برای امور روزمره‌ای همچون مرور صفحات وب، تایپ، تماشای فیلم و انجام بازی‌های ساده از رایانه استفاده می‌کنند، احتمالا ترکیب ارزان‌تر را انتخاب می‌کنند. درمقابل، افرادی که به حافظه‌ی رم و سرعت بیشتر حافظه‌ی ذخیره‌سازی نیاز دارند، احتمالا ترجیح می‌دهند از حافظه‌ی رم بیشتر و حافظه‌ی حالت جامد با ظرفیت بیشتر استفاده کنند. البته الزامی وجود ندارد خود را به دو ترکیب گفته‌شده محدود کنیم، درواقع، ترکیب حافظه‌های حالت جامد و حافظه‌ی Optane و حافظه‌ی رم بیشتر می‌تواند عملکرد فوق‌العاده‌ای را ارائه کند.

آیا تجربه‌ی استفاده از حافظه‌های Optane را دارید؟ آیا تمایل دارید از رایانه‌ای مجهز به این نوع حافظه استفاده کنید؟ دیدگاه خود را با ما و دیگر کاربران زومیت به‌اشتراک بگذارید.