آیا شاهد قیام روبات‌های با هوش مصنوعی خواهیم بود؟

خانواده‌ای را تصور کنید که در آن مادر از کمک بدون منتی که به او می‌شود لذت می‌برد و فرزند خانواده که بسیار باهوش و سخت‌کوش نیز هست، در حال تفکر است که درس خواندن و پزشک شدن او چه مزیتی دارد؛ وقتی می‌توان تمامی اطلاعات پزشکی را در عرض چند ثانیه به روباتی انتقال داد تا او کارهای یک پزشک را انجام دهد.

تصور این منظره بیشتر از پیش ما را از بزرگ‌ترین خطر موجود برای بشریت، هوش مصنوعی، می‌ترساند. ترس روزی که ماشین‌های دارای هوش مصنوعی بتوانند به طور مجزا تفکر کنند و تصمیم بگیرند و رفتار مطلوبی با خالقان خود نداشته باشند.

نمی‌توان وجود روبات‌ها را صرفا بد یا صرفا خوب دانست؛  اما نگرانی‌ها در مورد این ماشین‌ها همواره وجود دارند که شاید مهم‌ترین آن‌ها نیز درون خانواده‌ای باشند. مانند به هم خوردن روابط، بالا رفتن نرخ بیکاری و کم شدن حس آزادی. حتی این موضوع سوژه‌ی فیلم‌های بسیاری نیز در سال‌های گذشته شده است. جاناتان برکلی فیلنامه نویس می‌گوید:

ما در فیلم‌ها قضاوتی در مورد هوش مصنوعی نمی‌کنیم، بلکه سعی می‌کنیم مزایا و معایب آن‌ها را نشان دهیم تا خود بیننده در مورد این ماشین‌ها قضاوت کند.

سم وینسنت، فیلنامه نویس دیگر می‌گوید:

در وسط فیلم من، این سوال به وجود می‌آید که آیا برای داشتن حسی انسانی نسبت به یک چیز، آن نیز باید انسان باشد؟ سوال برای ما جواب مشخصی دارد؛ خیر.

در این فیلم‌ها روبات‌ها و ماشین‌های انسان مانندی را می‌بینیم که وارد حیات مدرن ما می‌شوند، اما وینسنت و براکلی تشابهاتی بین وابستگی روزمره‌ی ما به لوازم الکترونیکی و این فیلم‌ها می‌بینند. وینسنت می‌گوید:

فناوری زمانی مختص کار و مشاغل بود. اما امروزه ما حضور آن را در تمامی جنبه‌های زندگی حس می‌کنیم. ما با آن خو گرفته‌ایم، درک آن نسبت به ما هر روز بیشتر می‌شود؛ در حالی که ما کمتر از گذشته فناوری را درک می‌کنیم.

او می‌افزاید:

این اتفاقات در حال حاضر جنبه‌ی غیرواقعی دارند و بیشتر زاده‌ی ذهن انسان‌ها هستند، اما از آینده کسی خبر ندارد.

البته اظهارات دانشمندان و سازمان‌های مربوطه نیز به این داستان‌ها دامن زده‌اند. ایلان ماسک مشهور، هوش مصنوعی را بزرگ‌ترین تهدیدی می‌داند که نسل بشریت با آن مواجه شده است. استفان هاوکینگز، فیزیکدان مشهور نیز به این جمع پیوست و پیشرفت تمام عیار هوش مصنوعی را پایانی برای بشریت اعلام کرد. در همان سال نیک بوستروم، کتابی را منتشر کرد و در آن پیش‌بینی‌های تاریکی در مورد آینده‌ی بشریت و هوش مصنوعی انجام داد.

با وجود پیشرفت‌های زیادی که هوش مصنوعی در سال‌های اخیر داشته، این پیشرفت‌ها تنها به زمینه‌ی محدودی خلاصه شده است؛ ساخت الگورینم‌های هوشمند برای انجام کارهای خاص. یک هوش مصنوعی امروزه می‌تواند در سایت خرید و فروش آنلاین به برخی سوالات کاربران پاسخ دهد و یا برای فهم و درک سخنان انسان‌ها به کار گرفته شود؛ اما اگر از آن‌ها کار دیگری بخواهید از انجام آن عاجز خواهند بود. موری شاناهان، استاد روباتیک در کالج سلطنتی لندن می‌گوید:

ما در حال حاضر هیچ ایده‌ای برای ساخت هوش مصنوعی که مانند انسان‌ها فکر و عمل کند، نداریم.

او احتمال طراحی هوش مصنوعی مانند انسان را بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۵۰ میلادی، محتمل اما با درصدی کم، می‌داند. در نیمه‌ی دوم قرن این طراحی به احتمال زیاد اتفاق خواهد افتاد؛ اما نمی‌توان از به وقوع پیوستن آن، مطمئن بود.شاناهان می‌افزاید:

مشکل اساسی در ساخت چنین روبات‌هایی عدم توانایی آن‌ها در پیش‌بینی واکنش انسان‌ها در رفتار روزمره است. مشکل اساسی دوم عدم وجود خلاقیت در روبات‌ها است که قرار دادن این توانایی در آن بسیار سخت بوده و در حال حاضر غیر ممکن است.

از بین بردن اختلاف بین هوش مصنوعی محدود و هوش مصنوعی کلی، بسیار حیاتی است. انسان‌ها به دلیل داشتن هوش کلی، بسیار موثر عمل می‌کنند؛ چرا که می‌توانند نکته‌ای را از شرایطی خاص یاد بگیرند و آن را در شرایطی دیگر به کار ببرند. قرار دادن این توانایی در روبات‌ها شاید دهه‌های زیادی طول بکشد، اما علم همواره در حال پیشرفت است.

دانشمندان بزرگ و سازمان‌ها چنان از این خطر سخن می‌گویند که گویا این اتفاق تنها دو دهه با ما فاصله دارد. باید کدها و الگوریتم‌های هوش‌های مصنوعی حاضر را ببینید تا بفهمید که چقدر راه پر پیچ و خمی برای کلی‌سازی آن‌ها در پیش رو داریم.

او می‌افزاید:

آیا ما می‌توانیم سیستم‌هایی طراحی کنیم که باعث انقراض ما شوند؟ قطعا می‌توانیم، ممکن است ما به آن‌ها اختیاراتی بدهیم اما این اختیارات با گذشت زمان از کنترل ما خارج شوند. اما روبات‌ها این کار را به انتخاب خود انجام نخواهند داد. خطر هوش مصنوعی نیست؛ بلکه حماقت و طمع انسان‌ها است.