AMOLED چیست؟ آشنایی با مزایا و معایب نمایشگرهای AMOLED

AMOLED یکی از تکنولوژی‌های معروف در ساخت نمایشگرها است که در چند گوشی و تبلت معروف اندرویدی هم به کار رفته است. بنابراین یک تکنولوژی کاملاً معروف به حساب می‌آید. AMOLED مخفف Active-Matrix Organic Light Emitting Diode است که معنای آن شبکه‌ی فعالی از دیودهای اُرگانیک تابنده‌ی نور است. که OLED واژه‌ی معروف‌تری به معنی دیودهای ارگانیک تابنده‌ی نور است.

روش کار AMOLED شباهت زیادی به OLED دارد. در یک نمایشگر AMOLED، دسته‌ای از لایه‌های کاتدی، ارگانیک و آندی روی یک لایه یا ماده‌ی دیگر که شامل مدارات نمایشگر است، قرار می‌گیرند. یک پیکسل بخشی از ماده‌ی ارگانیک پیوسته است که با طرحی نقطه نقطه، به بخش‌های ریزی تقسیم می‌گردد. هر یک از پیکسل‌ها را می‌توان به صورت جداگانه فعال کرد. در واقع مدار مربوطه، ولتاژی به کاتد و آند پیکسل می‌رساند و ماده‌ی ارگانیک بین دو الکترود، تحریک می‌شود و نوری از خود ساطع می‌کند.

اما نگاه دقیق‌تری به این تکنولوژی داشته باشیم. در گذشته برای روشن کردن یک پیکسل از جریان نسبتاً زیادی استفاده می‌شد؛ در واقع ماتریس یا شبکه‌ی منفعلی از پیکسل‌ها مشغول فعالیت می‌شدند. حالا به جای ماتریس منفعل از ماتریس فعال استفاده می‌شود. در روش جدید از حداقل 2 لایه‌ی نازک ترانزیستور (به اختصار TFT) استفاده می‌شود، که یکی مسئول شروع شارژ خازن و دیگری مسئول توقف شارژ آن است، دومین لایه‌ی نازک ترانزیستور نیز ولتاژ لازم برای برقراری جریان مطلوب جهت عملکرد یک پیکسل را تأمین می‌کند. به خاطر فعال بودن ماتریس پیکسل‌ها، نام تکنولوژی جدید را AMOLED گذاشته‌اند. علت کم مصرف بودن آن هم نیاز به جریان کمتر جهت کارکرد است.

مصرف انرژی یک نمایشگر OLED به رنگ و روشنایی آن شدیداً وابسته است. به‌عنوان مثل اگر یک نمایشگر با رزولوشن QVGA ، نوشته‌ای سفید را روی پس‌زمینه‌ی سیاه نمایش دهد، توان مصرفی آن حدود 0.3 وات است؛ اما اگر نوشته‌های سیاه روی پس‌زمینه‌ی سفید نمایش داده شود، توان مصرفی به بیش از 0.7 وات می‌رسد. در مورد LCDها، توان مصرفی چندان به رنگ‌ها وابسته نیست و همراه حدود 0.35 وات است.

در نمایشگرهای AMOLED هنگام نمایش رنگ سیاه، پیکسل به کلی خاموش می‌شود و لذا نسبت کنتراست به مراتب بیشتر از پنل‌های LCD است. اگر LCD و AMOLED را زیر نور خورشید مقایسه کنیم، نتیجه این است که روشنایی کمتر AMOLED، منجر به کاهش دید آن می‌شود. البته سامسونگ با معرفی Super AMOLED و کاهش فاصله‌ی بین لایه‌ها، مشکل روشنایی را تا حدی برطرف کرده است.

سامسونگ در وسایل همراه اندرویدی خود به وفور از تکنولوژی AMOLED استفاده می‌کند و یکی از سازندگان اصلی پنل‌های AMOLED در جهان است. البته به غیر از سامسونگ، سایر سازندگان معروف مثل اچ‌تی‌سی و موتورولا هم سراغ این تکنولوژی رفته‌اند؛ ولیکن برای استفاده از آخرین دستاوردهای سامسونگ، باید در صف انتظار بایستند. راه دیگری که پیش روی رقبای سامسونگ قرار دارد، استفاده از دیگر تکنولوژی‌ها است.

پیکسل‌های نمایشگر AMOLED با سرعتی معادل 3 برابر سرعت فیلم‌های معمولی خاموش و روشن می‌شوند؛ لذا برای نمایش ویدئوهای پر تحرک و حرکات سریع و روان مناسب هستند.

به‌طور خلاصه ویژگی مهم AMOLED که باید به خاطر داشته باشید، این است که برای کاربردهای مختلف مثل تماشای فیلم و عکس و همچنین برای بازی‌ها، بسیار مناسب است. کیفیت تصویر عالی بوده و در برخی موارد نسبت به دیگر انواع نمایشگر برتری محسوسی دارد. گاهاً زیر نور مستقیم خورشید هم کیفیت نمایشگر‌های AMOLED بیشتر از رقبا است. البته این برتری‌ها همیشگی و مطلق نیست.

نکته‌ی دیگر این است که نمایشگر AMOLED پاسخ سریع‌تری دارد؛ نرخ نوسازی آن بالاتر است و هرچه پیشرفته‌تر می‌شود، بازدهی آن افزایش می‌یابد. مصرف انرژی کمتر در دنیای وسایل همراه، یک مسئله‌ی جدی است و سازندگان گوشی و تبلت همیشه به فکر استفاده از پنل‌هایی با مصرف انرژی کمتر هستند. مخصوصاً که امروز نوبت به استفاده از تکنولوژی مخابراتی 4G رسیده که خود مصرف باتری را افزایش می‌دهد و عمر آن را کوتاه می‌کند.

اگر قصد خرید یک گوشی جدید را دارید، مطمئناً اندازه و تکنولوژی صفحه‌نمایش، یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب شما است. فاکتورهای مهم دیگری مثل سرعت پردازنده، پشتیبانی از اینترنت نسل سوم یا چهارم، نسخه‌ی سیستم‌عامل و قابلیت ارتقای آن، عمر باتری، سازگاری با اپراتورهای تلفن همراه و حتی کارایی دوربین یا دوربین‌ها هم در انتخاب مشتری مؤثر هستند. اما به موضوع اصلی برمی‌گردیم، تکنولوژی ساخت نمایشگر؛اگر بخواهید یکی از نمایشگرهای AMOLED را انتخاب کنید، در ابتدا باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

• آیا به‌دنبال کیفیت بالای تصاویر هستید؟
• آیا از گوشی در فضای بازی به وفور استفاده می‌کنید؟
• آیا به‌طور معمول از گوشی برای تماشای فیلم و استفاده از نرم‌افزارها و بازی‌های گرافیکی استفاده می‌کنید؟

سه سؤال ذکر شده در انتخاب بهترین نوع AMOLED تأثیر مستقیم دارند. به بیان دیگر نمی‌توان یکی از انواع یاد شده را به‌عنوان بهترین نوع AMOLED قلمداد کرد و همه چیز به نوع استفاده‌ی شما بستگی دارد. با این وجود اگر می‌خواهید گوشی خود را براساس نمایشگر آن انتخاب کنید، بهتر است سراغ Super AMOLED Plus یا HD Super AMOLED بروید. این نمایشگرها در جدیدترین وسایل همراه سامسونگ به کار رفته‌اند و لذا از نظر قدرت پردازنده، امکانات ارتباطی و اینترنت و نیز نسخه‌ی سیستم عامل، با مشکل خاصی رو‌به‌رو نمی‌شوید.

پنل‌های Super AMOLED Plus ساب‌پیکسل‌های بیشتری دارند و درنتیجه کیفیتشان نسبت به نمایشگرهای رتینا که تراکم پیکسلی فوق‌العاده‌ای دارند، نزدیک‌تر بوده و واضح‌تر هستند. منظور از ساب‌پیکسل، تک‌تک سلول‌های رنگی است که در یک پیکسل دیده می‌شوند. توجه کنید ساب‌پیکسل بیشتر به این معنی نیست که تصاویر با کیفیت‌تر هستند چراکه بالا بودن تعداد پیکسل‌ها و در واقع رزولوشن هم بسیار مهم است.

HD Super AMOLED برای افزایش رزولوشن، از تند و تیز بودن تصاویر صرف‌نظر کرده است. انجام این مهم با استفاده از تکنولوژی PenTile میسر شده که در نمایشگرهای Super AMOLED معمولی هم کاربرد دارد. همان‌طور که می‌دانید منظور از رزولوشن HD، رزولوشنی بیشتر از 1280 در 720 پیکسل است.

HD Super AMOLED Plus و Full HD Super AMOLED Plus نیز دو اصطلاح جدیدی هستند که در مورد گوشی‌های جدید سامسونگ که رزولوشن بالاتری دارند، به کار می‌رود. توجه کنید که در گوشی جدید گلکسی اس 4 از نمایشگر Full HD AMOLED استفاده شده است.

منظور از تکنولوژی پن‌تایل یا ماتریس پن‌تایل این است که نحوه‌ی چیدمان ساب‌پیکسل‌ها در یک پیکسل از نمایشگر AMOLED به صورتی خاص است. نمایشگر‌های پن‌تایل چیدمانی از رنگ‌های قرمز، سبز، آبی و مجدداً سبز رنگ دارند که به اختصار RGBG نامیده می‌شود. به تصویر زیر توجه کنید تا تفاوت دو چیدمان RGB-RGB و RGBG را ببنید. مزیت استفاده از پن‌تایل این است که با استفاده از ساب‌پیکسل‌های کمتر می‌توان به رزولوشن بالاتری دست یافت. اما عیبی که در این روش وجود دارد این است که تصاویر همان تند و تیزی که انتظار می‌رود را ندارند؛ چراکه پیکسل‌های کمتری وارد عمل می‌شوند.

بین انواع AMOLED، تنها نوعی که از چیدمان معمولی RGB-RGB استفاده می‌کند، Super AMOLED Plus است، که کیفیت بالاتری هم دارد.

نمایشگرهای AMOLED بیشتر توسط سامسونگ و در وسایل همراه اندرویدی و ویندوز فونی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما انواع مختلف AMOLED را می‌توان در دیگر گجت‌های همراه، گوشی‌ها و تبلت‌ها، کنسول‌های بازی، مدیاپلیرها و دوربین‌های هوشمند هم مشاهده کرد.

اگر موضوع، بررسی انواع نمایشگر در وسایل همراه باشد، تکنولوژی‌های دیگری مثل نمایشگر رتینا در محصولات اپل و تکنولوژی SLCD در محصولات سامسونگ، اچ‌تی‌سی، سونی و اخیراً P-OLED ال‌جی نیز وارد رقابت با نمایشگرهای AMOLED شده‌اند.