دلیل انفجار گوشی هنگام شارژ چیست؟

هر از گاهی داستان‌های تاسف‌باری راجع به آتش گرفتن باتری‌های گجت‌ها و حتی انفجار آن‌ها می‌شنویم که ممکن است برای افرادی به واقعیت تبدیل ‌شود که چندان این ماجراها را باور نکرده بودند.

با این حال این روزها انفجار برخی از گوشی‌های گلکسی نوت 7 سامسونگ که به تازگی معرفی و راهی بازار شده، سروصدای زیادی به پا کرده، به طوری که شرکت سامسونگ مجبور به جمع‌آوری این سری از گوشی‌های خود در بازار شده است. از این رو یک بار دیگر، باتری‌های خطرناک لیتیوم-یون در مرکز توجه قرار گرفته‌اند. اما سوال اینجا است که واقعا چه عاملی باعث می‌شود که یک باتری این‌گونه منفجر شود؟!

باتری‌های لیتیوم-یون به ندرت متورم یا منفجر می‌شوند. اما وقتی این اتفاق می‌افتد، دو علت برای توجیه آن وجود دارد. دلیل اول مربوط به ایجاد سوراخی است که در اثر افتادن گوشی بر روی زمین ممکن است ایجاد شود. از این رو بین سلول‌های باتری نازک و فشرده شده‌ی گوشی یک شکاف ایجاد می‌شود که می‌تواند با ایجاد مدار اتصال کوتاه، تورم و انفجار ایجاد کند. در حالت دوم، علت را می‌توان به بی‌کیفتی باتری تعمیم داد. برای مثال گاهی اوقات در داخل باتری‌های ارزان قیمت‌تر به طور تصادفی ذرات فلزی میکروسکوپی وجود دارد که ممکن است در تماس با سلول‌های باتری ایجاد مدار اتصال کوتاه کنند.

در مورد گوشی گلکسی نوت ۷، به نظر می‌رسد که انفجار زمانی رخ داده است که دستگاه در حال شارژ بوده است و این امر می‌تواند ما را به دومین دلیل یعنی "گرما" سوق دهد. گرمای بیش از حد باعث ایجاد اتصال کوتاه دوباره در داخل باتری شده که با شکسته شدن سلول‌های داخلی همراه است. با این حال، این اتفاق معمولا در دمای بالا رخ می‌دهد مگر این که باتری معیوب باشد. شارژ بیش از حد باتری باعث دریافت جریان الکتریسیته‌ای بیش از حد توان باتری شده و همین امر باتری را بیش از حد گرم می‌کند.

گرمای بیش از حد در یک منطقه از باتری می‌تواند به "فراری حرارتی" منجر شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که قسمتی از باتری نتواند در سرعتی به اندازه‌ی کافی سرد شود و طی یک واکنش زنجیره‌ای شکست، گرمای بیشتر و بیشتری تولید می‌شود. به عبارت دیگر، گرمای بیش از حد با واکنشی همراه است که شتاب افزایش دما را به دنبال دارد. در نهایت، این امر می‌تواند به آتش‌سوزی یا انفجار منجر شود.

به طور معمول، باتری‌های با کیفیت بالا شامل ویژگی‌های ایمنی هستند که می‌تواند از وقوع این واکنش خطرناک جلوگیری کند. با این حال، سامسونگ اعلام کرده است که یک دلیل احتمالی این معضل، خریداری بسته‌های باتری از توزیع‌کنندگان متعدد است و این احتمال وجود دارد که بعضی از این باتری‌ها نسبت به بقیه آسیب‌پذیری بیشتری داشته باشند.

چند دلیل بالقوه برای حرارت بیش از حد در داخل و اطراف باتری گوشی‌های هوشمند و مدرن وجود دارد. در حال حاضر با روی کار آمدن فناوری شارژ سریع، جریانی اضافی به باتری‌های لیتیوم-یون تحمیل می‌شود که این انتقال انرژی همیشه با تولید مقداری گرما همراه است. هر چه انرژی بیشتری منتقل شود، گرمای بیشتری هم آزاد می‌شود. در حالی که مقداری اتلاف گرما در خود باتری اتفاق می‌افتد، قسمتی از گرما هم در شارژ سریع به انرژی مدارهای تبدیل و مدیریت توان که معمولا در کنار باتری قرار دارند، به هدر می‌رود. این امر قطعا می‌تواند باعث وجود گرمای بیشتر در یک بخش انتهایی باتری بیش از بخش دیگر شود.

البته این نکته را هم باید در نظر داشت که پردازنده‌های داخلی گوشی‌های هوشمند امروزی، گرمای بیشتری نسبت به پردازنده‌های ۳ یا ۴ نسل قبل خود تولید می‌کنند. اما این پردازنده‌ها معمولا در نزدیک باتری قرار ندارند و فاصله‌ی آن‌ها بیشتر از آن است که بتوانند گرمایی را به ناحیه‌ی باتری منتقل کنند.

سامسونگ در بررسی‌های خود نشان داده است که باتری‌های سری Galaxy Note 7، بخش مشکل‌دار این نوع گوشی‌ها هستند و این مسئله ارتباطی با دیگر اجزای گوشی ندارد. در واقع، بعید به نظر می‌رسد که در فرآیند ساخت گلکسی نوت ۷ ایرادی وجود داشته باشد که با تولید گرما منجر به ایجاد شرایط ناامن برای باتری شده باشد. در عوض این احتمال وجود دارد که فقط درصد کمی ‌از باتری خریداری شده توسط سامسونگ از عهده‌ی گرمای تولید شده در زمان شارژ برنمی‌آیند.

طبیعتا بدون آگاهی از علت دقیق انفجار گلکسی نوت ۷، نمی‌توانیم به راهکارهای مقابله با خطرات آن دست پیدا کنیم. با این حال، در شرایط فعلی می‌توان به راه حل‌های عمومی و کلی‌تری بسنده کرد که می‌تواند از گوشی ما در مقابل فجایع احتمالی محافظت کند. علایم کلی که ممکن است حکایت از انفجار گوشی داشته باشند، شامل متورم شدن باتری، صدای هیس هیس یا ترکیدگی باتری باشد.

•  اگر گوشی شما بیش از حد داغ شده است، آن را از حالت شارژ خارج کنید. اجازه دهید که گوشی قبل از شارژ دوباره، خنک شود. ضمن این که مطمئن شوید پوششی روی گوشی قرار ندارد و گرما می‌تواند آزاد شود.
• از شارژرهای اصلی استفاده کنید. با استفاده از شارژر داخل جعبه می‌توانید مطمئن شوید که گوشی شما، ولتاژ و جریان مناسب را دریافت می‌کند. چنانچه، گوشی مورد استفاده‌ی شما مجهز به پورت یو اس بی تایپ سی یا شارژ سریع است، باز هم عاقلانه‌تر است که از کابل داخل جعبه استفاده کنید.
•  گوشی خود را روی رختخواب شارژ نکنید. هر چند که تماشای ویدیو یا خواندن کتاب قبل از خواب واقعا وسوسه‌انگیز است، اما مطمئنا نمی‌خواهید که با احاطه کردن گوشی خود آن را بیش از حد گرم کنید. ضمن این که نیازی به گفتن نیست که قرار دادن گوشی در حال شارژ، در زیر بالش باعث بالاتر رفتن حرارت آن می‌شود.
• مراقب باشید که کجا گوشی خود را شارژ می‌کنید. از شارژ کردن گوشی خود در فضاهای گرم برای مدت زمان طولانی خودداری کنید. ضمن این که گوشی خود را در مکان‌هایی مثل داشبورد خودرو، مجاورت رادیاتور یا نور مستقیم خورشید در روزهای گرم قرار ندهید.

چنانچه متوجه تورم در باتری گوشی خود شدید، گوشی را از شارژر جدا کرده و باتری آن را، اگر قابل جدا شدن است بردارید. سعی نکنید که باتری را دور انداخته یا در سطل زباله قرار دهید. برای این که از شر باتری خلاص شوید، آن را به مراکز دفع مجاز یا برخی خرده فروشان لوازم الکترونیک تحویل دهید.

چنانچه دستگاه شما در اثر باتری متورم یا منفجر شده دچار آسیب شد، آن را به نزد فروشنده برده تا با سازنده یا نمایندگی آن تماس بگیرد. چنانچه گوشی شما دارای گارانتی باشد می‌توانید یک باتری یا دستگاه جدید دریافت کنید.