آیا شارژ بی‌ سیم برای باتری گوشی ضرر دارد؟

با توجه به این‌که اپل سرانجام امکان شارژ وایرلس را به دستگاه‌های آیفون اضافه کرده است، انتظار می‌رود این فناوری بین تولیدکنندگان و کاربران رایج‌تر شود.

اپل در گوشی‌های سری آیفون ۸ و آیفون ۱۰ تصمیم به استفاده از فناوری شارژ القایی گرفت. سامسونگ نیز در مورد پرچم‌دارهای جدید خود چنین سیاستی اتخاذ کرد. در مجموع، ۹۰ مدل گوشی هوشمند تا کنون از شارژ بی‌سیم (Qi) استفاده می‌کنند که این روش شارژ را به یکی از محبوب‌ترین روش‌ها تبدیل کرده است.

قریب به ۸۰ مدل خودرو اعم از آئودی، شورولت، کیا، هیوندای، نیسان و بی‌ام‌و شارژ بی‌سیم درون‌کابینی را بر پایه‌ی ویژگی‌های شارژ الکترومغناطیسی Qi ارائه کرده‌اند.

به گفته‌ی کنسرسیوم شارژ بی‌سیم (WPC) بیش از ۵۰۰۰ محل استفاده‌ی عمومی از شارژ بی‌سیم در جهان وجود دارد.

برندهای مطرح همچون مک‌دونالد، ماریوت، آیبیس و... در املاک خود امکان شارژ بی‌سیم را فراهم کرده‌اند. فرودگاه‌هایی مانند هیترو لندن و فیلادلفیا و چندین فرودگاه دیگر در جهان، ایستگاه‌ شارژ بی‌سیم دارند. شرکت‌های تجاری بزرگ مانند فیسبوک، گوگل، سیسکو و سایرین نیز در ادارات خود امکان شارژ بی‌سیم را فراهم کرده‌اند.

ویکی یوسف، تحلیل‌گر ارشد IHST معتقد است دلیل عمده‌ی تأخیر در استقبال از این فناوری در چند سال گذشته و به‌خصوص در خودروها، این بوده است که آن‌ها منتظر بودند ببینند اپل از کدام استاندارد شارژ بی‌سیم در آیفون‌ استفاده خواهد کرد. به گفته‌ی وی، حالا که اپل تصمیم به استفاده از Qi گرفته است، احتمالا فروش این قطعات به بازار ساخت خودرو شدت خواهد یافت.

به گفته‌ی یوسف، تقاضای کاربران برای وجود امکان شارژ بی‌سیم در ادارات و مکان‌های عمومی وابستگی شدیدی به تعداد دستگاه‌هایی که از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند دارد. بنابراین، حالا که اپل استاندارد Qi را برای استفاده در گوشی‌های خود انتخاب کرده است، تأمین‌کنندگان شارژ در زیرساخت‌های عمومی راحت‌تر می‌توانند راهکار کارآمدی برای شارژ دستگاه‌ها عرضه کنند.

علاوه بر تولیدکنندگان متفرقه‌، اپل نیز قصد عرضه‌ی پد شارژ بی‌سیم اختصاصی با نام AirPower دارد که می‌تواند سه محصول اپل شامل آیفون، اپل واچ و ایرپاد را به‌صورت همزمان شارژ کند.

تا وقتی آیفون ۸ به‌درستی در وسط پد شارژ قرار نگیرد، عملیات شارژ آغاز نمی‌شود

بر اساس آمار IHS، بازار شارژ بی‌سیم در مجموع تا سال ۲۰۲۰ یک میلیارد دستگاه را به خود خواهد دید. آمار سال ۲۰۱۶ مؤسسه‌ی IHS Markit نشان داد که در هر چهار نفر یک نفر از شارژ بی‌سیم استفاده می‌کنند و بیش از ۹۸ درصد این کاربران در انتخاب گوشی بعدی خود این ویژگی را لحاظ می‌کنند. هم تقاضا و هم تعداد دستگاه‌هایی که از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند سال به سال در حال افزایش است.

یوسف در گزارشی که اخیرا منتشر شده است گفت:

موفقیت سامسونگ در به‌کارگیری شارژ بی‌سیم در دو سال گذشته در کنار استفاده‌ی اپل از این فناوری باعث افزایش رواج این فناوری شده و گستره‌ی به‌کارگیری آن در بازار تلفن همراه رو به افزایش است.

با رواج استفاده از شارژ بی‌سیم، بسیاری از کاربران گوشی‌های خود را با فراغ بال روی پد شارژ قرار می‌دهند و گوشی تقریبا تمام روز با شارژ کامل در آن حالت باقی می‌ماند.

آیا شارژ کامل گوشی هوشمند مضر است؟

کار شارژ کردن گوشی به لطف شارژ بی‌سیم بسیار ساده می‌شود؛ اما سؤالی که به وجود می‌آید این است که اگر دستگاه شما همیشه کاملا شارژ شده باشد، آیا ضرری برای آن ندارد؟

ونکات سیرینواسان، رئیس مرکز مشارکتی علوم ذخیره‌ی انرژی آرگون (ACCESS)، می‌گوید:

امکان شارژ بیش از حد باتری گوشی‌های هوشمند و تبلت به دلیل تمهیدات الکترونیکی وجود ندارد و نگاه داشتن آن‌ها در وضعیت شارژ کامل می‌تواند باعث افت عملکرد باتری این دستگاه‌ها شود. به‌طور صریح باید گفت که هرچه گوشی را در وضعیتی که بیش از ۹۰ درصد باتری دارد، بیشتر در شارژ قرار دهید، باتری دچار افت عملکرد بیشتری خواهد شد.

مادامی که یک باتری لیتیوم یونی شارژ می‌شود، یون‌ها بین الکترود مثبت که از لیتیوم کوبالت اکساید یا لیتیوم آیرن فسفات تشکیل شده‌ و الکترود منفی که از کربن گرافیت ساخته شده است، حرکت خواهند کرد.

وقتی باتری شارژ می‌شود، الکترود مثبت یون‌های لیتیوم را به سمت الکترود منفی می‌راند و به‌عنوان انرژی ذخیره می‌کند. وقتی شارژ باتری مورد استفاده قرار می‌گیرد، آن یون‌ها به الکترود مثبت بازمی‌گردند تا به‌عنوان الکتریسیته مورد استفاده قرار گیرند. در این رفت و برگشت یون‌های لیتیوم، الکترولیت که نقش واسط جابجایی را دارد در گذر زمان تحلیل می‌رود.

به گفته‌ی سرینواسان، هرچه گوشی بیشتر در شارژ باشد، سرعت تحلیل الکترولیت بیشتر خواهد بود.

بنابراین، نه‌تنها بهتر است گوشی هوشمند خود را برای مدت طولانی در شارژر رها نکنید، بلکه نباید آن را خیلی پر یا خالی کنید.

سرینیواسان می‌گوید:

به‌طور کلی، بدترین کاری که در حق باتری خود می‌توانید بکنید این است که آن را کامل پر و کامل خالی کنید. بهترین حالت هم این است که شارژ آن را بین ۴۵ تا ۵۵ درصد نگه دارید؛ اما در مجموع سعی کنید باتری دستگاه خود را به‌طور کامل شارژ نکنید و آن را در شارژر رها نکنید.

نمایی از قطعات داخلی شارژر بی‌سیم بلکین

سرینیواسان همچنین تأکید می‌کند که بیش از حد روی شارژ گوشی یا تبلت خود حساس نباشید؛ بیشتر تولیدکنندگان گوشی‌ هوشمند، باتری‌های خود را برای استفاده‌ی دو تا سه ساله طراحی می‌کنند. بنابرایناگر جزو کاربرانی هستید که معمولا گوشی خود را پس از مدتی عوض می‌کنید، اصلا نیاز به نگرانی در خصوص مصرف باتری ندارید.

شارژ وایرلس و دوره‌های شارژ

این هفته، zdnet گزارشی از آندیان هاگس منتشر کرد که او قصد دارد به عادت شارژ گوشی با شارژر سیمی برگردد؛ چرا که شارژ بی‌سیم باعث شده است او تعداد زیادی از دفعاتی را که می‌تواند آیفون ۱۰ خود را شارژ کند از دست بدهد و باتری گوشی او زودتر دچار فرسودگی شود.

هاگس مدعی است با روندی که او آیفون ۱۰ را شارژ می‌کند، در عرض کمتر از ۶ ماه ۱۴۵ دوره از دوره‌های شارژ گوشی مصرف خواهد شد. با این سرعت، باتری لیتیوم یونی دستگاه در ۲۰ ماه ۵۰۰ دوره‌ی مفید خود را تمام خواهد کرد.

طبق اعلام اپل، باتری‌های آیفون ۸ و آیفون ۱۰ پس از اتمام ۵۰۰ دوره‌ی شارژ، ۸۰ درصد از ظرفیت خود را خواهند داشت.

هاگس می‌گوید مشکل شارژ بی‌سیم این است که کویل‌های مغناطیسی مورد استفاده در شارژ بی‌سیم، در حین شارژ نیز از باتری لیتیوم یونی برای تأمین برق دستگاه استفاده می‌کنند؛ ولی در حالت شارژ باسیم این مسئولیت را سیم شارژر بر عهده می‌گیرد.

منو ترفرز، رئیس کنسرسیوم شارژ بی‌سیم، می‌گوید معمولا با افزایش تعداد دفعاتی که دستگاه شارژ می‌شود، ظرفیت باتری لیتیوم یونی کاهش می‌یابد. اما طبق بررسی‌های انجام‌گرفته، عمر باتری در صورتی که اجازه‌ی خالی شدن بیش از ۵۰ درصد به آن ندهید، تا ۴ برابر افزایش می‌یابد.

به عبارت دیگر، به اعتقاد ترفرز با شارژ کردن مداوم گوشی در طول روز - کاری که در صورت استفاده از شارژ بی‌سیم معمول است - و نگاه داشتن میزان شارژ بالای ۵۰ درصد، در واقع می‌توانید عمر باتری خود را افزایش دهید.

نمودار مقایسه‌ای فوق نشان می‌دهد بالا نگه داشتن میزان شارژ باتری رابطه‌ی مستقیمی با عمر آن دارد.

بحثی که تمامی ندارد

سرینیواسان می‌گوید با ورود باتری‌های لیتیوم یونی بیشتر به بازار در وسایل مصرفی الکترونیکی و وسایل نقلیه‌ی الکتریکی، بحث در مورد این‌که آیا باید باتری را همواره پر نگاه داشت یا خیر بالا گرفته است. بخش نظرات مطالب بلاگ او معمولات دیدگاه‌های ضد و نقیضی به خود می‌بیند.

به گفته‌ی دنیل استاین‌گارت، استاد دانشگاه پرینستون، این مناظره‌ای است بین کسانی که بالا نگه داشتن ولتاژ را باعث تضعیف باتری می‌دانند و آن‌هایی که افزایش تعداد دفعات شارژ یا خالی شدن زیاد آن را دلیل کاهش عمر آن تشخیص می‌دهند.

این استاد دانشگاه می‌گوید این‌که شما گوشی خود را در حالت شارژ کامل رها کنید باعث افزایش سرعت خراب شدن آن خواهد شد؛ اما این تمام ماجرا نیست.

در سال‌های اخیر، به لطف سیستم‌های مدیریت شارژ و بهبودهایی که در فناوری سلول‌های باتری صورت گرفته، آسیبی که ممکن است در نتیجه‌ی شارژ کامل به باتری وارد شود کاهش یافته است. برای مثال، در سال ۲۰۰۷، بالا بردن چندباره‌ی ولتاژ یک سلول تا ۴.۲ ولت باعث مرگ زودهنگام آن می‌شد؛ اما امروزه برای رساندن همان میزان آسیب به سلول‌های جدید دست کم ۴.۴ ولت جریان لازم است.

هرچند فناوری سلول‌های باتری بهبود یافته است، هنوز متغیرهای صنعتی زیادی وجود دارند که تعیین می‌کنند که یک باتری در نتیجه‌ی شارژ مداوم طول عمر بیشتری دارد یا خیر.

استاین‌گارت می‌گوید:

ما واقعا بدون عملیات پیچیده‌ی کالبدشکافی و مهندسی معکوس باتری و سیستم مدیریت آن، زمانی که شارژ به ۱۰۰ درصد می‌رسد نمی‌توانیم نظر قطعی صادر کنیم. این درست است که برخی اپلیکیشن‌ها ولتاژ را نشان می‌دهند؛ اما بدون دانستن فرمول ویژه و ترکیب کاتدها نمی‌توان نتیجه‌ای گرفت.

او می‌گوید سیستم‌های BMS پس از رسیدن میزان شارژ به ۱۰۰ درصد، عملیات شارژ گوشی یا تبلت شما را متوقف می‌کنند. اگر BMS وجود نداشت، شارژ مداوم می‌توانست بعد از چند ماه باتری شما را از پای در بیاورد.

استاین‌گارت معتقد است که راحتی خیالی که یک گوشی با شارژ کامل به کاربر می‌دهد، به ریسک آسیب به باتری در درازمدت می‌ارزد. به اعتقاد وی، با ۲۰ دلار می‌توان باتری گوشی را عوض کرد و ۲۰ دلار در قبال چند سال خیال آسوده واقعا ارزش دارد.

البته اپل برای تعویض باتری ۷۹ دلار طلب می‌کند؛ ولی اگر گوشی بیمه‌ی تکمیلی داشته باشد، این کار به‌صورت رایگان صورت می‌پذیرد.

استاین‌گارت می‌گوید تلفن همراه یک ابزار مهم است؛ اما با توجه به هزینه‌ی کم تعویض باتری، موارد مهم فراوان دیگری در دنیا وجود دارند که نگرانی برای آن‌ها واجب‌تر است.

شما کاربر محترم زومیت چقدر به مسئله‌ی باتری و نحوه‌ی رفتار با آن اهمیت می‌دهید؟ دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با زومیت به اشتراک بگذارید.