نگرانی اپل درباره کاهش فروش گوشی‌های آیفون

تابستان سال گذشته، ارزش بازار اپل از مرز یک تریلیون دلار گذشت و این غول فناوری نخستین شرکت سهامی عام غربی است که چنین موفقیت بزرگی کسب کرده است. بااین‌حال، این موفقیت چندان دوام نداشت و در نوامبر، ارزش بازار شرکت با روند نزولی مواجه شد و به کمتر از یک تریلیون دلار رسید.

هفته‌ی گذشته، تیم کوک، مدیرعامل اپل (Apple)، پیش‌بینی‌ اپل از گزارش مالی پاییز ۲۰۱۸ را کاهش داد. این اتفاق برای اولین‌بار طی یک دهه‌ی گذشته رخ داد. همین موضوع باعث شد ارزش سهام اپل بیش از ۱۰ درصد کاهش پیدا کند و وضعیت بازار سهام را به‌هم بریزد.

تیم‌ کوک کاهش درآمد اپل طی ۳ ماهه‌ی چهارم سال ۲۰۱۸ را ناشی از کاهش سرعت رشد اقتصادی چین خوانده که درحدود ۱۸ درصد ‌از فروش محصولات این شرکت را دربرگرفته است. تحلیلگران با اشاره به کاهش رشد اقتصاد جهانی به این نکته اشاره کرده‌اند که جنگ تجاری بین آمریکا و چین نیز درحال‌‌تأثیرگذاری بر شیو‌ه‌‌ی خرید مردم است.

طبق گفته‌ی پیر فراگو (Pierre Ferragu)، یکی از تحلیلگران شرکت تحلیلی نیو استریت ریسرچ (New Street Research)، همه‌ی تحلیلگران فعال در زمینه‌ی صنایع مرتبط‌با فناوری معتقدند استقبال از فناوری‌های جدید برای نخستین‌بار‌ در زمینه‌های مختلف ازجمله تلویزیون و خودرو و گوشی‌‌های هوشمند در‌مقایسه‌با سال‌های گذشته اصلا چشمگیر نیست. وی درادامه‌ی گفته‌هایش افزود:

زمانی‌که دومین نسل از وسیله‌ای عرضه می‌شود، افراد بیشتر از آن استقبال می‌کنند و این امر باعث افزایش اشتیاق و علاقه‌ی آن‌ها برای خرید مدل‌های جدیدتر می‌شود؛ اما ویژگی‌‌ها و فناوری‌های ارائه‌شده‌ی مهندس‌ها و شرکت‌ها به‌سرعت باعث ایجاد بازده نزولی تولید می‌شود. به‌عبارت‌ِدیگر، ممکن است در ابتدا استقبال از ویژگی‌های جدید زیاد باشد؛ اما این استقبال در سال‌های بعد به‌تدریج کاهش می‌یابد.

فروش رایانه‌های شخصی که قبل از ظهور گوشی‌های هوشمند محبوبیت زیادی داشتند و جزو محصولات پرفروش‌ بازار رایانه بودند، در سال ۲۰۱۱ به اوج خود رسید. ازآن‌پس، مردم دیرتر رایانه‌های خود را با رایانه‌ی جدید عوض می‌کردند؛ زیرا در آن سال، این رایانه‌ها به تکامل کامل رسیده بودند و اکثر انتظارات کاربران را برآورده کردند. تصور می‌شود چنین اتفاقی برای گوشی‌های هوشمند نیز در‌حال‌وقوع است و هرچه آن‌ها پیشرفته‌تر شوند، مردم دیرتر گوشی جدید می‌‌خرند.

طبق آمار منتشرشده‌ی شرکت تحلیلی دیگری به‌نام سی‌سی‌اس اینسایت (CCs Insight)، زمان استفاده‌ی کاربران کشورهای اروپای‌غربی از گوشی‌هایشان از ۲۶ ماه در سال ۲۰۱۰ به ۳۹ ماه در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.

درضمن، گجت‌های زیاد دیگری که هر سال در نمایشگاه‌های فناوری مختلف درمعرض نمایش گذاشته می‌شوند، برای فروش بیشتر با یکدیگر رقابت می‌کنند که مردم دوست دارند به‌جای خرید گوشی جدید، پولشان را برای خرید آن‌ها صرف کنند. این گجت‌ها تنوع زیادی هم دارند؛ از سیستم‌های دستیار خانگی مانند دستیار مجازی اکو (متعلق به شرکت آمازون) گرفته تا تخته اسکیت‌های باتری‌خور و وسایل اتوماسیون‌سازی خانگی.

زمانی‌که وضعیت کنونی اپل را در زمینه‌ی عرضه و فروش گوشی‌‌های آیفون با زمانی‌ مقایسه کنیم که یکی از تولیدکنندگان برتر رایانه بود، متوجه می‌شویم احتمالا آینده‌ی خوبی در انتظار این بخش از شرکت و سهام‌دارانش نیست. زمانی اپل در تولید رایانه‌های شخصی سرآمد همه‌ی شرکت‌ها بود و تعداد بی‌شماری از رایانه‌هایش را با قیمت هنگفتی می‌فروخت. بااین‌حال پس از مدتی، کاربران دیگر مانند گذشته از این رایانه‌ها استقبال نمی‌کردند و فقط طرفداران متعصب اپل وفادار بودند. چندی بعد، اپل در این زمینه شکست خورد و شرکت‌هایی مثل آی‌بی‌ام با رایانه‌های ارزان‌قیمت‌تر مثل رایانه‌های ویندوز یا سایر سیستم‌عامل‌ها، گوی سبقت را از اپلِ پیشتاز ربودند. اکنون نیز شرکت‌های چینی تولیدکننده‌ی گوشی‌‌های هوشمند، مانند شیائومی و هواوی که به‌تدریج مشهور شدند، با گوشی‌های باکیفیت خود با نسخه‌های متفاوت اندروید و قیمتی بسیار ارزان‌تر از گوشی‌های آیفون، نگرانی بزرگی برای اپل هستند.

تیم هات (Tim Hatt)، عضو واحد تحقیقاتی GSMA (متعلق به اتحادیه‌ای تجاری) درباره‌ی اپل چنین می‌گوید:

قیمت گران گوشی‌های آیفون همیشه در بیشترین حدش بوده است و این موضوع برای قشر ثروتمند جامعه نیز کاملا محسوس است و فقط مشتریان وفادار حاضرند پول بیشتری برای خرید این گوشی‌ها پرداخت کنند.

واضح  است گوشی‌های هوشمند وسیله‌ای شخصی‌تر و پرکاربردتر از رایانه‌های شخصی هستند. البته، اپل هنوزهم رویکرد خود درباره‌ی عرضه‌ی گوشی‌های گران‌قیمت را مصمم‌تر از قبل دنبال می‌کند و امیدوار است این اقدام باعث شود قیمت گران گوشی‌های آیفون، کاهش فروش آن‌ها را به‌دلیل استقبال کم جبران کند. به‌نظر می‌رسد این رویکرد تاحدودی مؤثر بوده است. بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد آیفون ایکس اس مکس (iPhone XS Max) با قیمت پایه‌ی ۱۰۹۹ دلار درمقایسه‌با مدل قدیمی‌ترش، یعنی آیفون ایکس اس (iPhone XS) که ۱۰۰ دلار ارزان‌تر است، فروش بیشتری تجربه کرده است.

حتی برای مشتریان متموّل اپل نیز این رویکرد دورازانتظار است. بخش زیادی از درآمد اپل ازطریق فروش سخت‌افزار تأمین می‌شود. در ۳ ماهه‌ی سوم سال ۲۰۱۸، ۵۹ درصد از درآمد ۶۳ میلیارد دلاری این شرکت به فروش گوشی‌‌های آیفون مربوط بود. البته، این آمار وابستگی اپل به فروش گوشی‌های آیفون را کمتر از میزان واقعی نشان می‌دهد و درکنارش به بخش ارائه‌ی خدمات مرتبط‌با این گوشی‌ها نیز باید توجه کرد که در‌حال‌توسعه است و ۱۶ درصد از درآمد شرکت را تأمین می‌کند. درضمن، کوک خواستار این است که وسعت این مراکز تا سال ۲۰۲۰ درمقایسه‌با سال ۲۰۱۶ دوبرابر شود.

درحال‌حاضر، هدف این بخش توسعه‌ی خدمات پس‌ازفروش و افزایش درآمد اپ‌استور است که هر دو ارتباط مستقیمی با گوشی‌های آیفون دارند. اپل درصدد است این دسته از خدماتش را توسعه دهد و احتمالا تا اواخر سال جاری، سرویسی برای استریم‌کردن برنامه‌های تلویزیونی راه‌اندازی می‌کند. سامسونگ که حقیقتا رقیب سرسختی برای اپل محسوب می‌شود، در ششم ژانویه‌ی امسال اعلام کرد به‌زودی، امکان استفاده از آیتونز (iTunes) و فروشگاه آنلاین فیلم و موسیقی اپل، در تلویزیون‌های این شرکت فراهم خواهد شد.

در‌حال‌حاضر، اپل علاوه‌بر تمرکز بر بازار گوشی‌های هوشمند، فعالیت خود در زمینه‌ی عرضه‌ی سایر گجت‌های هوشمند مثل وسایل دستیار خانگی را نیز آغاز کرده است. البته، اپل در این زمینه دربرابر شرکت‌های مطرحی مثل گوگل و آمازون حرفی برای گفتن ندارد. آماری رسمی برای میزان فروش اپل‌واچ (Apple Watch) دردست نیست؛ اما طبق گفته‌ی بن استنتون (Ben Stanton)، یکی از تحلیلگران کانالیس (Canalys)، این محصول سود سرشاری برای اپل دارد و بخش عمده‌ای از بازار فروش ساعت‌های هوشمند را ازآنِ خود کرده است.

این موضوع راه را برای ورود اپل به بخش گجت‌های مختص سلامتی نیز همواره کرده و این شرکت گجتی برای کنترل ضربان عرضه کرده است. البته، وضعیت حاکم بر این بخش با بازار کالاهای مصرفی مرتبط‌با فناوری کاملا تفاوت دارد. تیم هات اذعان کرده هدف آرمانی و رؤیای اپل، عرضه‌ی پلتفرم جدید رایانه‌ای برای خودنمایی در بازار و تکرار دوباره‌ی موفقیت گوشی‌های آیفون است.

درحالی‌که قیمت گوشی‌‌های آیفون پیوسته روند افزایشی دارد، قیمت گوشی‌های اندرویدی درحال‌کاهش است؛ گوشی‌هایی که در‌حال‌حاضر ۸۵ درصد از بازار گوشی را تصاحب کرده‌اند. اکنون برندهای مختلف این گوشی‌ها را با تنوع گسترده‌ای عرضه می‌کنند و رده‌ی قیمتی آن‌ها از کمتر از ۱۰۰ دلار تا ۱۰۰۰ دلار (گوشی‌های پرچم‌دار) متغیر است.

این موضوع رقابت سختی در میان شرکت‌های مختلف ایجاد می‌کند و این رقابت با شکست برخی از محصولات در جذب مشتری سخت‌تر می‌شود و درنهایت، جنگ قیمتی بزرگی در میان شرکت‌ها درمی‌گیرد که ارائه‌ی تخفیف‌های چشمگیر و کاهش سریع قیمت محصولات جدید، حتی گوشی‌های قدرتمند و پرچم‌دار را درپی دارد.

اکثر شرکت‌های چینی، مانند شیائومی و اوپو و ویوو، در زمینه‌ی تولید و عرضه‌ی گوشی‌های باکیفیت موفق بوده‌اند؛ اما عملکرد بهتر هواوی درمقایسه‌با این شرکت‌ها باعث شده مشتریان غربی کمتر با آن‌ها آشنا باشند. البته، تمام شرکت‌های ذکرشده اهداف بلندپروازانه‌ای دارند. به‌عنوان‌ مثال، شیائومی در هند ۷ کارخانه تأسیس کرده و فروش گوشی‌های آن در این کشور بیش از گوشی‌های سامسونگ است.

اهمیت ویژه‌ی مشتریان به استفاده از سخت‌افزار باکیفیت در گوشی، کار را برای شرکت‌هایی مثل ال‌جی و سونی و نوکیا سخت‌تر کرده است؛ زیرا از یک‌ سو، وسعت و میزان تولید این شرکت‌ها با شرکتی مثل سامسونگ مقایسه‌کردنی نیست و از سوی‌ دیگر، هزینه‌های این شرکت‌ها مانند هزینه‌های شرکت‌های نوظهور چینی ارزان نیست. بنابراین، شاید روزی این شرکت‌ها باید این میدان رقابت سخت را کاملا ترک کنند. این موضوع دیدگاه یکی از تحلیلگران شرکت سی‌سی اینسایت به‌نام مارینا کوییتچوا (Marina Koytcheva) است.

سؤال بزرگی که ذهن تمام فعالان بازار گوشی را به‌خود مشغول کرده این است که کاهش قیمت و میزان استقبال از گوشی‌‌های هوشمند تا کِی ادامه خواهد یافت؟ تحلیلگران خوش‌بین و مسئولان شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی معتقدند بهره‌گیری از فناوری‌ها و ویژگی‌های مبتکرانه در گوشی‌های هوشمند، دوباره می‌‌تواند باعث افزایش استقبال از آن‌ها شود. به‌عنوان مثال، سامسونگ قصد دارد پس‌ از سال‌ها، دوباره نوعی گوشی تاشدنی تولید کند که بسته به باز یا بسته‌بودن آن، می‌تواند به گوشی یا تبلت تبدیل شود. همچنین انتظار می‌رود عرضه‌ی گوشی‌‌های دارای قابلیت استفاده از شبکه اینترنت بسیار پرسرعت 5G از اواخر سال جاری آغاز شود.

به‌نظر می‌رسد پیشرفت‌های اخیر، تنها محصولی از سیر تکاملی این فناوری باشد و آن را نوعی تحول انقلابی نمی‌توان قلمداد کرد. بی‌تردید گوشی‌های تاشدنی درمقایسه‌با گوشی‌ها و تبلت‌های نازک و شیک امروزی، ضخامت بیشتری دارند و عادت‌کردن به آن‌ها کمی طول می‌کشد. درضمن، هنوز هیچ نرم‌افزار شگفت‌انگیز مختص گوشی‌های 5G عرضه نشده است و احتمالا قیمت گران این گوشی‌ها و عمر کم باتری آن‌ها، به کاهش تقاضا برای خرید آن‌ها منجر می‌شود.

حتی‌ اگر چنین ویژگی‌هایی نتواند به بازار گوشی رونق ببخشد، برنامه‌های دیگری برای رسیدن به این هدف عملی خواهد شد. طبق آمار ارائه‌شده‌ی جی.‌اس. ام. ای اینتلیجنس، در ۷ سال آینده، تعداد کاربران جدید اینترنت به بیش از یک میلیارد نفر می‌رسد که اکثر آن‌ها در کشورهای فقیر زندگی می‌کنند و گوشی‌های اندرویدی ارزان‌قیمتی دارند که قیمت آن‌ها پنجاه دلار خواهد بود. همچنین در‌حال‌حاضر، افراد بیش از هر زمان دیگری به گوشی‌های خود وابسته هستند؛ به‌همین‌دلیل اپل مُصِر است سرویس‌هایی راه‌اندازی کند که نوعی سرمایه‌گذاری زودبازده و سودآور باشند. به‌همین‌دلیل، می‌توان گفت هنوزهم راهکارهایی برای کسب درآمد هنگفت از صنعت گوشی هوشمند وجود دارد. البته ممکن است این درآمد به‌اندازه‌ی سال‌های گذشته نباشد. جالب است بدانید تنها در ۳ ماه، ۳۵۵ میلیون دستگاه گوشی به سراسر جهان انتقال داده می‌شود.