گوشی‌های اندرویدی چگونه ساکنان کالیفرنیا را از وقوع زمین‌لرزه مطلع کردند؟
سه‌شنبه صبح به وقت محلی، گوشی‌های اندرویدیِ فعال در منطقه‌ی خلیج سان‌فرانسیسکو هشداری روی صفحه‌نمایش نشان دادند: امواج ناشی از زلزله‌ای به بزرگی ۴٫۸ ریشتر در راه بودند. در برخی از پیام‌ها گفته شد: «ممکن است احساس لرزیدن کرده باشید.» بیش از یک‌میلیون نفر کاربر گوشی‌های اندرویدی هشدار را مشاهده کردند و به‌نوشته‌ی وایرد، برای برخی از آن‌ها هشدار چند ثانیه قبل از وقوع زمین‌لرزه به‌نمایش درآمده بود.
مارک استوگایتیس، رهبر پروژه‌ی سیستم هشدار زمین‌لرزه‌ی اندروید، می‌گوید این نخستین‌باری نیست که گوشی‌های اندرویدی چنین هشداری به کاربران نشان می‌دهند. بااین‌حال، از‌آن‌‌‌جاکه منطقه‌ی خلیج سان‌فرانسیسکو جمعیت زیادی در خود جای داده است، تعداد گوشی‌های دریافت‌کننده‌ی هشدار زمین‌لرزه به‌حدی زیاد بود که توجه اذهان عمومی را جلب کرد.
زمین‌لرزه بدون هشدار از راه می‌رسد و امان نمی‌دهد. مردم هنگام وقوع زمین‌لرزه غافل‌گیر می‌شوند و فرصت کافی برای پناه‌گرفتن پیدا نمی‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود احتمال آسیب‌دیدن آن‌ها بیشتر باشد. سیستم‌هایی نظیر آنچه در اندروید پیاده‌سازی شده است، تلاش می‌کنند وقوع زمین‌لرزه را چند ثانیه زودتر اطلاع دهند تا مردم بتوانند پناه بگیرند.
رابرت دِگروت، عضو تیم توسعه‌دهنده‌ی سیستم هشدار ShakeAlert (پروژه‌ای تحت‌مدیریت سازمان زمین‌شناسی آمریکا برای شناسایی اولین نشانه‌های زمین‌لرزه)، می‌گوید: «یکی از اهداف ما ایجاد صنعتی برای سیستم‌های هشدار زودهنگام زمین‌لرزه است. کارهایی انجام می‌دهیم که واقعاً قبلا هرگز به آن‌ها فکر نکرده بودیم.»
کارشناسان می‌گویند فناوری به‌کارگرفته‌شده در اندروید سیستمی برای «پیش‌بینی» زمین‌لرزه نیست. زمین‌لرزه را با هیچ ابزاری نمی‌توان پیش‌بینی کرد و سازمان زمین‌شناسی آمریکا در بیانیه‌های پیشین گفته بود که به‌احتمال بسیار زیاد «در آینده‌ی نزدیک» نمی‌تواند سیستمی برای پیش‌بینی زمین‌لرزه طراحی کند.
سیستم هشدار اندروید نمی‌تواند زمین‌لرزه را «پیش‌بینی» کند
سیستم هشدار اندروید می‌تواند وقوع زمین‌لرزه را قبل از اینکه فرد احساس لرزیدن کند، به او اطلاع دهد. متخصصان امیدوار‌‌‌‌ند که روزی بتوان سیستمی طراحی کرد که وقوع زمین‌لرزه را خیلی زودتر به کاربر اطلاع‌رسانی کند.
گوگل می‌گوید هشداری که سه‌شنبه‌ی هفته‌ی قبل روی گوشی‌های اندرویدی به‌نمایش درآمد، نتیجه‌ی همکاری با ShakeAlert بود. مؤسسه‌ی ShakeAlert اولین نشانه‌های وقوع زمین‌لرزه را شناسایی می‌کند و داده‌های مرتبط را دراختیار آژانس‌های دولتی و شرکت‌های متفرقه قرار می‌دهد. گوگل قدم‌های مهمی برداشته است تا نوتیفیکیشن‌های حاصل از سیستم ShakeAlert را به‌طور بسیار گسترده‌تری به‌دست مردم برساند.
گوگل در ابتدا هشدار ShakeAlert را با سیستم اختصاصی خودش ادغام کرد تا کاربران گوشی‌های اندرویدی به‌لطف گوشی خود نوتیفیکیشن ShakeAlert را ببینند. به‌لطف این همکاری، نمایش نوتیفیکیشن وابسته به دانلود اپلیکیشن مجزا نیست و همه‌چیز بر بستر سیستم‌عامل انجام می‌گیرد.
زمین‌لرزه در مراحل آغازین، امواج لرزه‌ایِ ملایمی که به آن‌ها امواج P گفته می‌شود، ازطریق زمین ارسال می‌کند. تمامی کسانی که در ناحیه‌ی وقوع زمین‌لرزه هستند، امواج P را احساس نخواهند کرد؛ اما شبکه‌ای متشکل از ۱٬۳۰۰ حسگر پیشرفته‌ی سازمان زمین‌شناسی آمریکا می‌توانند امواج P را تشخیص دهند.
وقتی چهار حسگر به‌طور‌هم‌زمان به دریافت موج واکنش نشان دهند، هشداری به مرکز پردازش داده ارسال می‌کنند. اگر داده‌ها با برخی معیارهای ازپیش‌تعیین‌شده مطابقت داشته باشند، سیستم ShakeAlert تشخیص می‌دهد که احتمالاً امواج پرقدرت‌تر S نیز در راه‌اند.
امواج S همان موج‌های لرزه‌ای هستند که باعث آسیب در سطح زمین می‌شوند و مردم آن‌ها را حس می‌کنند. پس از این مراحل، سیستم‌های هشدار زودهنگام نظیر سیستم گوگل، اپلیکیشن MyShake، آژانس‌های دولتی نظیر سازمان مدیریت بحران فدرال یا سیستم‌های حمل‌و‌نقل، داده‌ها را تفسیر و شروع به ارسال هشدار می‌کنند.
سیستم‌های هشدار زودهنگام محدودیت‌هایی نیز دارند. امواج S با سرعت زیاد حرکت می‌کنند. به‌بیان بهتر، هرچه فرد به مرکز زمین‌لرزه نزدیک‌تر باشد، احتمال اینکه هشدار را قبل از وقوع زمین‌لرزه دریافت کند، کمتر است. حسگرهای سازمان زمین‌شناسی آمریکا بسیار گران‌قیمت‌اند و به‌طور استراتژیک در ناحیه‌های مختلف ساحل غربی ایالات متحده قرار داده شده‌اند. این سازمان می‌گوید تا سال ۲۰۲۵ شمار حسگرها را به ۱٬۶۷۵ عدد می‌رساند.
سیستم‌های هشدار زودهنگام زمین‌لرزه با محدودیت‌هایی مواجه هستند
افزون‌بر‌این، معیارهای اندازه‌گیری بزرگیِ زمین‌لرزه که در زمانی بسیار سریع جمع‌آوری می‌شوند، داده‌هایی مقدماتی‌اند. هشدار سه‌شنبه از وقوع زمین‌لرزه‌ی ۴٫۸ ریشتری خبر می‌داد؛ اما بعداً اعلام شد بزرگی زمین‌لرزه‌ی خلیج سان‌فرانسیسکو ۵٫۱ ریشتر بوده است.
گوگل می‌گوید گوشی هر کاربر را به حسگری مینیاتوری برای تشخیص زمین‌لرزه تبدیل کرده است. تمامی گوشی‌های امروزی حسگر شتاب‌سنج دارند و این حسگرها می‌توانند سیگنال‌های زمین‌لرزه را دریافت کنند. درصورت تشخیص زمین‌لرزه به‌وسیله‌ی حسگر شتاب‌سنج، گوشی اندرویدی پیامی را به‌همراه داده‌های تقریبی موقعیت مکانی (نظیر شهری که دستگاه در آن قرار دارد) برای سروری خاص می‌فرستد. سرور با بررسی داده‌های مختلف تشخیص می‌دهد در چه منطقه‌ای زمین‌لرزه رخ داده است و سپس، هشدارهای مرتبط را ارسال می‌کند.
مارک استوگایتیس می‌گوید گوشی‌های هوشمند صرفاً زمانی می‌توانند امواج زمین‌لرزه را تشخیص دهند که به شارژر متصل باشند و صفحه‌ی آن‌ها قفل باشد. این کار باعث می‌شود که حرکت‌های ناگهانی گوشی در جیب یا کیف به‌عنوان موج زمین‌لرزه شناسایی نشود. هدف بلندمدت متخصصان این است که سرعت ارسال هشدار زمین‌لرزه افزایش یابد: «می‌کوشیم بازه‌ی زمانی بین وقوع زمین‌لرزه را با تشخیص و ارسال هشدار مربوط به آن، تا‌حدممکن کوتاه کنیم.»
مجهزکردن گوشی‌های هوشمند به سیستمی برای تشخیص سیگنال‌های زمین‌لرزه راهکاری ارزان‌تر و سریع‌تر از قرار‌دادن حسگرهای بزرگ در عمق چند‌متری زیر زمین است. بااین‌حال، سیستم مبتنی‌بر گوشی نیازمند این است که افراد نزدیک محل وقوع زمین‌لرزه باشند و چنین شرایطی در تمامی زمین‌لرزه‌ها اتفاق نمی‌افتد. بااین‌همه، تمامی حسگرهای یادشده، چه حسگرهای بزرگ زیر زمین و چه حسگر گوشی‌های هوشمند، به تولید سیستم‌های جدید و بی‌سابقه‌ای منتهی شده‌اند تا مردم فرصتی اندک برای پناه‌گرفتن دربرابر خطرهای زمین‌لرزه داشته باشند.
نظرات