ماشین زمان:‌ مهم‌ترین قابلیت‌های حذف‌شده از آیفون

با شنیدن نام آیفون، چیز‌های زیادی در ذهن تداعی می‌شود؛ گوشی‌های باکیفیت، گران‌قیمت یا حتی حذف و تغییر برخی قابلیت‌ها. شاید مورد آخر برای همه خیلی ملموس نباشد، اما طرفداران گوشی‌های آیفون احتمالاً برخی از این قابلیت‌های حذف‌شده را به‌خوبی به‌خاطر دارند یا شاید برای تعدادی از آن‌ها دلتنگ هستند.

تصمیم اپل به حذف شارژر از جعبه به‌ حدی خبرساز شد که حتی کاربران گوشی‌های دیگر را نیز تحت‌تأثیر قرار داد؛ اما شاید کمتر کسی به‌یاد دارد که زمانی رابط کاربری آیفون به‌جای طراحی تخت، از طراحی آشنانما برای آیکون‌ها و اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کرد.

من در این مقاله، برخی از مهم‌ترین قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی را که از گوشی‌های آیفون حذف شده‌اند، بررسی کرده‌ام. با من همراه باشید تا با سیر تغییرات گوشی‌های آیفون از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۳ آشنا شوید.

امروزه گاهی در گوشی‌های اقتصادی، از نمایشگر TFT استفاده می‌شود. اپل این نوع نمایشگر را در سال ۲۰۱۰ کنار گذاشت. آیفون 3GS که کمتر کسی آن را به یاد دارد، آخرین گوشی اپل با نمایشگر TFT بود و کوپرتینونشین‌ها از آیفون 4S به بعد، نمایشگر‌های LCD را جایگزین TFT کردند.

اپل با هدف نمایش رنگ‌ها به‌صورت شفاف‌تر و سرزنده‌تر، نمایشگرهای LCD را به گوشی‌های خود آورد. این تغییر باید رضایت کاربران آیفون را جلب می‌کرد، اما آن زمان اکثر کاربران می‌گفتند نمایشگر‌های LCD به اندازه‌ی TFT مقاوم نیستند و خواندن محتوای صفحه‌نمایش در زیر نور مستقیم آفتاب به سختی امکان‌پذیر بود.

پلاستیک ارزان، سبک و بسیار انعطاف‌پذیر است و به‌همین‌خاطر، ماده‌ی فوق‌العاده‌ای برای ساخت گوشی‌های هوشمند به‌شمار می‌رود. اگرچه در دنیای تمام‌شیشه‌ای گوشی‌های پرچم‌دار امروزی باورش سخت است، آیفون‌ها هم زمانی از پلاستیک ساخته شده بودند.

مثلاً پنل پشتی اولین آیفون حدود یک‌پنجم از پلاستیک بود، درحالی‌که آیفون 3G و 3GS هر دو به‌طور کامل از پنل پلاستیکی استفاده می‌کردند. اولین گوشی آیفون که به پنل شیشه‌ای به‌جای پلاستیک مجهز شده بود، آیفون ۴ بود که در ساخت آن از شیشه‌ی کورنینگ با قاب فولادی ضد زنگ استفاده شده بود. پنل پلاستیکی دوباره با آیفون 5C در سال ۲۰۱۳ ظاهر شد، اما با کنار گذاشته شدن مدل C، این آخرین باری بود که اپل از پلاستیک در ساخت پنل پشتی آیفون استفاده کرد.

اپل طی سال‌ها در تغییر جنس بدنه و پنل پشتی گوشی‌های آیفون وسواس زیادی به خرج داده است. این شرکت در سال ۲۰۱۲ برای ساخت بدنه‌ی آیفون ۵، از ترکیب آلومینیوم با شیشه استفاده کرد. به‌طور دقیق‌تر، ماده‌ی به‌کاررفته در ساخت پنل پشتی آیفون ۵ آلومینیوم آنودایز سری ۶۰۰۰ بود که در ساخت بدنه‌ی مک‌بوک نیز به کار رفته و نسبت به پنل کاملاً شیشه‌ای، از مقاومت بیشتری برخوردار است.

اپل تا قبل از عرضه‌ی آیفون ۵، از پورت بزرگ و عریضی به نام ۳۰ پین برای گوشی‌های خود استفاده می‌کرد که برای شارژ دستگاه و اتصال آن به لوازم جانبی استفاده می‌شد. این درگاه قدیمی را نخستین‌بار در سال ۲۰۱۱ با آیپاد دیده بودیم.

لایتنینگ به‌عنوان نسخه‌ی کوچک‌تر و مدرن‌تر درگاه ۳۰ پین اپل معرفی شد. آن درگاه قدیمی را نخستین‌بار در سال ۲۰۱۱ با آیپاد دیده بودیم. لایتنینگ از بسیاری جهات بهتر از کانکتور ۳۰ پین بود؛ کابل جدید کوچک‌تر بود، می‌شد از هر دو طرف به درگاه گوشی متصلش کرد و همچنین می‌توانست داده‌ها را با سرعت بیشتر انتقال دهد. اپل در همان زمان گفت که لایتنینگ قرار است تا یک دهه مورداستفاده قرار بگیرد.

این‌ روزها هنگام خرید گوشی به‌ندرت پیش می‌آید بهره‌مندی از جک هدفون ۳.۵ میلی‌متری جزوی از دغدغه‌هایمان باشد؛ اتفاقی که خوب یا بد، مسئولیتش به گردن اپل است، چراکه اولین‌بار این شرکت بود که تصمیم گرفت آیفون ۷ را در سال ۲۰۱۷ بدون جک ۳٫۵ میلی‌متری به بازار عرضه کند؛ تصمیمی که آن‌ روزها بسیار بحث‌بر‌انگیز و جنجالی شد.

با حذف جک هدفون از گوشی‌های آیفون، کاربران مجبور به استفاده از هدفون بلوتوثی یا تبدیل لایتنینگ به جک ۳٫۵ میلی‌متری برای استفاده از هندزفری‌های سیمی بودند. درحالی‌که این تصمیم نارضایتی گسترده‌ی کاربران را به‌همراه داشت، بسیاری از اهالی دنیای فناوری، این اقدام اپل را تحسین می‌کردند، چراکه حذف جک هدفون باعث شده بود زبان طراحی آیفون باریک‌تر و ساده‌تر شود.

بااین‌حال، اپل هیچ‌گاه از تصمیم خود پشیمان نشد و تمام آیفون‌های بعد از آیفون ۷ بدون جک هدفون عرضه شدند. پافشاری اپل روی این تصمیم تولیدکنندگان دیگر موبایل را هم به حذف جک هدفون ترغیب کرد تا بالأخره کاربران مجبور شوند خود را با هدفون‌های بلوتوثی وفق دهند.

طراحی آشنانما یا اسکئومورفیسم (Skeuomorphism) اولین سال‌های رابط کاربری آیفون را رقم زد. تا سال‌ها قبل از رسیدن iOS 7، بیشتر آیکون‌های سیستم‌عامل آیفون از شباهت ظاهری با دنیای واقعی بهره می‌برند تا به‌قول استیو جابز، کاربر احساس کند تجربه‌ی آنلاینش بازتابی از تجربه‌های زندگی آفلاینش است. مثلاً آیکون iBooks شبیه قفسه‌ی چوبی کتاب بود یا اپلیکیشن Notes شبیه دفترچه یادداشت زردرنگ با خطوط و حاشیه بود که حدود ۴۰ سال پیش رایج بود.

بسیاری از طرفداران آیفون عاشق طراحی آشنانمای iOS بودند؛ به‌همین‌خاطر، زمانی‌ که جانی آیو جای اسکات فورستال را در بخش طراحی صنعتی اپل گرفت و iOS 7 را در سال ۲۰۱۳ با طراحی تخت همراه کرد، با نارضایتی و انتقاد شدید اکثر کاربران و رسانه‌های تکنولوژی رو‌به‌رو شد.

بااین‌حال، مانند بسیاری از تغییرات دیگر دنیای تکنولوژی، طراحی اسکومورفیک رابط کاربری‌ آیفون نیز پس از یکی-دو سال به دست فراموشی سپرده شد و کاربران خود را با طراحی تخت iOS وفق دادند.

اپل تا چند سال گوشی‌های خود را با نمایشگر LCD عرضه می‌کرد تا اینکه صحفه‌‌نمایش LCD را در سال ۲۰۱۷ برای همیشه کنار گذاشت. آیفون X، اولین گوشی اپل محسوب می‌شود که به‌جای LCD، از نمایشگر OLED در آن استفاده شده بود. صفحه‌نمایش OLED نسبت به LCD، نازک‌تر و سبک‌تر است، کنتراست بهتری دارد و رنگ‌ها را سرزنده‌تر نمایش می‌دهد.

یکی از تغییرات بحث‌بر‌انگیز در گوشی آیفون X نسبت به نسل قبل، حذف دکمه‌ی Home و Touch ID بود. اپل حسگر تشخیص چهره‌ی Face ID را جایگزین سنسور اثر انگشت کرد تا کاربران با استفاده از آن بتوانند گوشی خود را آنلاک کنند.

با وجود گذشت ۶ سال از معرفی Face ID، هنوز هم برخی از کاربران برای Touch ID آیفون دلتنگ هستند. جالب است بدانید Face ID آیفون در همان روز معرفی با مشکل روبه‌رو شد. کرگ فدریگی برای اینکه بتواند عملکرد این سیستم جدید را به نمایش بگذارد، مجبور شد از آیفون دیگری استفاده کند. بااین‌حال، حذف دکمه‌ی هوم به کاهش حاشیه‌های آیفون و زیباتر شدن آن کمک کرد.

آیفون X در مقایسه با نسل قبل از خود، تغییرات زیادی داشت که زبان طراحی از جمله آن‌ها بود. اپل که تا قبل از معرفی این دستگاه، برای پنل پشتی گوشی‌های خود از آلومینیوم استفاده می‌کرد، تصمیم گرفت تا شیشه را جایگزین آلومینیوم کند. این سومین باری بود که کوپرتینونشین‌ها، جنس پنل پشتی گوشی‌های آیفون را تغییر می‌دادند.

اپل با هدف امکان شارژ بی‌سیم دستگاه‌های خود، آلومینیوم را کنار گذاشت و از شیشه استفاده کرد، چرا که با وجود آلومینیوم نمی‌توانست این قابلیت را به دستگاه‌های خود بیاورد. ناگفته نماند که شیشه نسبت به آلومینیوم شکننده‌تر است. در نتیجه، این موضوع باعث افزایش هزینه‌های تعمیر گوشی شد.

یکی از بحث‌برانگیزترین و جنجالی‌ترین تصمیمات اپل در سال‌های اخیر، حذف شارژر از جعبه‌ی گوشی‌های آیفون بود که در زمان معرفی آیفون ۱۲ اتفاق افتاد. با این اقدام، سیل انتقادات به سمت اپل سرازیر شد و حتی رقبایش، آن را به تمسخر گرفتند. بااین‌حال، کوپرتینونشین‌ها مدعی بودند که با هدف کمک به حفظ محیط‌زیست، شارژر و ایرپاد را از جعبه‌های آیفون حذف کرده‌اند.

با وجود ادعاهای محیط‌زیست‌دوستانه، اپل با تصمیم جسورانه‌ی خود توانست میلیون‌ها دلار در هزینه‌هایش صرفه‌جویی کند. از سوی دیگر، رقبای اپل هم پس از مدتی به حذف شارژر از جعبه‌ی گوشی روی آوردند. بدعت‌گذاری اپل نارضایتی گسترده‌ی کاربران را به‌همراه داشت، اما درنهایت چاره‌ای جز خرید شارژر آیفون و هدفون به‌صورت جداگانه نداشتند.

اپل تا مدت‌ها برای صفحه‌نمایش گوشی‌های خود از شیشه‌ی ضدخش استفاده می‌کرد؛ اما با معرفی آیفون ۱۲، این شرکت تغییر رویه داد و سرامیک شیلد را جایگزین شیشه‌های ضدخش کرد.

سرامیک شیلد در مقایسه با شیشه‌ی ضدخش در گوشی‌های آیفون ۱۲، تا چهار برابر مقاوم‌تر بود و باعث می‌شد آسیب کمتری به دستگاه برسد. با جایگزینی سرامیک شیلد به‌جای شیشه‌ به‌کاررفته در نسل قبل، هزینه‌های تعمیر گوشی‌های آیفون نیز کمتر شد.

اپل پس از معرفی آیفون ۱۴، شکاف سیم‌کارت را از برخی از مدل‌های این گوشی حذف و اعلام کرد که گوشی‌های سری آیفون ۱۴ در بازار ایالات متحده بدون پشتیبانی از سیم‌کارت فیزیکی عرضه می‌شوند. حذف شکاف سیم‌کارت اتفاق بسیار مهمی برای آیفون بود.

اگرچه سیم‌کارت‌های الکترونیکی هنوز در سراسر دنیا به محبوبیت نرسیده‌اند، نیاز به مراجعه‌ی حضوری به دفاتر خدماتی را از بین می‌برند و به کاربران امکان می‌دهند راحت‌تر در بین اپراتورهای مختلف جابه‌جا شوند. آیفون ۱۴ می‌تواند حداکثر ۶ سیم‌کارت الکترونیکی در خود جای دهد.

اپل بالأخره دست از مقاومت برداشت و زیر فشار اتحادیه‌ی اروپا پورت اختصاصی لایتنینگ را پس از سال‌ها از گوشی‌های آیفون کنار گذاشت. اکنون تمام مدل‌های آیفون ۱۵ به پورت USB-C مجهز هستند.

USB-C نسبت به پورت لایتنینگ عملکرد بهتری دارد و حتی سرعت انتقال داده‌ی آن، حداکثر به ۴۰ گیگابایت‌برثانیه می‌رسد؛ درحالی‌که حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در لایتنینگ، ۴۸۰ مگابایت‌برثانیه است. علاوه‌براین، USB-C نسبت به پورت قدیمی اپل فراگیرتر است و در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اپل با معرفی آیفون ۱۵ پرو و آیفون ۱۵ پرو مکس، اسلایدر Ring/Mute را که در لبه‌ی کناری دستگاه قرار داشت، حذف کرد. اپل به‌جای این اسلایدر، دکمه‌‌ی اکشن را به این گوشی‌ها آورد که مشابه دکمه‌ی اکشن به‌کار رفته در اپل واچ اولترا است.

کاربران با استفاده از دکمه اکشن در آیفون ۱۵ پرو و آیفون ۱۵ پرو مکس می‌توانند کارهایی مانند روشن‌کردن فلاش دستگاه، آغاز فرایند ضبط صدا یا فعال کردن دوربین را انجام دهند.

اپل با معرفی سری گوشی‌های آیفون ۱۴، از ویژگی جدیدی تحت عنوان داینامیک آیلند (Dynamic Island) در مدل‌های پرو رونمایی کرد که جایگزین ناچ در آیفون‌های قبلی شد؛ اما با معرفی آیفون ۱۵، ناچ‌ از مدل‌های غیر پرو نیز حذف شد و هر چهار نسخه‌ی این سری گوشی‌، از داینامیک آیلند بهره می‌برند.

اپل با حذف برخی از قابلیت‌ها و ویژگی‌های آیفون در طول سال‌ها، نشان داده است که از گرفتن تصمیمات جسورانه و گاهی بحث‌برانگیز ترسی ندارد. کوپرتینونشین‌ها به‌خاطر برخی از این تصمیمات، مثل حذف شارژر از جعبه، با موجی از انتقادات روبه‌رو شدند، اما سر تصمیم خود ماندند و حتی رقبای خود را هم به همین راه کشاندند. از سوی دیگر، برخی از تغییرات مثل جایگزینی پورت لایتنینگ با USB-C با استقبال بسیار گسترده‌ای از سوی کاربران و اهالی فناوری روبه‌رو شد. بعید نیست اپل روند حذف و تغییر قابلیت‌های آیفون را به همین شکل ادامه دهد و شاید قدم بعدی، حذف کامل پورت شارژ باشد.

از نظر شما مهم‌ترین تغییر گوشی‌های آیفون در سال‌های اخیر چه بوده است و بیشتر برای کدام قابلیت حذف‌شده دلتنگ هستید؟