پنل VA چیست؟

اگر به دنبال خرید مانیتور جدید هستید، ممکن است با انواع مختلفی از پنل‌ها مانند IPS، TN و VA مواجه شده باشید. هر کدام از این‌ها در مورد بازتولید رنگ، زوایای دید، نسبت کنتراست، زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی، مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این مقاله، ما بر روی پنل‌های VA تمرکز می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که آن‌ها دقیقا چه چیزی هستند، چگونه کار می‌کنند و برای چه کاری مناسب هستند.

پنل‌های VA نوعی فناوری LCD هستند که مزایایی نسبت به پنل‌های TN (مخفف twisted nematic) و IPS (مخفف in-plane switching) دارند. VA مخفف تراز عمودی (vertical alignment) است که به جهت‌گیری کریستال‌های مایع در داخل پنل اشاره دارد. در ادامه نحوه عملکرد پنل‌های VA و مزایایی که ارائه می‌دهند را توضیح خواهیم داد.

پنل VA کریستال‌های مایع خود را در جهت عمودی به صفحه نمایش (زیر لایه شیشه‌ای) معلق نگه داشته است. این کریستال‌ها طوری چیده شده‌اند که اجازه عبور نور پلاریزه را در صورت عدم وجود میدان الکتریکی ندهند. این بدان معنی است که پنل می‌تواند نور پس‌زمینه را به طور کامل مسدود و سیاهی بسیار عمیقی ایجاد کند. هنگامی که نیرویی ناشی از یک میدان الکتریکی به آن‌ها اعمال می‌شود، کریستال‌های مایع کج می‌شوند و اجازه می‌دهند مقداری نور از آن‌ها عبور کند که سایه‌های مختلف خاکستری و رنگی ایجاد می‌کنند.

پنل‌های VA از یک لایه ترانزیستور فیلم نازک (TFT) برای کنترل میدان الکتریکی در هر پیکسل استفاده می‌کنند. هر پیکسل به سه زیرپیکسل قرمز، سبز و آبی (RGB) تقسیم می‌شود که بسته به ولتاژ اعمال شده می‌تواند از نظر روشنایی و رنگ متفاوت باشد. با ترکیب زیرپیکسل‌های مختلف، پنل VA توانایی نمایش میلیون‌ها رنگ را دارد.

یکی از مزایای پنل‌های VA، این است که به خوبی می‌توانند رنگ‌ها را بازتولید کنند زیرا این پنل‌ها معمولاً با پوشش کامل sRGB عرضه می‌شوند. دستگاه‌های دارای پنل VA که از فیلم نقطه کوانتومی استفاده می‌کنند و معمولاً توسط سامسونگ طراحی می‌شوند، گستره‌های بالاتری مانند Adobe RGB یا DCI-P34 ارائه می‌دهند. این بدان معنی است که پنل‌های VA می‌توانند رنگ‌ها و سایه‌های بیشتری را نسبت به یک پنل استاندارد نمایش دهند که برای ویرایش عکس و فیلم، طراحی گرافیک و سایر کارهای خلاقانه فاکتوری مهم است.

اگر بخواهیم از اشکلات این پنل‌ها بگوییم، یکی از ایرادات اصلی پنل‌های VA زمان پاسخ‌دهی آهسته آن‌هاست، یعنی زمانی که طول می‌کشد تا یک پیکسل از رنگی به رنگ دیگر تغییر کند. زمان پاسخ‌دهی بر نحوه نمایش یکنواخت و واضح حرکات روی صفحه تأثیر می‌گذارد، به خصوص در بازی‌ها و ویدیوهای سریع. پنل‌های VA زمان پاسخ‌گویی طولانی‌تری نسبت به پنل‌های TN و IPS دارند، که می‌تواند باعث ایجاد شبح، لکه‌دار شدن یا تار شدن اجسام متحرک شود. این مشکل را می‌توان با استفاده از ویژگی‌های نور پس‌زمینه کاهش داد اما نباید انتظار رفع کامل آن‌ها را داشت.

یکی دیگر از اشکالات پنل‌های VA پتانسیل آن‌ها برای پخش نامرتب نور پس‌زمینه (خون‌ریزی یا ابری شدن نور) است که نقص‌هایی هستند که باعث روشنایی ناهموار در سراسر صفحه‌نمایش می‌شوند. خونریزی نور پس‌زمینه زمانی اتفاق می‌افتد که مقداری نور از لبه‌های پنل نشت می‌کند و نقاط روشن یا هاله‌ای در اطراف نواحی تاریک ایجاد می‌کند. ابری شدن زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از نواحی پنل روشن‌تر یا تیره‌تر از قسمت‌های دیگر باشد و لکه‌ها یا لکه‌هایی روی صفحه ایجاد شود. این عیوب در صحنه‌ها یا محیط‌های تاریک بیشتر قابل توجه هستند و بسته به کنترل کیفیت سازنده می‌توانند متفاوت باشند.

LCD (نمایشگر کریستال مایع) فناوری رایجی است که در تلویزیون‌ها، مانیتورها و سایر دستگاه‌ها استفاده می‌شود. با این حال، همه LCD‌ها یکسان نیستند. پنل‌های LCD انواع مختلفی داشته که ویژگی‌ها و مزایای متفاوتی دارند. در ادامه، دو نوع محبوب پنل‌های LCD را با هم مقایسه می‌کنیم: IPS (سوئیچینگ درون صفحه) و VA (تراز عمودی).

IPS نوعی پنل LCD است که از کریستال‌های مایع استفاده می‌کند و این کریستال‌ها به موازات لایه‌ها قرار گرفته‌اند. این بدان معنی است که آن‌ها می‌توانند سریع‌تر و یکنواخت‌تر از سایر انواع LCD سوئیچ کنند. پنل‌های IPS به خاطر زاویه دید عالی و بازتولید خوب رنگ معروف هستند. آن‌ها می‌توانند طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها را نمایش دهند و حتی زمانی که از زوایای مختلف به آن‌ها نگاه می‌کنید، کیفیت رنگ و تصاویر تغییری نمی‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که آن‌ها برای برنامه‌های حرفه‌ای که به دقت رنگ بالایی نیاز دارند، مانند طراحی گرافیکی، عکاسی و ویرایش فیلم، مناسب باشند.

همانطور که پیش‌تر در معرفی پنل‌های VA گفتیم، آن‌ها نوع دیگری از پنل‌های LCD هستند که از کریستال‌های مایع استفاده می‌کنند و به صورت عمودی با لایه‌ها تراز شده‌اند. این چینش بدان معنی است که آن‌ها می‌توانند نور بیشتری را در صورت خاموش شدن مسدود کنند و در نتیجه نسبت کنتراست بالاتر و سیاهی عمیق‌تری نسبت به پنل‌های IPS دارند. پنل‌های VA به دلیل عملکرد عالی در صحنه‌ها و محیط‌های تاریک شناخته شده‌اند. آن‌ها می‌توانند جزئیات غنی و رنگ‌های زنده را در مناطق تاریک نشان دهند که آن‌ها را برای برنامه‌های سرگرمی که به تصاویری فراگیر نیاز دارند، مانند بازی، فیلم، و نمایش‌های تلویزیونی مناسب می‌سازد.

هر دو پنل IPS و VA بسته به آنچه در تلویزیون و نمایشگر به دنبال آن هستید، نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند. در اینجا برخی از مزایا و معایب اصلی هر دو نوع پنل آورده شده است:

مزایای پنل IPS

• زوایای دید گسترده: پنل‌های IPS دارای رنگ‌ها و روشنایی ثابتی در سراسر صفحه هستند، حتی زمانی که به صورت زاویه‌دار به آن نگاه کنید. این بدان معنی است که می‌توانید از کیفیت تصویر یکسانی از هر صندلی در اتاق لذت ببرید یا صفحه نمایش را بدون آسیب رساندن به تصویر با دیگران به اشتراک بگذارید.

• رنگ‌های دقیق: پنل‌های IPS دارای طیف رنگی گسترده و دقت رنگ بالایی هستند، به این معنی که می‌توانند طیف وسیعی از رنگ‌ها را نمایش دهند و آن‌ها را به طور وفادار به منبع، بازتولید کنند. این بدان معناست که می‌توانید رنگ‌های واقعی‌تر و طبیعی‌تری را روی صفحه نمایش خود مشاهده کنید، به خصوص اگر تنظیمات تلویزیون خود را کالیبره کرده باشید.

• زمان پاسخگویی سریع: پنل‌های IPS زمان پاسخگویی سریعی دارند، به این معنی که می‌توانند به سرعت رنگ‌ها را بدون ایجاد شبح یا تاری حرکت تغییر دهند. این بدان معنی است که می‌توانید از حرکت صاف و واضح روی صفحه خود لذت ببرید، به خصوص اگر محتوای سریعی تماشا می‌کنید یا به بازی‌های کامپیوتری علاقه دارید.

معایب پنل IPS

• نسبت کنتراست پایین: پنل‌های IPS نسبت کنتراست پایینی دارند، به این معنی که نمی‌توانند سیاهی بسیار عمیق یا سفید بسیار روشن ایجاد کنند. این بدان معناست که ممکن است برخی از جزئیات و کنتراست را در صحنه‌ها یا محیط‌های تاریک از دست بدهید، یا مقداری خونریزی یا تیرگی در اطراف صفحه نمایش مشاهده کنید.

• اوج روشنایی کم: پنل‌های IPS دارای حداکثر روشنایی پایینی هستند، به این معنی که نمی‌توانند بسیار روشن یا کم نور شوند. این بدان معنی است که اگر تلویزیون خود را در اتاقی بسیار روشن یا بسیار تاریک مشاهده می‌کنید، ممکن است با مشکلاتی در تابش نور یا انعکاس آن مواجه شوید.

مزایای پنل VA

نسبت کنتراست بالا: پنل‌های VA نسبت کنتراست بالایی دارند، به این معنی که می‌توانند سیاهی بسیار عمیق و سفیدی بسیار روشنی ایجاد کنند. این بدان معنی است که می‌توانید جزئیات و کنتراست بیشتری را در صحنه‌ها یا محیط‌های تاریک مشاهده کنید یا از رنگ‌های پویا و زنده‌تر روی صفحه نمایش خود لذت ببرید.

حداکثر روشنایی: پنل‌های VA دارای حداکثر روشنایی بالایی هستند، به این معنی که می‌توانند بسیار روشن یا کم نور شوند. این بدان معنی است که می‌توانید تلویزیون خود را در هر شرایط نوری بدون از دست دادن کیفیت تصویر تماشا کنید یا از محتوای HDR (محدوده دینامیکی بالا) که به سطوح روشنایی بالا نیاز دارد، بهره ببرید.

معایب پنل VA

زوایای دید محدود: پنل‌های VA دارای زوایای دید باریکی هستند، به این معنی که با مشاهده از زاویه‌های مختلف، رنگ و روشنایی خود را از دست می‌دهند. این بدان معنی است که اگر دور یا خارج از مرکز نمایشگر بنشینید، ممکن است کمی تغییر رنگ یا تیرگی را در طرفین صفحه مشاهده کنید. همچنین ممکن است که اگر صفحه نمایش بزرگی دارید، مشکلاتی در یکنواختی داشته باشید.

دقت رنگ ضعیف: پنل‌های VA دقت رنگ ضعیفی دارند، به این معنی که نمی‌توانند برخی از رنگ‌ها را به درستی یا به طور ثابت نمایش دهند. این بدان معنی است که ممکن است مقداری اعوجاج یا نواربندی روی صفحه نمایش خود مشاهده کنید، به خصوص اگر محتوایی با سایه‌ها یا گرادیان‌های ظریف تماشا کنید.

TN مخفف Twisted Nematic و قدیمی‌ترین نوع پنل LCD است که از کریستال‌های مایع پیچ خورده استفاده می‌کند که با اعمال ولتاژ جهت خود را تغییر می‌دهند. پنل‌های TN به دلیل زمان پاسخگویی سریع، نرخ تازه‌سازی بالا و هزینه کم شناخته شده‌‌اند و در بسیاری از صفحه‌نمایش‌های مخصوص بازی به کار گرفته می‌شوند.

پنل‌های VA و TN نقاط قوت و ضعف متفاوتی در مورد کیفیت و عملکرد تصویر دارند. در ادامه برخی از تفاوت‌های اصلی آن‌ها آورده شده است:

• نسبت کنتراست: پنل‌های VA نسبت کنتراست بسیار بالاتری نسبت به پنل‌های TN دارند، معمولاً چیزی برابر با عدد ۳۰۰۰:۱. این بدان معناست که پنل‌های VA می‌توانند سیاه‌های تیره‌تر و سفیدهای روشن‌تری را نمایش دهند و در نتیجه تصاویر واضح‌تر و واقعی‌تر به نظر می‌رسند.

• سطح مشکی: پنل‌های VA دارای سطوح سیاه عمیق‌تر و یکنواخت‌تری از پنل‌های TN هستند که تمایل به سیاهی مایل به خاکستری و ناهموار دارند. این بدان معناست که پنل‌های VA می‌توانند جزئیات و ظرافت‌های بیشتری را در صحنه‌های تاریک نشان دهند، در حالی که پنل‌های TN ممکن است برخی از اطلاعات را از دست بدهند یا ظاهراً طوری به نظر برسند که در آن نقطه چیزی وجود ندارد.

• دقت رنگ: پنل‌های VA دقت رنگ بهتری نسبت به پنل‌های TN دارند، اما به خوبی پنل‌های IPS نیستند. پنل‌های VA می‌توانند رنگ‌ها و سایه‌های بیشتری را نسبت به پنل‌های TN تولید کنند که اغلب از نوارهای رنگی و اعوجاج رنج می‌برند. با این حال، پنل‌های VA ممکن است همچنان با تغییر رنگ یا تغییرات گاما در زوایای شدید یا در محیط‌های روشن مشکلاتی داشته باشند.

• وسعت رنگ: پنل‌های VA دارای وسعت رنگ گسترده‌تری نسبت به پنل‌های TN هستند، اما نه به اندازه پنل‌های IPS. پنل‌های VA می‌توانند طیف sRGB بیشتری را نسبت به پنل‌های TN که تا حدودی محدود هستند نمایش دهند. با این حال، پنل‌های VA ممکن است همچنان استانداردهای Adobe RGB یا DCI-P3 را که برخی از برنامه‌های حرفه‌ای به آن نیاز دارند، پوشش دهند.

• زاویه دید: پنل‌های VA زاویه دید بسیار وسیع‌تری نسبت به پنل‌های TN دارند، معمولاً ۱۷۸ درجه، هم به صورت افقی و هم عمودی. این بدان معناست که پنل‌های VA می‌توانند رنگ‌ها و کنتراست را در سراسر صفحه، بدون توجه به موقعیت مشاهده شما حفظ کنند. پنل‌های TN زاویه دید بسیار باریک‌تری دارند، معمولاً ۱۶۰ الی ۱۷۰ درجه یا کمتر. این بدان معناست که پنل‌های TN می‌توانند هنگام مشاهده از زاویه، به خصوص در محور عمودی، رنگ و کنتراست زیادی را از دست بدهند.

• زمان پاسخ‌دهی: پنل‌های TN زمان پاسخ‌دهی بسیار سریع‌تری نسبت به پنل‌های VA دارند، معمولاً ۱ میلی ثانیه یا کمتر در مقایسه با ۵ میلی ثانیه یا بیشتر. این بدان معناست که پنل‌های TN می‌توانند پیکسل‌ها را سریع‌تر تغییر دهند و در نتیجه در صحنه‌های با حرکت سریع، تاری حرکت و شبح کمتری ایجاد می‌شود. پنل‌های VA زمان پاسخ‌دهی کندتری دارند، به این معنی که ممکن است در بازی‌ها یا ویدیوهای سریع، اثرات لکه‌دار یا دنباله‌دار از خود نشان دهند.

• نرخ تازه‌سازی: هر دو پنل VA و TN می‌توانند از نرخ تازه‌سازی بالا، تا ۲۴۰ هرتز یا حتی ۳۶۰ هرتز در برخی موارد پشتیبانی کنند. این بدان معناست که هر دو نوع پنل می‌توانند فریم‌های بیشتری در ثانیه (FPS) نمایش دهند و در نتیجه گیم‌پلی روان‌تر و پاسخ‌گوتری را به نمایش بگذارند. با این حال، پنل‌های TN ممکن است از نظر تاخیر ورودی نسبت به پنل‌های VA برتری داشته باشند، که تاخیر بین ورودی شما و عملکرد مربوطه روی صفحه است. پنل‌های TN نسبت به پنل‌های VA تاخیر ورودی کمتری دارند، که ممکن است در بازی‌های رقابتی مزیت ناچیزی به شما بدهد.

• قیمت: پنل‌های TN به طور کلی ارزان‌تر از پنل‌های VA هستند، زیرا از فناوری قدیمی‌تر و ساده‌تری استفاده می‌کنند. این بدان معنی است که شما می‌توانید مانیتور دارای پنل TN با قیمت کمتری نسبت به مانیتور دارای پنل VA قابل مقایسه داشته باشید. با این حال، ممکن است برخی از کیفیت و ویژگی‌های تصویر را در ازای هزینه کمتر قربانی کنید.

انتخاب بین پنل‌های VA و TN به استفاده و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. در اینجا چند دستورالعمل کلی برای کمک به تصمیم‌گیری وجود دارد:

اگر به کیفیت تصویر بر عملکرد اهمیت می‌دهید و اگر فیلم‌های زیادی تماشا می‌کنید یا بازی‌هایی با صحنه‌های تاریک انجام می‌دهید، پنل VA برای شما مناسب‌تر است. پنل VA کنتراست بهتر، سیاهی عمیق‌تر و زاویه دید وسیع‌تری نسبت به پنل TN به شما می‌دهد.

اگر به عملکرد بر کیفیت تصویر اهمیت می‌دهید و اگر بازی‌های سریع یا ورزشی رقابتی انجام می‌دهید، پنل TN انتخاب مناسب‌تری برای شماست. پنل TN نسبت به پنل VA زمان پاسخگویی سریع‌تر، نرخ تازه‌سازی بالاتر و تاخیر ورودی کمتری را در اختیار شما قرار می‌دهد.

البته این‌ها قوانین مطلق نیستند و در بین مدل‌ها و برندهای مختلف استثنائات و تغییراتی وجود دارد. همچنین ممکن است بخواهید عوامل دیگری مانند اندازه، وضوح، ویژگی‌ها، طراحی، ضمانت و نظرات مشتریان را قبل از تصمیم‌گیری نهایی در نظر بگیرید.

بنابراین، چه کسانی باید سراغ پنل‌های VA بروند؟ پنل‌های VA انتخاب خوبی برای گیمرهایی هستند که به کنتراست بالا و عمق تصویر، بیش از زمان پاسخ‌گویی سریع و دقت رنگ اهمیت می‌دهند. پنل‌های VA همچنین می‌توانند برای استفاده عمومی مانند مرور وب یا تماشای ویدیو مناسب باشند، زیرا عملکرد متعادلی را بین پنل‌های TN و IPS ارائه می‌دهند. با این حال، اگر به دنبال بهترین دقت رنگ و زاویه دید یا سریع‌ترین زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی هستید، ممکن است بخواهید به جای آن به پنل‌های IPS یا TN نیز فکر کنید.

در نهایت باید ببینید که کدام ویژگی برای شما از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است و سعی کنید قبل از خرید، مانیتورهای مختلف را از نزدیک ببینید زیرا تنها اکتفا به مقایسه‌های روی کاغذ کافی نیست. در ادامه تعدادی از مانیتورهای VA را معرفی خواهیم کرد که شاید بتوانیم به شما در خریدتان کمک کنیم.

با توجه با شناختی که تاکنون از این مانیتورها به دست آوردیم، حالا نوبت ‌آن رسیده تا چند نمونه از مانیتورهای VA از شرکت‌های مختلف را معرفی کنیم. لیستی که در ادامه آمده است این مانیتورها را با توجه به قیمت طبقه‌بندی کرده است.

• مانیتور سامسونگ C27HG70؛ یک مانیتور خمیده ۲۷ اینچی با وضوح QHD، نرخ تازه‌سازی ۱۴۴ هرتز، پشتیبانی از HDR و فناوری Freesync 2. از دقت رنگ، روشنایی و کنتراست بسیار عالی برخوردار است که آن را برای بازی و انجام کارهای چندرسانه ای ایده‌آل می‌کند. همچنین دارای یک پایه قابل تنظیم، پورت USB و درگاه های متعدد است.

• مانیتور الجی 32GK650F-B؛ یک مانیتور مسطح ۳۲ اینچی با وضوح QHD، نرخ تازه‌سازی ۱۴۴ هرتز و دارای فناوری Freesync. این مانیتور دارای یک طراحی براق، طیف رنگی وسیع و تاخیر ورودی پایین است که از تنوع خوبی در زمینه پورت‌های مختلف بهره می‌برد.

• مانیتور هوآوی MateView GT27؛ این مانیتور نسبت به دو مانیتور قبلی دارای قیمت کم‌تری است اما با توجه به امکاناتی که ارائه می‌دهد گزینه‌ای مقرون به صرفه محسوب می‌شود. کیفیت 2K همراه با نرخ تازه‌سازی ۱۶۵ هرتز صفحه‌نمایشی ۲۷ اینچی، محصولی مناسب را برای طراحان و گیمرها رقم زده است.

• مانیتور ایسر KB272HL؛ مانیتور ۲۷ اینچی با وضوح FHD، نرخ تازه‌سازی ۷۵ هرتز و فناوری Freesync. این مانیتور آخرین گزینه در لیست پیشنهادی ماست و مناسب افرادی است که قصد ندارند برای یک مانیتور هزینه زیادی کنند. از ویژگی‌های این مانیتور می‌توان به داشتن فیلتر مراقبت از چشم و پورت HDMI اشاره کرد.

این‌ها فقط نمونه‌هایی از مانیتورهای دارای پنل VA هستند که می‌توانید برای اهداف و قیمت‌های مختلف در نظر بگیرید. همچنین می‌توانید مدل‌های دیگری را از برندهایی مانند GTEK و AOC یا Philips نیز بررسی کنید.

VA، TN و IPS سه نوع پنل LCD هستند که معمولا در مانیتورها استفاده می‌شوند. هر نوع پنل بسته به استفاده و ترجیحات شخصی کاربر مزایا و معایب خاص خود را دارد که پیش‌تر به طور تخصصی هرکدام را بررسی کردیم. پنل‌های VA بهترین نسبت کنتراست را ارائه می‌دهند که آن‌ها را برای نمایش صحنه‌های تاریک و محتوای HDR ایده آل می‌کند. پنل‌های TN سریع‌ترین زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی را ارائه می‌دهند که آنها را برای بازی‌های رقابتی و اکشن سریع تبدیل به گزینه‌ای مناسب می‌کند.

پنل‌های IPS بهترین دقت رنگ و زاویه دید را ارائه می‌دهند که آن‌ها را برای کارهای حرفه‌ای و تولید محتوا ایده آل می‌کند. هیچ پاسخ قطعی برای اینکه کدام نوع پنل بهترین است وجود ندارد، زیرا هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند. کاربران هنگام انتخاب مانیتور، باید نیازها و بودجه خود را نیز در نظر بگیرند. همچنین می‌توانید به مقاله بهترین مانیتورهای معرفی شده نیز سری بزنید تا شاید خرید مطمئن‌‌تری را در این زمینه تجربه کنید.