آیا ویندوز XP به روزهای پایانی خود نزدیک شده است؟

ویندوز اکس‌پی، سیستم عامل جان سختی است که به‌راحتی تسلیم نمی‌شود، احتمالاً تیر خلاص را از کسی خواهد خورد که ۱۱ سال پیش آن را خلق کرده است، یعنی خود مایکروسافت.

اما چه چیز، باعث مرگ اکس‌پی خواهد شد؟ پاسخ سیاست مایکروسافت است.

خریداران رایانه‌های جدید و میزبان ویندوز ۸، می‌توانند دستگاه‌های خود را به ویندوز ۷ و ویستا (نسخه Business) دانگرید (Downgrade) کنند. اما هیچ راهی برای دانگرید به اکس‌پی وجود ندارد. (همانگونه که می‌دانید،‌ نصب نسخه قدیمی یک نرم‌افزار، روی نسخه جدیدتر آن، دانگرید نامیده می‌شود.)

اما این مسئله نیازمند توضیحاتی نیز هست که در ادامه به آن می‌پردازیم:

این نخستین بار نیست که مایکروسافت، برای کاربران حرفه‌ای خود، امکان دانگرید را فراهم کرده است. کاربران ویندوز ۷ (نسخه Professional) هم در صورت تمایل می‌توانستند به ویستا یا XP دانگرید کنند. اما این ویژگی به صورت محدود دردسترس است. تنها آن‌دسته از کاربران ویندوز ۸ نسخه Professional امکان دانگرید به ۷ یا ویستا را دارند که ویندوز ۸ را به همراه رایانه‌ جدید خریداری کرده باشند، یعنی اگر شما یک نسخه تک‌کاربره ویندوز ۸ را از فروشگاه‌، خریداری کنید، فقط یک ویندوز ۸ دارید و امکان دانگراید را نخواهید داشت.

محدودیت دانگرید در کل ویژگی بدی نیست. برای مثال به خریداران دستگاه‌های جدید این امکان را می‌دهد که رایانه‌های محیط کاری خود را یک‌دست‌تر و هماهنگ‌تر نگه‌دارند. در این صورت، هرگاه مایکروسافت نسخه جدیدی از سیستم‌عامل خود را عرضه کند، کار به‌روز‌رسانی آسانتر خواهد شد. علاوه بر این وقتی صاحبان کسب‌و‌کار علاقه خود را به ویندوز ۸ نسخه Pro نشان دهند، احتمالاً بازار و فروشندگان یک‌دست‌تر شده و تبلیغات کاذب هم فروکش خواهد کرد.

اگر قرار است همه رایانه‌های جدید مجهز به ویندوز ۸ داشته باشند و بعد از عرضه ویندوز ۸ (۲۶ اکتبر)، کاربران نسخه‌های قدیمی هم باید به فکر مهاجرت به نسخه جدیدتر باشند، صاحبان کسب‌وکار باید قبل از انجام این کار به خوبی از تبعات آن مطمئن شده باشند.

نتیجه این محدودیت دانگرید، احتمالاً بیشترین تأثیر خود را روی آن‌دسته از کاربرانی خواهد گذاشت که همچنان در حال استفاده از اکس‌پی هستند و فعلاً هم آمادگی مهاجرت به سیستم عامل جدیدتر را ندارند.

با توجه به آمار ارائه شده توسط شرکت NetMarketShare، در ماه اگوست امسال (مرداد و شهریور جاری) تعداد دستگاه‌های میزبان ویندوز ۷ سرانجام از دستگاه‌هایی که میزبان ویندوز اکس‌پی یازده ساله هستند پیشی گرفت. اما این اختلاف، بسیارناچیز است. ۴۲.۷۶ درصد از رایانه‌ها میزبان ویندوز ۷ هستند و این مقدار کمی بیشتر از سهم ۴۲.۵۷ درصدی رایانه‌های میزبان ویندوز XP است. (استفاده از ویندوز ویستا هم که کماکان رو به کاهش بوده، تا پایان ماه اگوست یعنی اوایل شهریور امسال به کمتر از 6.15 درصد رسیده است.)

یکی دیگر از عوامل حذف XP را می‌توان عدم سازگاری نرم‌افزارها (مثلا Office 2013) با ویندوز اکس‌پی و ویستا دانست. یعنی حتی اگر از ویژگی دانگرید در ویندوز ۸ استفاده کنید و برای مثال ویندوز ویستا را روی رایانه جدید خود نصب کنید، بازهم نرم افزارهای جدید مایکروسافت، ویستا را پشتیبانی نمی‌کنند. به عبارت دیگر، دانگرید به این XP، کاری بیهوده است. البته درک این مسئله حداقل برای من دشوار است که چرا شخصی با وجود ویندوز ۷، قصد دارد به ویستا دانگرید کند.

اما مهترین عامل حذف XP این مسئله است که کامپیوتر جدید شما به همراه چه سیستم‌عاملی عرضه شود.

نسخه‌های تک‌کاربره و نسخه‌های پیش‌نصب‌شده (مانند آنچه روی لپ‌تاپ‌ها نصب می‌شود) امکان دانگرید ندارند و این امکان تنها برای کسانی مهیا شده است که سیستم‌عامل خود را ازطریق برنامه‌ای موسوم به Volume License مایکروسافت خریداری کرده باشند.

مایکروسافت اگوست سال ۲۰۱۰ برنامه Volume License خود را شرح داد. براساس این برنامه، در نسخه‌های جدید ویندوز، تنها امکان دانگرید به ویندوز نسخهN-2 وجود دارد؛ که در آن N به معنی آخرین نسخه، N-1 به معنی نسخه قبل و N-2 به معنی نسخه قبل از N-1 است. (برای مثال درحال حاضر ویندوز ۷، N است و درنتیجه ویستا N-1 و اکس‌پی N-2 خواهند بود.)

در حال حاضر، شرایط به‌گونه‌ای است که XP در برنامه مایکروسافت (Volume License) به‌عنوان ویندوز N-2، به شمار می‌رود. اما با‌ عرضه ویندوز ۸، اکس‌پی به N-3 تبدیل خواهد شد. بنابراین به‌زودی از این برنامه حذف خواهد شد.

اینکه کاربران اکس‌پی نسبت به حرکت مایکروسافت برای حذف سیستم‌عامل آن‌ها از این برنامه، چه عکس‌العملی نشان خواهند داد، سؤالی است که مایکروسافت باید به‌زودی به آن پاسخ دهد.

هنگامی که زمان ارتقای سخت‌افزاری فرا برسد، مشخص خواهد شد که کاربران XP همچنان می‌خواهند دل به سیستم‌عامل خود ببندند یا اینکه با انتخاب ویندوز ۸ به اکوسیستم تازه مایکروسافت بپیوندند.

حالا دیگر مدتی است که آینده دومین سیستم‌عامل پر کاربر جهان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. مایکروسافت روی تعداد زیادی از کاربران XP برای ارتقای سیستم‌عامل خود به ویندوز ۷ حساب کرده است.

آیا این کاربران به ویندوز ۷ روی خواهند آورد؟ آیا با وفاداری به سیستم‌عامل خود، به جنگ با تصمیم مایکروسافت خواهند پرداخت؟ آیا اکس‌پی به تاریخ خواهد پیوست و اکثر کاربران آن به ویندوز ۷ و ۸ بروز رسانی خواهند کرد؟

شما از کدام نسخه از ویندوز استفاده می‌کنید؟ آینده ویندوز اکس‌پی را چگونه برآورد می‌کنید؟