فدورا درمقابل اوبونتو؛ مقایسه‌ی سیستم‌عامل‌های لینوکسی
فدورا و اوبونتو دو نمونه از محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌های دسکتاپ مبتنی‌بر لینوکس هستند که از پشتیبانی قوی برخوردار هستند. هر دو تقریبا یک دهه است در دو نقطه‌ی متفاوت از جهان روی کار آمده‌اند؛ اما تفاوت‌های ظریفی بین آن‌ها وجود دارد. فدورا یا اوبونتو؟ کدام یک مناسب‌تر هستند؟
فدورا و اوبونتو چگونه ظهور کردند؟
فدورا سیستم‌عامل رایگان و متن‌باز مبتنی‌بر لینوکس است که از سال ۲۰۰۳ به‌بازار آمد. Red Hat، بزرگ‌ترین شرکت متن‌باز دنیا که IBM آن را خرید، حامی این پروژه بود. فدورا شالوده‌‌ای برای Red Hat Enterprise Linux است؛ نسخه‌ای از لینوکس که برای شرکت‌ها و سرورها در نظر گرفته شده بود.
مدت کوتاهی پس از انتشار فدورا، اوبونتو در سال ۲۰۰۴ منتشر شد و به محبوب‌ترین سیستم‌عامل مبتنی‌بر لینوکس تبدیل شد. مارک شاتلورث، میلیاردر نام‌آشنا، با تأسیس شرکتی به‌نام کانونیکال (Canonical) به‌دنبال توسعه‌ی این سیستم‌عامل لینوکس برای کاربران عمومی کامپیوتر بود.
دسکتاپ فدورا
شعار چند‌ساله‌ی فدورا «آزادی، دوستان، امکانات، در اولویت» بود. فدورا دسکتاپی مستقل از کد اختصاصی است، با این استثنا که درایورهای باینری موجود در کرنل لینوکس، قابلیت پشتیبانی فدورا از سخت‌افزار موجود در اغلب لپ‌تاپ‌ها را می‌دهند.
هدف توسعه‌دهندگان فدورا ارائه‌ی امکاناتی برای گسترش اکوسیستم لینوکس است؛ به همین دلیل، فدورا مملو از امکاناتی است که در نمونه‌های رقیب چند ماه باید منتظر آن‌ها بمانید (در بعضی نمونه‌ها، مانند استفاده از سرور نمایش Wayland باید سال‌ها منتظر بمانید).
دسکتاپ اوبونتو
شعار اوبونتو «لینوکس برای بشر» بود. هدف این سیستم‌عامل ارائه‌ی دسکتاپی برای کاربران روزمره‌ی کامپیوتر است که بتواند با سیستم‌عامل‌های ویندوز و Mac OS X رقابت کند. کانونیکال سعی کرد ابعاد تخصصی‌تر لینوکس را مخفی کند و تجربه‌ای بصری و آماده را دراختیار کاربر قرار دهد.
نسخه‌های اولیه‌ی اوبونتو همراه‌با نصب‌کننده‌ی مستقیم و قابلیت پیش‌نمایش الگوی دسکتاپ منتشر شد. علاوه‌بر‌این، اوبونتو روش‌های ساده‌ای برای نصب Adobe Flash و کدک‌های مالتی‌مدیا ارائه کرده بود. تلاش دیگر کانونیکال ارائه‌ی واسطه‌ی دسکتاپ منحصربه‌فرد موسوم به Unity بود که توجه بسیاری از کاربران و فروشندگان کامپیوتر را به خود جلب کرد. همچنین، این شرکت تلاش کرد لینوکس را به تلفن‌های همراه بیاورد و در سال‌های گذشته، بیشتر پروژه‌های خود را متوقف کرده و بر کلاود متمرکز شده است.
نحوه‌ی استفاده از فدورا یا اوبونتو چگونه است؟
فدورا و اوبونتو در حالت پیش‌فرض تفاوت چندانی ندارند. نحوه‌ی اجرای برنامه‌ها و مدیریت پنجره‌ها تقریبا در هر دو یکسان است. فدورا تغییری در واسطه‌ی محیط دسکتاپ GNOME نداده است؛ بنابراین، میتوانید محیط فدورا را در این آدرس ببینید: GNOME.org. اوبونتو Theme و سکوی اپلیکیشنی (App Dock) خود را دارد. انتخاب ظاهر هرکدام به سلیقه‌ی کاربر بستگی دارد؛ اما کاربر در اوبونتو با ناسازگاری‌های بیشتری روبه‌رو می‌شود.
سهولت استفاده
با اینکه اوبونتو کار خود را به‌عنوان دسکتاپی کاربرپسند آغاز کرد، تفاوت بین فدورا و اوبونتو در حال ازبین‌رفتن است. امروزه، بسیاری از امکانات فدورا به‌استثنای درایورهای سخت‌افزاری اختصاصی، به‌خوبی اوبونتو کار میکنند. اوبونتو از جامعه‌ی پشتیبانی بزرگ‌تری برخوردار است؛ به همین دلیل، اشکال‌زدایی در آن ساده‌تر است. جامعه‌ی فدورا هم به‌اندازه‌ی کافی بزرگ است؛ ولی تأثیری بر روند آن نمی‌گذارد.
انتشار و پشتیبانی
نسخه‌های جدید فدورا دقیقا هر ۶ ماه یک‌بار منتشر می‌شوند. هر نسخه با تقریبا بیش از یک سال پشتیبانی همراه است. اوبونتو هم در دو نسخه منتشر می‌شود: نسخه‌ی استاندارد هر ۶ ماه یک‌بار منتشر می‌شود و ۹ ماه پشتیبانی دریافت می‌کند و نسخه‌ی دیگر هر دو سال منتشر می‌شود و پنج سال پشتیبانی دریافت می‌کند.
Flavor و Spin
نه فدورا نه اوبونتو کاربر را به استفاده از GNOME وادار نمی‌کنند. با دانلود نسخه‌های متفاوت فدورا یا اوبونتو میتوانید از محیط‌های جایگزین GNOME استفاده کنید. محیط‌های دیگر فدورا Spin نامیده می‌شوند و با نام‌هایی مثل Fedora KDE Plasma Desktop Edition و Fedora Xfce Edition منتشر می‌شوند. نسخه‌های اوبونتو یا Flavorها هم شامل Kubuntu و Xubuntu است. نحوه‌ی نام‌گذاری نسخه‌های دیگر اوبونتو متفاوت است: Ubuntu Mate و Ubunto Budgie.
دسترسی به برنامه‌ها
صرف‌نظر از اینکه از فدورا یا اوبونتو استفاده کنید، برای دانلود برنامه‌ها به نرم‌افزار GNOME نیاز خواهید داشت. GNOME یکی از چند اپ‌استور موجود برای لینوکس است. اغلب برنامه‌ها رایگان و متن‌باز هستند. اوبونتو فهرستی طولانی از نرم‌افزارهای اختصاصی دارد؛ بدین‌ترتیب، یافتن برنامه‌هایی مثل استیم و اسپاتیفای با جست‌وجوی سریع امکان‌پذیر است. گرچه به‌لطف یکپارچه‌سازی Flathub، نصب این برنامه‌ها روی فدورا هم آسان خواهد بود. منابع نرم‌افزاری اوبونتو بیشتر از فدورا است؛ اما دسترسی به برنامه‌های متداول معمولا در هر دو امکان‌پذیر است.
مدیریت پکیج
در دنیای لینوکس، نرم‌افزارها به‌شکل پکیج‌ها یا بسته‌های دیجیتالی توزیع می‌شوند. این بسته‌ها شامل برنامه‌ها هستند؛ ولی از بخش‌های دیگری مثل کتابخانه‌های پس‌زمینه هم برخوردار هستند. فدورا از فرمت بسته‌ی RPM استفاده می‌کند؛ درحالی‌که فرمت پکیج اوبونتو DEB است. میتوانید پکیج‌ها را ازطریق خط‌فرمان دانلود کنید. برای این کار از DNF در فدورا و از APT در اوبونتو استفاده کنید. هر دو ابزار مشابه هستند؛ اما معمولا مردم به‌مرور زمان یکی را به دیگری ترجیح می‌دهند.
فرمت‌های پکیج «سراسری»
هیچ فرمت پکیج سازگاری برای تمام نسخه‌های لینوکس وجود ندارد؛ ولی توسعه‌دهندگان سخت در تلاش‌اند این روند را تغییر دهند. متأسفانه بسته‌های سراسری پیش‌فرض فدورا و اوبونتو متفاوت هستند: فدورا از Flatpak و اوبونتو از بسته‌های Snap استفاده می‌کند.
به‌نظر می‌رسد Flatpak در سطح گسترده‌تری بین دسکتاپ‌های متعدد مبتنی‌بر لینوکس پذیرفته شده باشد؛ بنابراین، ممکن است نرم‌افزاری به‌صورت Flatpak دردسترس باشد؛ اما در بسته‌ی Snap نباشد. افزون‌براین، به‌دلیل محبوبیت فراوان اوبونتو و پیگیری فعال توسعه‌دهندگان، برخی نرم‌افزارها هم فقط به فرمت Snap دردسترس هستند. از آنجا که این فرمت‌ها سراسری هستند، با کمی تلاش بیشتر می‌توان Flatpak را روی اوبونتو و بسته‌های Snap را روی فدورا نصب کرد.
شماره‌ی نسخه‌ها
به‌روزرسانی نرم‌افزاری فدورا سریع‌تر از اوبونتو است؛ بنابراین، به‌جای اینکه مانند اوبونتو ۶ ماه تا انتشار نسخه‌های به‌روزرسانی‌شده صبر کنید، در فدورا میتوانید درکنار به‌روزرسانی‌های سیستمی، به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری را هم دریافت کنید. همچنین، وقتی نسخه‌ی جدیدی از فدورا منتشر می‌شود، نرم‌افزارهای جدیدتری از اوبونتو را ارائه می‌کند. گاهی اوقات اوبونتو به دلیل تغییرها و تنظیمات، نرم‌افزار را دیرتر منتشر می‌کند.
بازی
کار با اوبونتو برای گیمرها راحت‌تر است. پلتفرم‌هایی مثل Steam و GOG.com از اوبونتو پشتیبانی می‌کند؛ اگرچه امکان اجرای بازی‌های هر دو پلتفرم در فدورا هم وجود دارد. اجرای بازی‌های کامپیوتری وابسته به خدمات اختصاصی، روی اوبونتو راحت‌تر است. البته، این روند به‌لطف Flathub در حال تغییر است. Flathub بدون نیاز به توزیع کد به‌وسیله‌ی فدورا، اپلیکیشن‌های اختصاصی را ارائه می‌کند. همچنین، کاربران اوبونتو از درایورهای گرافیکی اختصاصی برخوردار هستند که نصب آن‌ها کار ساده‌تری است.
توسعه‌ی نرم‌افزار
فدورا محیط برجسته‌ای برای توسعه‌دهندگان است: فضای کاری با تغییرات نسبتا اندک برای تولید کد و دسترسی سریع‌تر به نرم‌افزارهای جدیدتر. توسعه‌ی نرم‌افزار در فدورا مرتبط با CentOS و Red Hat Enterprise Linux است که غالب ادمین‌های سیستمی (Sysadmin) با آن‌ها سروکار دارند. تعدادی از نسخه‌های آینده‌ی فدورا مانند Fedora CoreOS و Fedora Silverblue متمرکز بر نگه‌دارنده‌ها (Container) هستند. افزون‌براین، توسعه‌دهندگان می‌توانند نسخه‌های مجزا از برنامه‌ای یکسان را نصب و آزمایش یا تنظیم کنند.
اوبونتو با وجود ضعف‌هایش همچنان محبوب‌ترین سیستم‌عامل لینوکس است
اوبونتو به‌دلایل مختلف جذاب است. بسیاری از کد‌نویس‌ها و توسعه‌دهنده‌ها از اوبونتو استفاده میکنند و از درمقابل، اوبونتو روی سرورهای غیرسازمانی هم کاربردی است. همچنین، کانونیکال به‌دنبال انتقال اوبونتو روی دستگاه‌های اینترنت اشیاء (IoT) است. با فدورا و اوبونتو، لینوکس به گزینه‌ای ایده‌آل برای توسعه‌دهندگان تبدیل می‌شود.
اجرای فدورا یا اوبونتو روی سرور
نسخه‌های دسکتاپ و سرور هم برای فدورا و اوبونتو موجود است. با اینکه میتوانید فدورا را روی سرور نصب کنید، گزینه‌ی ایده‌آلی نیست. نسخه‌های جدید فدورا معمولا سریع به‌بازار می‌آیند و مدت زیادی پشتیبانی نمی‌شوند؛ به همین دلیل، در بازه‌های طولانی گزینه‌ی مناسبی نیستند. اگر با فدورا راحت‌تر هستید، CentOS را نصب کنید که نسخه‌ی غیرتجاری RedHat Enterprise Linux است.
فدورا درمقابل اوبونتو؛ کدام‌یک مناسب‌تر است؟
فدورا سیستم‌عاملی سازگار است و دقیقا هر ۶ ماه یک‌بار دسکتاپ جدیدی از GNOME را همراه‌با آخرین نرم‌افزارهای رایگان دریافت خواهید کرد. اوبونتو در طول سال‌های انتشار، با فراز‌و‌نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده است؛ ازجمله واسطه‌ها و خدمات جدیدی که آمده و رفته‌اند. گاهی اوقات تصمیم‌های تجاری کانونیکال با واکنش منفی جامعه‌ی اوبونتو روبه‌رو می‌شوند. صادقانه باید گفت اوبونتو دیگر ساده‌ترین نسخه‌ی موجود لینوکس نیست؛ اما هنوز به‌عنوان بزرگ‌ترین برند از بیشترین حمایت جامعه‌ی لینوکس برخوردار است. اگر در لینوکس تازه‌کار هستید، Fedora یا Ubuntu گزینه‌های مناسبی هستند؛ اما اگر مهارت دارید، میتوانید از میان سیستم‌عامل‌های موجود مبتنی‌بر لینوکس انتخاب کنید.
شما کاربران محترم زومیت نیز از این دو سیستم‌عامل مبتنی بر لینوکس استفاده کرده‌اید؟ تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران به‌اشتراک بگذارید.