۸ رویکرد اوبونتو که باعث تغییر و بهبود لینوکس شدند
اوبونتو برجسته‌ترین توزیع لینوکس در سراسر جهان است. اوبونتو و توسعه‌دهنده‌ی آن، شرکت کنونیکال، در طول سال‌های فعالیت به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفتند؛ اما دنیای لینوکس به لطف این دو بهتر شده است. حالا این سؤال مطرح می‌شود که اوبونتو و کنونیکال چه مزایایی برای جامعه‌ی لینوکس داشتند؟
۱. تمرکز بر دسکتاپ
همزمان با راهاندازی اوبونتو در سال ۲۰۰۴، لینوکس روی کامپیوترهای دسکتاپ و لپ‌تاپ‌ها هم قابل اجرا بود؛ اما تجربه‌ی کاربری خوبی را ارائه نمی‌داد. کنونیکال، اوبونتو را با شعار «لینوکس برای انسان‌ها» منتشر کرد و برای سهولت استفاده‌ی لینوکس به‌عنوان سیستم‌عامل اصلی، امکاناتی را به آن اضافه کرد. از این امکانات می‌توان به نصب آسان درایورهای سخت‌افزاری و کدک‌های چندرسانه‌ای اشاره کرد.
کنونیکال، نوآوری‌های زیادی را برای دسکتاپ به ارمغان آورد. از تلاش‌های این شرکت می‌توان به تعبیه‌ی پیام‌رسانی مستقیم در دسکتاپ، تولید فایل Ubuntu One همگام با سرویس و موزیک استور و درنهایت طراحی واسطه‌ی Unity اشاره کرد. کنونیکال از آن زمان کل این پروژه‌ها را متوقف کرده است؛ اما تمام این تلاش‌ها به جذابیت لینوکس اضافه کردند.
لینوکس روی سرور رایج‌تر از لپ‌تاپ است و حتی امروزه دیگر اوبونتو به‌عنوان ساده‌ترین و مستقیم‌ترین گزینه‌ی لینوکس شناخته نمی‌شود. علاوه بر این، بسیاری از توسعه‌دهندگان خارج از جامعه‌ی اوبونتو به موفقیت زیادی در تولید لینوکس پایدار و مطلوب‌تری برای دسکتاپ رسیده‌اند و به همین دلیل سزاوار توجه بیشتری هستند. با این‌حال، لینوکس دسکتاپ امروزه نسبت به یک دهه و نیم پیش محیط خوشایندتر است و کنونیکال نقش عمده‌ای در این موفقیت داشته است.
۲. دسترسی به لینوکس روی سخت‌افزارهای بیشتر
بخشی از چشم‌انداز کنونیکال ارائه‌ی سیستم دسکتاپ لینوکسی بود که اوبونتو را به‌عنوان یک سیستم عامل جایگزین در فروشگاه‌ها پیشنهاد دهد. کنونیکال این پیشنهاد را با تولیدکنندگان سخت‌افزاری متعدد در میان گذاشت. به مرور زمان کسب‌وکارهای کوچکی مثل System76 و شرکت‌های چندرسانه‌ای بزرگی مانند Dell از تولید سخت‌افزار لینوکسی پشتیبانی کردند.
امروز دیگر دسترسی به دستگاه‌های سخت‌افزاری مبتنی بر اوبونتو در فروشگاه‌های زنجیره‌ای امکان‌پذیر نیست؛ اما Dell تنها حامل بزرگ سازمانی اوبونتو نبود. HP هم دستگاه‌های اوبونتو را فروخته است. از طرفی برخی شرکت‌ها هم کامپیوترهای رومیزی مبتنی بر لینوکس را تولید کرده‌اند. با وجود اینکه امروز دوران بازیگران جوان‌تری مثل System76 با سیستم عامل Pop!_OS و Purism با سیستم عامل PureOS است؛ اما کنونیکال مدت‌هاست پرچم لینوکس دسکتاپ را به اهتزاز درآورده است.
۳. جذب کردن میلیون‌ها کاربر به لینوکس
امروزه تمرکز کنونیکال روی دسکتاپ و سخت‌افزار به نتیجه رسیده است. افراد بسیاری به اوبونتو روی آورده‌اند و تعداد کاربران اوبونتو از تمام نسخه‌های لینوکس بیشتر است. نام اوبونتو به‌قدری بزرگ شده است که علاقه‌مندان کامپیوتر تنها با یک اشاره متوجه می‌شوند در چه مورد صحبت می‌کنید.
بسیاری از افراد معمولا کار را با اوبونتو آغاز می‌کنند اما کم‌کم به نسخه‌های دیگر روی می‌آورند. اوبونتو شاید امروزه کمتر کاربرد داشته باشد، اما نقطه‌ی خوبی برای شروع یادگیری افراد تازه‌کار است. امروزه بسیاری از پروژه‌ها از توسعه‌دهندگان و شرکت‌کنندگانی برخوردار هستند که شاید بدون اوبونتو جزیی از این جامعه نبودند.
۴. زیرساخت بسیاری از توزیع‌های محبوب لینوکس
اوبونتو تنها سیستم عامل لینوکس مبتنی بر دسکتاپ نیست؛ بلکه از آن به‌عنوان الگوی زیرساختی بسیاری از نمونه‌های جایگزین هم استفاده می‌شود. معمولا پس از اجرای اوبونتو می‌توان اپلیکیشن‌ها را از یک مخزن (ریپازیتوری) نرم‌افزاری دانلود کرد؛ مخزن نرم‌افزاری سروری است که کل برنامه‌ها و مؤلفه‌های تجربه‌ی کاربری را دربردارد. توسعه‌دهندگان معمولا به تولید و نگه‌داری از کدهایی می‌پردازند که شرکت‌هایی مانند کنونیکال از طریق مخازن توزیع می‌کنند.
کنونیکال بسیاری از کدها را در مخازن تولید نمی‌کند؛ بلکه فقط برخی مؤلفه‌ها مانند کرنل لینوکس تست می‌شوند و بسته‌های به‌روزرسانی امنیتی دریافت می‌کنند. Linux Mint ،elementaryOS و Pop!_OS سه جایگزین برجسته‌ی اوبونتو به‌شمار می‌روند که هر سه متکی به منابع اوبونتو هستند. کنونیکال هیچ هزینه‌ای برای ارائه‌ی خدمات و منابع خود در نظر نگرفته است؛ اما این شرکت تنها ارائه‌دهنده‌ی خدمات رایگان نیست و قطعا زمان و حقوق کارمندان خود را کاهش نمی‌دهد؛ بلکه با این کار جامعه‌ی اوبونتو مشارکت گسترده‌تری در اکوسیستم لینوکس خواهد داشت.
۵. تولید فرمت پکیج یونیورسال
توسعه‌دهندگان مرتب در حال تغییر روش توزیع نرم‌افزار روی لینوکس هستند. بسیاری از اپلیکیشن‌های جدید به‌جای مدل منبع نرم‌افزاری از طریق فرمت‌های پکیج سراسری به دسکتاپ کاربرها می‌آیند. یکی از آن‌ها snap package format (پکیج اسنپ) تولید شرکت کنونیکال است.
در گذشته بسیاری از توسعه‌دهندگان برای اوبونتو به تولید نرم‌افزار می‌پرداختند و زحمت ساخت نسخه‌های قابل اجرا روی دیگر نسخه‌های لینوکس را به خود نمی‌دادند. برای مثال اگر از توزیع مبتنی بر RPM به‌جای توزیع مبتنی بر DEP مثل اوبونتو استفاده کنید، نمی‌توانید هیچ برنامه‌ای را نصب کنید؛ مگر اینکه زحمت ساخت اپلیکیشن با استفاده از فایل‌های منبع را به خود بدهید.
با پکیج‌های یونیورسال اسنپ می‌توان روی تمام نسخه‌ها اپلیکیشن دلخواه را نصب کرد
پکیج‌های اسنپ معمولا وابسته به نسخه نیستند بنابراین صرف‌نظر اوبونتو داشته باشید یا خیر تنها با دنبال کردن یک مجموعه دستورالعمل برای فعال‌سازی پکیج اسنپ می‌توانید نرم‌افزارهای موردنظر خود را نصب کنید. از طرفی اسنپ، تنها پکیج سراسری یا فراگیر لینوکس نیست؛ اما کنونیکال از راه خود برای جذب توسعه‌دهنده منحرف شده است و در عوض بر گردآوری نرم‌افزار تمرکز کرده است. نتیجه‌ی این رویکرد تمایل به تطبیق پکیج‌های اسنپ در میان شرکت‌ها و افراد مختلف شده است که از انواع نسخه‌های لینوکس استفاده می‌کنند.
۶. جذب نرم‌افزارهای تجاری
یکی از نقاط قوت اوبونتو نسبت به توزیع‌های دیگر جذب توسعه‌دهندگان دیگر است. اوبونتو ارائه‌دهنده‌ی نرم‌افزارهای میان پلتفرمی و تجاری است که روی ویندوز و macOS در دسترس قرار دارند.
این کار شاید به سود اکوسیستم لینوکس نباشد، اما در بعضی نمونه‌ها از جمله در مورد Steam، برنامه‌هایی که وارد اوبونتو می‌شوند به‌سرعت در توزیع‌های دیگر هم گسترش پیدا می‌کنند. به این ترتیب چشم‌انداز گیمرها و افرادی که از نرم‌افزارهای مشخصی استفاده می‌کنند، تغییر خواهد کرد. علاوه بر این امروزه پایداری لینوکس افزایش پیدا کرده است با فرمت اسنپ دیگر برنامه‌ها صرفا مختص اوبونتو نیستند. بلکه دسترسی به برنامه‌های snap store برای همه امکان‌پذیر است.
۷. گنو/لینوکس برای تلفن‌های همراه
تلفن‌های همراه اندروید از کرنل لینوکس استفاده می‌کنند؛ اما این تنها نقطه‌ی اشتراک آن‌ها با نسخه‌ی لینوکس قابل نصب روی کامپیوتر است و اغلب مؤلفه‌های خارج از کرنل یکسان نیستند. کنونیکال با Ubuntu Touch به دنبال ارائه‌ی نسخه‌ای از لینوکس بود که با اوبونتو دسکتاپ روی دستگاه‌های موبایل قابل مقایسه باشد؛ و البته موفق شد! قطعا این دستگاه‌ها محدودیت‌هایی دارند. برای مثال توزیع به‌روزرسانی‌ها کار دشواری است و دستگاه‌ها تنها در چند فروشگاه محدود عرضه شده‌اند.
بنابراین موفقیت کنونیکال برای ادامه‌ی سرمایه‌گذاری روی چنین پروژه‌ای کافی نبود. با این حال واسط Ubuntu Touch همچنان روی پروژه‌ی UBports به حیات خود ادامه می‌دهد. به لطف ماهیت متن‌باز Ubuntu Touch، اعضای جامعه‌ی اوبونتو می‌توانند به کار روی آن ادامه دهند. Ubuntu Touch یکی از نسخه‌های موجود برای PinePhone است که روی Librem 5 هم قابل اجرا است. همچنین یکی از گزینه‌های پس از خرید روی تعدادی از تلفن‌های اندروید است.
۸. Launchpad میزبان بسیاری از پروژه‌ها بوده است
Launchpad نوعی گذرگاه (هاب) مشارکتی نرم‌افزاری برای هزاران اپلیکیشن متن‌باز و رایگان است. این گذرگاه مشابه Github است؛ با این تفاوت که ربطی به مایکروسافت ندارد. کنونیکال Launchpad را به‌عنوان پروژه‌ای مناسب درآمدزایی آغاز کرد و سپس از آن برای پشتیبانی از توسعه‌ی اوبونتو استفاده کرد. کنونیکال به دنبال انتقادها به‌تدریج بخش‌های مختلف Launchpad را تحت مجوزهای متن‌باز منتشر کرد تا اینکه در سال ۲۰۰۹ به طور کامل متن‌باز شد.
Launchpad در دهه‌ی گذشته به‌عنوان زیرساخت متن‌باز به ارائه‌ی خدماتی مثل اشتراک‌گذاری کد منبع، ردیابی باگ‌ها، مشارکت در بحث، ارسال اپلیکیشن‌ها یا دیگر محصولات به انجمن‌ها پرداخته است. LinuxMint، elementaryOS، Inkscape و Exaile همه در مراحلی از حیات خود از Launchpad استفاده کردند.
نظرات