لینوکس 5.9 با تغییراتی بهنسبت جزئی اما کاربردی منتشر شد
هفتهی گذشته لینوس توروالدز جدیدترین نسخهی لینوکس کرنل یعنی لینوکس ۵.۹ (Linux 5.9) را منتشر کرد. توروالدز بههنگام انتشار لینوکس ۵.۹ گفت: «خیلی خوب، صادقانه حرفم را میگویم؛ امید داشتم هفتهی گذشته تغییرات کمتری اعمال شوند. البته به نظر نمیرسد نکتهی ترسناک خاصی وجود داشته باشد.» بدین ترتیب اگر به بهروز نگه داشتن لینوکس علاقهمندید و نحوهی کامپایل کردن لینوکس کرنل را میدانید، میتوانید فایل فشردهی لینوکس کرنل ۵.۹ را که ۱۱۵٫۵ مگابایت حجم دارد ازطریق kernel.org دانلود کنید.
اگر صرفا برای تجربهی جدیدترین نسخهی لینوکس کرنل عجله دارید سراغ دانلود آن بروید؛ در غیر این صورت بهتر است منتظر ظاهر شدن آن در توزیعهای لینوکس بمانید. اگر از یکی از توزیعهای محبوب و اصلی لینوکس نظیر فدورا یا اوبونتو استفاده میکنید، احتمالا در نخستین نسخهی آنها در سال ۲۰۲۱ شاهد قابلیتهای جدید لینوکس کرنل خواهید بود.
بزرگترین تغییری که لینوکس کرنل ۵.۹ بهخود دیده، پشتیبانی از دستورالعمل FSGSBASE در ریزمعماری آیوی بریج اینتل (Intel Ivy Bridge) و نسخههای جدیدتر و پردازندههای ساخت AMD (AMD) است؛ تغییر یادشده درنهایت باعث میشود عملکرد لینوکس کرنل روی پردازندههای مورد بحث بهبود پیدا کند.
البته تغییر یادشده تنها زمانی نمایان میشود که حافظهی رم سیستم خود را با انجام وظایف کاری تا حد زیادی اشغال کنید و آن را تحت فشار قرار دهید. بهبیانی بهتر، اگر به سرور لینوکس خود فشار زیادی وارد کنید، تغییر را حس خواهید کرد. شک داریم که کاربران عادی دسکتاپ بتوانند متوجه تغییر مورد بحث شوند.
بزرگترین تغییر لینوکس کرنل 5.9 پشتیبانی از FSGSBASE در ریزمعماری آیوی بریج و نسخههای جدیدتر است
تغییر در خور توجه دیگری نیز در لینوکس کرنل ۵.۹ اعمال شده است. اگر کاربر گرافین (Graphene) هستید، بهترین و سادهترین کار این است که از افزونههای محافظ نرمافزار (Software Guard Extensions موسوم به SGX) اینتل استفاده کنید و بهطور دقیقتر، سراغ استفاده از دستورالعملهای FSGSBASE که تا پیش از انتشار لینوکس کرنل ۵.۹ پشتیبانی نمیشدند بروید.
در گذشته، کاربران گرافین - صرف نظر از اینکه خودشان بدانند یا خیر - بهمنظور استفاده از نرمافزار یادشده درحال استفاده از یک کلاج (Kludge) ناامن بودند. در نرمافزاری که در دستهی نرمافزارهای امنیتی قرار میگیرد، قطعا استفاده از کلاج مورد بحث کار عاقلانهای نیست. اگر کاربر گرافین هستید همچون دیگر نرمافزارها، فرایند استفاده از SGX و FSGSBASE را شروع کنید. این تغییر برخلاف تغییر اول، تفاوت بسیار بیشتری برای همهی کاربران ایجاد میکند؛ نه فقط کاربرانی که فشار زیادی به سرور لینوکس بیاورند.
در همین حین کاربران لینوکسیِ بیشتری شاهد مدیریت بهتر حافظه در دستگاههای خود خواهند بود. بهتر شدن فرایند مدیریت حافظه در پی سه تغییر به دست میآید. انتظار داریم کاربرانی که روی سرورهای عادی یا سرورهای ابری خود کانتینر (Container) اجرا میکنند، بهتر شدن فرایند مدیریت حافظه را بیشتر از سایر کاربران حس کنند. فایلهای سیستمی لینوکس نیز برخی تغییرات بهخود دیدهاند و در نسخهی ۵.۹ بهتر از قبل شدهاند. تغییرات روی فایلهای بسیار محبوب Btrfs و ext4 و F2FS و XFS اعمال میشود.
مهمترین تغییر در بخش حافظهی ذخیرهسازی، بهاحتمال زیاد بهبود پشتیبانی از NVM Express NVMe 2.0 است. این بخش از تغییرات برای درایوهای حالت جامد (SSD) و کراساورهای حافظهی رم/حافظهی ذخیرهسازی نظیر فناوریهای ذخیرهسازی مبتنیبر فلش و NAND و اپتین (Optane) کاربرد دارد.
کاربران دسکتاپ شاهد تقویت سرعت خواهند بود؛ بااینحال ادمینهای سیستم که مشغول نگهداری سرورهای عادی و ابری هستند، بیشترین بهبودها را تجربه خواهند کرد. همین افراد که بهصورت حرفهای مشغولبهکارند، از دیدن نسخهی بهبودیافتهی ابزار برنامهریز وظایف (Task Scheduler) خوشحال خواهند شد.
تا پیش از انتشار لینوکس کرنل ۵.۹، ابزار برنامهریز وظایف نمیتوانست بهخوبی با رایانههای مجهز به چند پردازندهی مرکزی (CPU) با عملکرد متفاوت کنار بیاید. اکنون ابزار مورد بحث توانایی آگاهی از سرعت پردازشی هر پردازنده را دارد و میتواند بر اساس همین موضوع، تصمیمهای لازم را بگیرد.
اگر تمامی آنچه گفتیم کنار هم قرار دهید، متوجه میشوید نسخهی ۵.۹ نسخهی بزرگی برای لینوکس کرنل محسوب نمیشود؛ اما نسخهی خوبی است. لینوکس کرنل ۵.۹ به برخی کاربران خاص تجربهی کاربری لذتبخشتری ارائه میدهد.
شما کاربران زومیت چه دیدگاهی دربارهی جدیدترین نسخهی لینوکس کرنل دارید؟
نظرات